Бесплатный фрагмент - Пяшчынкі шчасця

Дзень першы

Ён расплюшчыў вочы і ўбычыў неба. Ярка-блакітнае, з плывучымі па ім лёгкімі воблакамі.

— Прыгожа, — падумаў ён, і гэтая думка рэзкім болем аддалася ў яго галаве.

— Такое пачуццё, што я ўчора піў. І вельмі шмат…

Над ім праляцела некалькі крумкачоў. Незвычайна вялікія птушкі прымусілі яго трохі напружыцца.

— Хм, а чаму я не дома? І дзе я?

Усе гэтыя думкі клубком закруціліся ў яго галаве, з-за чаго ў страўніку, здавалась, з’явілась новая форма жыцця. Неяк прыпадняўшыся, ён злёгку аслупянеў. Наваколлі яму вызначана не былі знаёмыя.

— Піў! Сапраўды! Гэта ж трэба так было кудысьці заблукаць…

Тут яго погляд зачапіўся за чалавека, які ляжаў у кустах метрах у дзесяці ад яго.

— Ой, як дрэнна ляжыць. Калі небараку пачне ірваць, то ён можа і захлынуцца.

Ад гэтых думак яго самога ледзь не вырвала, але ён прымусіў сябе ісці да ляжачага чалавека. Хістаючыся з боку ў бок, ён набліжаўся да чалавека.

— Гэй, дружа! Уставай! Лежачы на халоднай зямлі здароўю можна нашкодзіць!

З гэтымі словамі ён пастараўся перавярнуць чалавека.

— Давай, уставай! Так і застудзіцца…

Не дамовіўшы фразу, ён у жаху адштурхнуў чалавека. Дакладней, цела чалавека. Тое, што са здароўем у таго ўжо не будзе праблем, казалі рана на яго грудзі і акуратная дзірка ў ілбе.

— Блін, як у кіно. Звычайна там заўсёды адна дзірка і пасярэдзіне ілба, — неяк ужо адцягнена, нібы ў сне, падумаў ён.

Секунд трыццаць ён стаяў і глядзеў на цела.

— Трэба кудысьці патэлефанаваць, паведаміць… Ага, але куды і чым? Можа ў небаракі ў кішэні тэлефон ёсць.

Абыскаўшы цела, ён сеў проста на зямлю і пачаў разглядаць тое, што знайшоў. Пісталет, жменя патронаў, аптэчка, брудны бінт, бутэлечка з настойкай ёду, чэрствы сухар і незразумелага роду прадмет. Гэты прадмет зацікавіў яго больш чым пісталет, хоць зброю ён бачыў толькі ў кіно ды ў пнеўматычных цірах страляў пару разоў. Прадмет быў падобны на тэлефон, але нейкай асаблівай канструкцыі: па баках узмоцнены ахоўнымі накладкамі, даволі трывалы на выгляд.

— Хм, відавочна не вузкаглазымі рабіўся… Што ж гэта за штука такая?

Тыкнуўшы з цікаўнасьці пальцам у экран, ён з задавальненнем адзначыў, што апарат працуе, бо ўключылася падсвятленне.

З«явіўся надпіс: Жека Шумілаў.

— Напэўна, уладальнік, — падумаў ён.

— Загінуў. Лакацыя «Бурштын». Агнястрэльнае: грудзь, галава.

— Дакладна, уладальнік, — нават неяк узрадаваўся ён, — вось жа і раны на грудзі, і на ілбе. Агнястрэльныя. Толькі што такое лакацыя «Бурштын»? Піянерлагер, ці што?

— Добра, трэба яксьці выбірацца адсюль. Трэба знайсці людзей. Жывых…

Падняўшыся, ён выключыў прыбор і стаў распіхваць па кішэнях знойдзеныя прадметы. І толькі цяпер ён зразумеў, што ў яго кішэнях няма нічога: ні пашпарта, ні ключоў ад дома, ні грошай. А калі ён патроны паклаў у кішэню штаноў, то выявіў, што нават гузік знік. Зрэшты, ужо без здзіўлення, ён выявіў, прапажу гузікаў і на куртцы.

— Добра, потым абдумаю гэта…

Агледзеўшыся па баках, ён убачыў на гарызонце пабудовы, якія аддалена нагадвалі карпусы вялізнага завода, якія стаялі на ўзгорку, а перад імі ў нізіне стаяла дзіўнага выгляду пабудова, якая нагадвала нейкае ўмацаванне з фантастычных фільмаў. Каля яе праходжаліся некалькі чалавек.

— О! Людзі! Жывыя… праўда, здаецца, усе са зброяй, але і ў мяне таксама ёсць пісталет. Хоць ваяка з мяне яшчэ той…

З гэтымі думкамі ён ішоў у бок пабудовы, пераступаючы невялікія лужыны і абыходзячы тыя, якія пабольш. Крыху не адгадаўшы з адлегласцю, яму патрэбілася зрабіць невялікі крук, бо паблізу аказалася, што пабудова абнесена плотам з трывалых сталёвых дубцоў, праціснуцца праз якія было немагчыма. Людзі, якія ахоўвалі пабудову, з цікавасцю назіралі за ім. Тое, што гэта ахоўнікі, ён нават не сумняваўся.

— Добра, хоць не страляюць, — падумаў ён.

Падышоўшы да брамы, ён убачыў акуратную чорную дзірку ствала, накіраванага ў яго бок.

— Ты хто такі? — спытаў яго ўладальнік гэтага ствала.

— Я… гэта… Н-н-не п-памятаю… — заікаючыся сказаў ён.

— Дзіўны ты нейкі, хоць і не падобны на зомбака.

— На каго?

— На… а зрэшты, ідзі ў бункер. Там навукоўцы. Можа ты ім спатрэбішся. У якасьці ўзору, ха-ха-ха, — засмяяўся ахоўнік.

— Н-н-ну, і ж-жарты ў вас, — працягваючы заікацца, ён падаўся назад.

— Так, добра. Жартую я, ідзі да навукоўцаў. Яны любяць такія загадкі. Вось толькі ствол прыйдзецца здаць.

— Каго?

— Ствол! Пісталет і патроны да яго, зразумеў?

— А-а-а! На, трымай.

— Падыдзеш да дзвярэй, націсьні кнопку выкліку, а там ідзі па інструкцыям. Зразумеў?

— Ага.

— Дзіўнае месца, што і не кажы, — думаў ён, падыходзячы да бункера.

Падышоўшы да дзвярэй, ён націсьнуў кнопку выкліку.

— Нічога сабе дзверцы! Такую і танкам не вырвеш.

Але яго думкі перапыніў скажоны дынамікам голас:

— Хто там?

— Э-э, добры дзень!

— І вам не хварэць.

— Я… гэта… не ведаю як сказаць… гэта… згубіўся…

— Што, прабачце?

— Ну, накшталт як заблукаў…

— Цікава-цікава… што ж ўваходзіце. Толькі ў тамбуры вам прыйдзецца прайсці працэдуру абеззараджання.

— А гэта не балюча?

— Не хвалюйцеся, працэдура праводзіцца сціснутым паветрам з невялікім працэнтам антысептыку.

З гэтымі словамі дзверы, злёгку рыпаючы, адчыніліся і ён увайшоў у тамбур. Дзверы плаўна зачыніліся, пачуліся пстрычкі замкоў, і ў тамбур, шыпячы як сотні раз'юшаных змяюк, пачало падавацца паветра. Запахла нейкім сродкам. Не так каб моцна брыдка, але ўсё ж. Шыпенне сціхла і ўнутраная дзверы павольна адчыніліся, прапускаючы яго ўнутр бункера.

— А тут даволі прасторна, — адзначыў ён пра сябе.

— Праходзь-праходзь, чаго рот раскрыў, — пачулася з кута, у якім стаяў ахоўнік, якога ён адразу не заўважыў.

— А куды ісці?

— Прама па калідоры, на павароце направа, там канторка. Ідзі да яе. Налева цябе ўсё роўна ніхто не пусціць. Там мой брат стаіць. Усё, ідзі.

Прайшоўшы па паказаным маршруце, ён упёрся ў канторку, за якой нейкі пажылы чалавек нешта рабіў над нейкім прыборам.

— Э-э, добры дзень.

Чэпкія вочы рэзка уткнуліся ў яго.

— Дык гэта вы згублены?

Чырванеючы, і адчуваючы сябе як школьнік, яму толькі і атрымалася адказаць:

— Ага…

— Так, так, раскажыце падрабязней, малады чалавек. Што вы памятаеце? Як сюды трапілі?

— Так, гэта… не памятаю нічога! Хоць… так, успомніў! Я на заводзе працую. Ці працаваў. Здаецца, ішоў дадому… сапраўды, з другой змены. А каб зрэзаць дарогу, пайшоў праз парк… Далей… далей… Ўспышка! І ўсё… ачуўся на зямлі. Тут непадалёк… так, і там труп ляжыць… трэба кудысьці паведаміць… бо труп… гэта ж… сур'ёзна. У яго была зброя… я забраў, але тут… на ўваходзе да вас… забралі… і ў яго тэлефон быў… такі цікавы… як быццам абаронены… сур'ёзны такі.

— Так, так, а галава баліць? Адчуванне павышэння тэмпературы? Ламата ў целе? Нейкія скаргі на самаадчуванне? Заўважылі нешта дзіўнае?

— Стойце, стойце, не так хутка. Галава ўжо праходзіць, хоць балела вельмі моцна. Тэмпературы накшталт няма. Ламае шыю і спіну. Ды і яшчэ нейкі прысмак у роце, як быццам жалеза, ці што. Дзіўна тое, што пры мне не было нічога: ні пашпарта, ні ключоў ад дома, ні грошай, нават гузікаў і тых няма.

— Гузікаў, кажаце. Металічныя гузікі былі?

— Так, а што такое?

— А грошы і пашпарт у чым былі?

— Так гэта, ў самаробнай вокладцы. Я яе сам зрабіў. Металічную, каб пашпарт не заламваўся, а для грошай таксама зрабіў металічны трымальнік.

— Усё ясна! Малады чалавек, сардэчна запрашаем у Зону! Пакуль не ведаю як, але вы ўжо тут. Верагодна, Зона хоча пашырыцца і, заадно, папоўніцца насельніцтвам.

— Прабачце, дзе? Што за Зона? Яна што, жывая?

— Прабачце, малады чалавек. Не часта, ці ведаеце, даводзіцца мець зносіны з людзьмі з-за перыметра. Давайце паспрабую растлумачыць вам усё па парадку.

Дык вось. Зона — тэрыторыя, вобразна кажучы, вакол Чарнобыльскай атамнай станцыі, з якой, пасля падзей далёкага 1986, былі адселеныя жыхары, якія знаходзіліся паблізу населеных пунктаў: мястэчкаў, вёсак і пасёлкаў. Хоць гэта не зусім дакладнае вызначэнне, але гэта не так ужо і важна. Пазней вы самі ўсё зразумееце, калі трохі абжывецесь тут. Дарэчы, можа быць, вы ў чымсьці маеце рацыю — многія з людзей, якія знаходзяцца ў зоне, лічаць яе жывой. Больш таго, некаторыя лічаць яе разумнай.

Перыметрам тут называюць мяжу самой зоны. Дарэчы, сам перыметр ўзмоцнена ахоўваецца, таму ваша з'яўленне тут ўжо само па сабе даволі дзіўная падзея, так як пракрасьціся з-за перыметра у зону можна толькі за вялікія грошы альбо па загадзе ўрадавых арганізацый. Вялікімі грашыма вы не валодаеце, ды і на ўрадавага чалавека таксама не падобныя. Хоць… пажывем-пабачым. Не тое, каб у нас тут быў «крызіс даверу» да ўсіх. Звычайна, за чалавека кажуць яго ўчынкі, а вы, малады чалавек, пакуль тут новенькі…

Людзей, якія знаходзяцца ў зоне, называюць сталкерамі. Мабыць, хтосьці начытаўся творчасці братоў Стругацкіх, але гэта толькі маё меркаванне. Дык вось, сталкеры аб'ядноўваюцца ў групы, або, інакш, групоўкі. Такіх на тэрыторыі зоны шмат, але самыя вядомыя «Доўг» і «Свабода», хоць большасць сталкераў аддаюць перавагу не далучацца ні да адной з груповак. Ёсць і такія, якія аддаюць перавагу жыць за кошт іншых і займаюцца разбоем і рабаваннем. Таксама ў зону часта наведваюцца і ваенныя, якія праводзяць зачысткі муціраваных жывёл, ды і сталкераў вылоўліваюць, так як знаходжанне ў зоне людзей катэгарычна забаронена, за выключэннем навуковага персаналу. Напрыклад, сталкеры, якія ахоўваюць наш бункер, у свой час таксама папаліся вайскоўцам, але ім прапанавалі выбар: альбо працаваць на нас, альбо атрымаць тэрмін у іншай «зоне».

У агульных рысах, малады чалавек, у вас невялікі выбар. Выбрацца за перыметр можна, але гэта будзе каштаваць значна большых грошай, чым варта трапіць сюды. Але калі ж вы трапіцеся вайскоўцам, то атрымаеце немалы тэрмін за незаконнае пранікненне на ахоўную зону. Хоць не выключаны і горшы варыянт: можна злавіць шальную кулю, быць з'едзеным якім-небудзь мутантам або трапіць у анамалію.

— Анамалію? А гэта яшчэ што такое?

— О-о-о, на гэтую тэму можна казаць гадзінамі. Саміх анамалій звышдастаткова плюс да гэтага яны, пры збегу пэўных абставінаў аб'ядноўваюцца і ўтвараюць новыя з рознымі, часам, незвычайнымі ўласцівасцямі.

Але распавядаць гэта адно, а ўбачыць на свае вочы — зусім іншае. Да таго ж, наколькі я разумею, вы хацелі б вярнуцца за перыметр? Мяркуючы па вашаму выразу твару вельмі.

Я, як кіраўнік нашага навуковага лагера, магу прапанаваць вам пэўнага роду супрацоўніцтва.

Паколькі сталкеры, якія ахоўваюць наш бункер неабходныя нам тут, як для забеспячэння абароны, так і для гаспадарчых патрэб, яны не ў стане аказваць нам паслугі па здабычы ўзораў розных наватвораў зоны. Вы казалі, што на трупе выявілі пісталет і камунікатар? Гэта добра, так як на гэта не прыйдзецца марнавацца. Зразумейце, мы не дабрачынная арганізацыя, у нас вельмі жорсткае фінансаванне і за ўсе выдаткаваныя грошы мы павінны выразна даць справаздачу. Наш тэхнік пераробіць камунікатар пад вашыя ідэнтыфікацыйныя дадзеныя, праверыць вашу зброю і выдасць вам, у арэнду зразумела, ахоўны касцюм. Касцюм прасценькі, але ўсё ж лепш чым ваша адзенне, як у плане абароны, так і па наяўнасці гузікаў. Прабачце мой спецыфічны гумар, але гэта так.

Для таго, каб выбрацца за перыметр зоны вам неабходна, як мінімум, выжыць тут. Для гэтага я папрашу каго-небудзь з сталкераў навучыць вас па мінімальным патрабаванням: валоданню зброяй, адносінам з групоўкамі, распазнанні анамалій, здабычы артэфактаў…

— Прабачце, чаго?

— Э-э, артэфактаў. Тых самых наватвораў зоны, за якія мы зможам вам плаціць добрыя грошы. Папярэджваю адразу — праца адказная і небяспечная. Вы маеце права адмовіцца, але гэта значыць, што ваша вяртанне дадому адкладзецца на нявызначаны перыяд. Да таго ж, працуючы на нас, вы здабудзеце некаторы імунітэт да ваенных, так як з імі ў нас заключана пагадненне на аказанне садзейнічання. Ну, не буду вас прымушаць даваць адказ адразу. Абдумайце ўсё. Зайдзіце да тэхніка, а ён накіруе вас да вашага інструктара. Пакуль адпачывайце. Так, у нас сёння аўторак. Ага, часу ў вас да раніцы суботы. А мне пара вяртацца да працы. Прыемна было з вамі паразмаўляць. Да пабачэння.

— Да пабачэння…

Вучоны разгарнуўся і пайшоў у глыбіню пакоя да нейкай дзіўнага выгляду ўстаноўцы, а ён разгарнуўся і пайшоў да выхаду з бункера. Апынуўшыся на вуліцы, ён зажмурыўся ад нясцерпна яркага сонечнага святла.

— Прывітанне! Гэта зона цябе так вітае, — сказаў яму нехта.

— Прывітанне! — адказаў ён і, крыху аднавіў погляд, разгледзеў таго, хто гаварыў.

— Гэта ты сюды трапіў праз «рукаў»? Пашанцавала, што застаўся жывы…

— Праз што?

— «Рукаў»! Існуе версія, што зона, час ад часу, раскідвае ў бакі атожылкі-шчупальцы. Мы іх называем «рукавамі». Вось адным з такіх цябе сюды і закінула. Толькі раней зацягвала жывёл, так і тых мёртвымі. А ты толькі нічога не памятаеш. Сам жывы і ні драпіны. Але над гэтым няхай разумнікі вось з гэтай кансервавай банкі ламаюць свае галовы.

Так, дарэчы, мяне завуць Сенька Добры. Я — твой інструктар. Так што пакуль ты будзеш тут, мне давядзецца даць табе некалькі ўрокаў, без якіх у зоне прайсці метраў трыццаць не атрымаецца. Твая дарога сюды не ў рахунак. Гэта сама зона пакуль захавала табе жыццё. За час твайго далейшага існавання тут яна будзе спрабаваць яе забраць. І я не жартую. Наколькі я разумею, як цябе завуць, ты не памятаеш, але гэта, магчыма, да лепшага. Зона сама дасць табе тое імя, якое ты заслугоўваеш. Добра, пайшлі за тваім ствалом, а потым да тэхніка.

Тэхнік апынуўся чалавекам шчыльным, але не тоўстым. Яго кароткія рудыя валасы рэзка кантраставалі з чорнай барадой, у якой блішчала сівізна. Агледзеўшы пісталет, тэхнік няпэўна хмыкнуў, разабраў яго настолькі лёгка, як быццам пачысціў мандарын. Пасля чысткі, змазкі і некаторай колькасці рускіх слоў, якія цэнзура, звычайна, перакрывае гукам «пі-і-і-п», тэхнік сабраў пісталет, уставіў у яго падрыхтаваную абойму і паставіў на засцерагальнік. Адклаўшы пісталет у бок, ён прыняўся за камунікатар. Агледзеўшы яго, ён канстатаваў:

— Сем гадзін. Не менш.

— А што так доўга, — пацікавіўся Сенька Добры.

— Ты, напэўна, і не памятаеш такую тэхналогію сеткі Інтэрнэт як дыял-ап? Так вось хуткасць нашага інтэрнэту прыкладна такая ж. Прашыўкі на яго камунікатар ў мяне няма, таму трэба пампаваць. Сам разумееш, без яе гэта цэгла, а не апарат. Я зраблю копіі схованак і карт ранейшага ўладальніка. Энцыклапедыю пастаўлю нашу, ну і там накідаю усялякіх карыснасцяў. З імем вызначымся пазней, ды і біяметрыю таксама потым зробім. Зараз бярыце касцюм. Дапамажы яму правільна апрануць яго. Усё, ідзіце і не перашкаджайце працаваць. Пакуль.

— Угу, пакуль.

— Пакуль.

Апранаючыся, ён адзначыў, што касцюм ўнутры падобны на гідракасцюм, а звонку на нейкую вайсковую форму. Сенька дапамог яму зацягнуць шматлікія папружкі, падагнаўшы касцюм пад фігуру.

— Адно з галоўных правілаў — нічога не павінна вытыркаць, тырчаць або боўтацца на касцюме. Асноўныя і часта выкарыстоўваюцца прадметы павінны размяшчацца на поясе. Усё, што не асабліва трэба — на грудзі. Рэдка выкарыстоўваемае — у заплечнік.

— А навошта?

— А ты паспрабуй дастаць са дна заплечніка бінт або аптэчку, калі кожная секунда важная для захавання здароўя ці нават жыцця. Ці, напрыклад, ёсць сталкеры, якія носяць пісталет на грудзях, каб паказаць сваю «крутасць». Дык вось, адкуль хутчэй дастаць пісталет з грудной кабуры або паясавой?

— Ну, думаю, што з пояса…

— Вось менавіта! Таму ты павінен зразумець — усе правілы адносна існавання ў зоне напісаныя крывёю людзей, якія гэтыя самыя правілы не выконвалі. Добра, глядзі, на левым сцягне ў цябе ёсць адсек. Цяпер ён пусты, але ты павінен пакласьці ў яго стралянныя гільзы, і не менш чым з паўсотні.

— Навошта гільзы? А, зразумела… гэта Вы так, тыпу, жартуеце…

— Ніякіх жартаў. Насыпай-насыпай, спатрэбяцца. Так… Добра. Пісталетам ўмееш карыстацца?

— Ну, гэта, у ціре страляў… праўда з пнеўматыкі…

— Нічога, значыць цэліцца ўмееш. Пайшлі прагуляемся… тут недалёка.

Пакінуўшы тэрыторыю навуковай станцыі, яны пайшлі ледзь прыкметнай сцежкай у бок завадскіх карпусоў. Прайшоўшы літаральна метраў дваццаць, Сенька рэзка тузануў яго за рукаў:

— Стой!

— Што такое?

— Глядзі!

— Куды?

— Ды прама перад сабой!

— А хто там?

— Ды не «хто», а «што»?

— Ну «што»?

— Дарма. Дастань пару гільзаў. Цяпер кінь адну наперад прама перад сабой.

Кінуўшы гільзу, ён не паверыў сваім вачам. Кавалачак металу, праляцеўшы некалькі метраў наперад, раптам замёр на адным месцы, распаліўся да чырвані, і… паляцеў кудысьці ўправа. Усё гэта адбылося ў нейкія імгненні.

— Што гэта было?

— Не было, а ёсць. Гэта анамалія «трамплін». Што яна робіць, ты ўбачыў. Можаш уявіць сабе, што яна зробіць з чалавекам. Іншае пытанне, як яе выявіць і, па магчымасці, бяспечна абмінуць. Глядзі, бачыш тое месца, дзе знікла гільза? Дык вось, на траве маецца прымятасць, як быццам там нешта ляжала. А калі прыгледзецца, то заўважыш невялікае скажэнне паветра па межах самой анамаліі. Але для таго, каб дакладна вызначыць межы анамаліі, як раз і патрэбныя гільзы. Адна з тваіх трапіла амаль у цэнтр анамаліі. Некалькімі гільзамі можна вызначыць межы анамаліі, пракідвая іх па меркаваным перыметры анамаліі. Размяшчэнне анамаліі можна таксама занесьці ў камунікатар на карту мясцовасці, але гэта неактуальна.

— Чаму?

— Пасля выкіду анамаліі мяняюць сваё размяшчэнне.

— Пасля выкіду?

— Так. Так называецца адно з самых невытлумачальных з'яў зоны. Выкід спалучае ў сабе ўражлівае па прыгажосці, але ў той жа час самае разбуральнае спараджэнне зоны, параўнальнае па моцы, напэўна, з атамным выбухам. Пасля яго не толькі перамяшчаюцца, узнікаюць або знікаюць анамаліі, але і месцамі перакройваецца сама тэрыторыя зоны. Выжыць ва ўмовах выкіду практычна нерэальна, таму перад ім трэба знайсьці нару і як мага глыбей. Што такое выкід дакладна не ведае ніхто. Над прататыпамі абароны ад энергіі выкіду працуюць навукоўцы з бункера, які мы ахоўваем. Бяда ў тым, што ім пастаянна патрабуюцца ўзоры для даследавання — артэфакты, рознага роду дакументы, якія можна знайсьці ў лабараторыях па ўсёй зоне…

— Ты сказаў лабараторыі?

— Ну так…

— А адкуль тут лабараторыі?

— Глядзі, да аварыі ў 1986 годзе на Чарнобыльскай АЭС, Міністэрства абароны СССР размесціла тут некалькі сваіх вайсковых баз, нібыта для трэніроўкі кантынгенту ва ўмовах набліжаных да ўмоў ядзернай або атамнай вайны. Але асноўнай мэтай было ўладкаванне некалькіх сакрэтных падземных лабараторый. Для чаго яны былі патрэбныя, да гэтага часу застаецца загадкай, але тваё ўяўленне можа прыдумаць, што яны тут даследавалі. Блізкае размяшчэнне ЧАЭС забяспечвала як энергіяй для абсталявання, так і выдатнай абаронай ад навакольных — сам падумай, хто ў здаровым розуме папрэцца ў забаронены сектар, дзе ваенныя патрулі стралялі на паразу, да таго ж радыяцыйны фон ужо тады тут быў высокі.

Сітуацыя змянілася пасля аварыі на ЧАЭС. Увесь склад даследчыкаў з лабараторый эвакуіравалі, самі лабараторыі закансервавалі, даследчыя праекты згарнулі. Але праз некаторы час праца на некаторых лабараторных станцыях была працягнутая. Хто там цяпер працуе не ведае ніхто. Былі жадаючыя праверыць гэта, але ніхто яшчэ не вярнуўся. Хоць па некаторых назіраннях, каля лабараторый няма ні аховы, ні сур'ёзнага радыеактыўнага заражэння. Добра, што-то я загаварыўся з табой. Нам яшчэ шмат чаму трэба навучыцца, то ёсць цябе. Працягнем… Анамалій, наогул, трохі, але вельмі шмат іх разнавіднасцяў, якія атрымліваюцца пры аб'яднанні двух і больш анамалій разам. Такое здараецца, у асноўным, пасля выкіду. Выяўленне анамалій — гэта пяцьдзесят працэнтаў твайго выжывання тут. Яшчэ дваццаць пяць працэнтаў — стрэльбавая падрыхтоўка, то есць твае навыкі вядзення прыцэльнага агню па мэты. Паўтараю, прыцэльнага, так як патроны тут не тое каб на вагу золата, але ўсё ж можа здарыцца так, што табе не хопіць аднаго адзінага патрона, які выратуе табе жыццё — падстрэліш ты якую-небудзь жывёлу, каб насыціцца, або паб'еш ворага, які пераследуе цябе ці чакае ў засадзе, або пакінеш яго для сябе…

— У сэнсе, для сябе?

— Розныя бываюць сітуацыі… добра, не бяры ў галаву. Яшчэ дваццаць чатыры працэнта складае тваё ўменне звяртацца з аптэчкай і артэфактамі, так як артэфакты могуць прымяняцца як ўзмацненне уласцівасьцяў твайго арганізма, напрыклад, для стварэння вакол цябе рознага роду палёў, якія змяняюць твае фізічныя магчымасці — вынослівасьці, прыгучасьці, кулястойкасьці або ўзмацнення метабалізму для хуткага гаення ран або вываду радыяцыі з арганізма.

— Пяцьдзесят… дваццаць пяць… дваццаць чатыры… дзевяноста дзевяць… а яшчэ адзін працэнт?

— Ён не твой.

— Не зразумеў…

— Гэта працэнт Зоны. Яна вырашае, што з ім рабіць падарыць табе ці, наадварот, адабраць. Гэты працэнт на поспех — тваю або твайго ворага. А ворагаў тут шмат — і анамаліі, і марадзёры, і бандзюкі, і найміты, і мутанты, але самы страшны — гэта ты сам.

— Гэта значыць як?

— Рана ці позна наступіць момант, калі ты альбо застанешся чалавекам ці станеш падонкам, якіх тут нямерана. Самае страшнае тое, што ты не ведаеш калі, дзе і як гэта можа адбыцца.

— Не разумею…

— Што тут разумець? Калі ты нармальны чалавек, то, па ідэі, павінен ім і застацца. Але калі ты наскрозь прагніў, то добра, калі побач не апынецца нікога з тваіх блізкіх.

— Чаму?

— Рознае бывае. Брат брата здраджвае… Добра! Загаварыліся мы з табой. Час, дакладней Зона, пакажа хто ты такі ёсць.

Дык вось, пракідвай гільзамі перыметр анамаліі… ды смялей! Што ты як школьнік аднакласніцы сіські мнешь? Як правіла, усе анамаліі маюць форму шара ад двух да пяці метраў у дыяметры. Вось і кідай прыкладна на такі памер…

Не паспеўшы скончыць фразу, Сенька спыніўся. Сунуўшы руку ў кішэню, ён вывудзіў адтуль свой камунікатар. Прачытаўшы нешта там, ён усміхнуўся і сказаў:

— Ну вось, ты цяпер Лакі. Не перажывай, гэта пакуль да цябе такое імя прыляпілася. Усе, не адцягваемся, працуем далей. Пракідвай.

Патраціўшы пару дзесяткаў гільзаў, Лакі ўжо прылаўчыўся прыкладна вызначаць памер і размяшчэнне анамаліі. Сенька ухвальна кіўнуў галавой і сказаў:

— Гэта добра, але не расслабляйся, яшчэ шмат чаму трэба навучыцца. Пайшлі далей.

Аднак, зрабіўшы ўсяго пару крокаў, ён падняў руку ўверх з заціснутым кулаком. Лакі спыніўся як укапаны, але шнарыў вачыма па акрузе.

— Малайчына, што так рэагуеш на каманды. Працягнеш даўжэй. Бачыш?

— Э-э-э-э-э, не. А што я павінен убачыць?

— Глядзі, на палове трэцяга група мутантаў.

— Сенька, паслухай, я некалькі не разумею. Павлова трецяга… Мутанты… Растлумач, калі ласка.

— Так, глядзі сюды. Ты ж ведаеш як уладкованы цыферблат гадзінніка? Мы рухаемся ў пэўным кірунку і гэта для нас як дванаццаць гадзін на цыферблаце. Адпаведна, справа ад нас тры гадзіны, злева дзевяць, а ззаду шэсць. Усе астатнія сегменты дзеляцца на «гадзіны» цыферблата. Вось зыходзячы з гэтага і вызначаецца цікавячы сектар. А калі ты зараз паглядзіш ўжо на дзве гадзіны, то ўбачыш групу мутантаў. Іх таксама даволі шмат, але цяпер гэта ўсяго толькі невялікая зграя сляпышоў або сляпых сабак. Паасобку яны не небяспечныя, але зграя, нават такая, здольная прычыніць, як мінімум, шмат непрыемнасцяў.

— А як максімум?

— Як максімум… зграя з пяці-шасці сабак з лёгкасцю можа надаць адзіночку. А цябе, без крыўд, але гэта факт, і трое зробяць.

Лакі хацеў быў запярэчыць, але зразумеў, што Сенька правы. Яму яшчэ шмат чаму трэба навучыцца, каб банальна выжыць, многае яшчэ трэба будзе даведацца… увогуле, заштурхаўшы глыбей сваю ўзнімальную крыўду, ён спытаў:

— А яны нас адсюль не заўважаць?

— Не. Слых і нюх у іх вядома выдатны, але са зрокам, зыходзячы з назвы, праблемы. Яны сляпыя. Але, паўтаруся, яны чуюць і могуць ўчуць цябе далёка. Не перажывай, мы рухаемся не ў іх кірунку.

— Гэта добра. Неяк няўтульна я сябе адчуваю, знаходзячыся побач з імі.

— Павер, тут, у Зоне, ёсць толькі пара-тройка месцаў, дзе можна адчуваць сябе… утульна, вядома, будзе гучна сказана, але, ва ўсякім выпадку, можна спакойна падрамаць некалькі гадзін, не баючыся, што цябе сажруць або падстрэляць.

Ад апошняй часткі Лакі прыкметна здрыгануўся, на што Сенька заўважыў:

— Павер, часам лепш, каб цябе падстрэлілі, чым патрапіць да якога-небудзь мутанта на прыём ежы. Прычым у выглядзе ежы. Добра, жартаўнік з мяне ніякі, так што не затлумляйся.

Слова за слова, а шлях апынуўся кароткім. Прыйшлі яны ў месца, якое нагадвала невялікі пяшчаны кар'ер. Выглядаў ён як нейкі прастакутны схіл, які сыходзіў углыб невялікага ўзгорка. У самой далёкай часткі, у нізіне, былі закапаныя два бервяны, да якіх была прымацавана бярвенца ледзь танчэй — гэтакая літара «П», але шырокая. Сенька пакінуў Лакі ўверсе, а сам спусціўся ўніз і стаў нешта падымаць з пяску, усталёўваючы на малое бярвенне.

— Яціць, ды там бляшаныя банкі. А гэта, стала быць, іх цір.

З-за чаго-та Лакі нават занерваваўся, ці то баючыся таго, што не ўмее страляць, ці то чакання… нават не ведаючы чаго… з такога стану яго вывеў Сенька, які падышоў назад.

— Не спі, кажу! Ты чаго? Глухаваты? Я ж табе яшчэ адтуль сказаў, каб дастаў пісталет.

— Задумаўся… — нават пачырванеў Лакі, разумеючы, што схібіў.

— Глядзі, самааналіз — такая штука, якая патрэбна ў спакойным месцы, а тут трэба быць увесь час напагатове. Нават з улікам таго, што навукоўцы папрасілі нас усталяваць тут кучу датчыкаў для збору дадзеных, а сігналы ад іх ідуць і на нашы камунікатары, усё роўна не варта расслабляцца.

— Я… не хацеў… — пачаў апраўдвацца Лакі.

— Ведаю, гэта на будучыню, а цяпер давай пастраляеш.

— Дык я… гэта… не ўмею…

— Ха, не ўмееш — навучым, не хочаш — сказаў бы што прымусім, але не скажу… Тут усё проста — альбо ты, альбо цябе…

Лакі павольна дастаў пісталет з кабуры, адчуваючы яго вагу і шурпатасць паверхні ручкі.

— Глядзі, тут засцерагальнік, зняў з яго і можаш страляць, паставіў на яго, нікога не параніш, у тым ліку і сябе. Ды ты не крыўдуй, жарты не мой профіль. Як цэліцца ведаеш?

Наступныя паўгадзіны праляцелі непрыкметна, але Лакі, што называецца, на хаду лавіў саму сутнасць, і даволі нядрэнна збіваў банкі. Некалькі разоў яму давялося збегаць туды і назад, усталёўваючы, а затым збіваючы ў пясок бляшаныя мішэні.

— Ну, даволі, — перапыніў яго Сенька. — У зацішцы, ты ўжо можаш нядрэнна страляць па нерухомых мэтах, але не варта забываць, што ў рэальнасці гэта будзе на хаду, у дождж і вецер, па рухаемай мэце, якая таксама будзе спрабаваць цябе забіць. І я не палохаю цябе, а кажу як ёсць. Таму больш спадзявацца на свае інстынкты. З часам, калі Зона дасць, яны адточацца і не раз спрацуюць яшчэ да таго, як ты ацэніш сітуацыю. Дарэчы, ногі не мокрыя?

Лакі аж сумеўся ад такой змены тэмы.

— Ды накшталт не.

— Гэта добра. Проста твой касцюм яшчэ няма каму было тэставаць, вось на табе і выпрабавалі.

— А бо на самай справе! — да Лакі цяпер дайшло, што пакуль яны з Сенькай дабіраліся да «ціра», некалькі разоў даводзілася пляскаць па, даволі, глыбокіх лужынах, хоць, ідучы ўслед, і, слухаючы апавяданні Сянькі, Лакі нават не заўважаў гэтага.

— Аднак зусім няпросты касцюмчык, — падумаў Лакі.

І, нібы, прачытаўшы яго думкі, Сенька сказаў:

— Твой касцюм, мае базавую камплектацыю, бронекамізэлька здольна спыніць пісталетную кулю, выпушчаную практычна ва ўпор, злёгку затрымаць аўтаматную чаргу, але чэргамі тут рэдка карыстаюцца. Таксама ты зможаш, амаль хвіліну, прастаяць у вогнішчы або на распаленай паверхні, і амаль столькі ж пратрымацца ў сернай кіслаце, калі раптам надумаеш. Аднак, усе гэтыя эксперыменты прыводзяць да пагаршэння стану касцюма, што, у сваю чаргу, зніжае верагоднасць твайго выжывання. Таму пасля кожнай вылазкі звяртайся да тэхніка. Нейкі час табе прыйдзецца рабіць гэта ў крэдыт, але прыцягнуўшы пару артаў…

Заўважыўшы здзіўлены погляд Лакі, Сенька паправіўся:

— Прыцягнуўшы пару артэфактаў, ты будзеш ужо ў добрым плюсе і зможаш некалькі палепшыць камплектацыю свайго касцюма. Маё асабістае меркаванне — не варта гнацца за самымі новымі паляпшэннямі, як правіла, яны не заўсёды працуюць як заяўлена. Вось у мяне з самага складанага ўсталяваная толькі сістэма рэцыркуляцыі паветра. Дзякуючы гэтаму я змагу гадзін шэсць бегчы ў загазаваным асяроддзі, без неабходнасці карыстацца процівагазам. Ну і куча іншых, якія палягчаюць маё жыццё, плюшак. Там ужо разбярэшся сам. Ва ўсіх тэхнароў ёсць карты-схемы камбінавання паляпшэнняў для розных касцюмаў. Там ўбачыш, што некаторыя паляпшэння ўзаемавыключальныя, гэта значыць пасля ўстаноўкі аднаго, усталяваць іншае не выйдзе. Так што узважвай усе свае дзеянні з касцюмам.

За гэтай размовай, яны непрыкметна прыйшлі назад да бункера навукоўцаў.

— Ну, усё, дуй да навукоўцаў а потым да тэхнароў. Пакажы касцюм, ствол і даведайся наконт твайго камунікатара. Хоць… Давай не цяпер. Пайшлі ўдарым па страўніку. А то, нябось, у цябе там кішка па кішцы ўжо барабанную дроб выбіваюць.

І нібы ў пацверджанне яго слоў, страўнік Лакі выдаў такое буркатанне, што Лакі зноў пачырванеў.

— Што ты як дзяўчына на спатканні чырванееш? Чаго-чаго, а правізіі у навукоўцаў хапае. Так што пайшлі, пакажу, што ды як?

Праз гадзіну, зусім асалавеў ад з'едзенай тушонкі і выпітай духмянай гарбаты, Лакі рушыў у бок бункера. Усе сталкеры, як ён зразумеў, размяшчаліся ў невялікіх пабудовах на два-тры чалавекі. Хоць звонку яны і ўяўлялі сабой таварны вагон, але ўнутры былі даволі камфортнымі. Інтэр'ер ўяўляў сабой нешта падобнае на аўтамабільныя трэйлеры, якія Лакі раней бачыў у кіно ці невялікі дачны домік. Адрознівала толькі наяўнасць у кожным такім «доміку» паветранага шлюза, падобнага на тамбур у тым жа вагоне, але з магутнымі дзвярыма, а таксама поўная адсутнасць вокнаў. Ды і ўбранне было больш чым спартанскім. Усё вельмі проста, але максімальна камфортна. Нават туалет, якім Лакі не выпусціў магчымасць скарыстацца, быў невялікі, але зручны і чысты.

— Цікава, хто гэта ўсё фінансуе? Што за працы яны тут праводзяць? А можа яны зусім ніякія не навукоўцы, а проста пад іх замаскіраваныя. Здаюцца гэтакімі прастадушнымі дзівакамі, якія даследуюць Зону, а самі праводзяць якія-небудзь незаконныя эксперыменты. Хоць, што тут думаць і гадаць, трэба прыглядацца. І ў першую чаргу, выжыць. А потым ужо і думаць, як выбрацца адсюль. Трэба будзе падрабязней распытаць у Сенькі пра гэтыя артэфакты. Нешта ён там казаў, маўляў, дарагія яны. Вось, зараза, трэба не проста слухаць, а яшчэ і чуць. Вось зноў расслабіўся і прапусціў міма вушэй усё, што ён казаў.

За гэтымі думкамі Лакі непрыкметна сам для сябе дайшоў да бункера навукоўцаў.

— Так ужо, махіна, — падумаў ён, задраўшы галаву ўверх, гледзячы на сталкераў, якія прагульваліся па сеткаватым насціле верхняга перыметра бункера. — Цікава, а якім чынам гэта ўсё будавалася? Як дастаўляліся матэрыялы, інструменты? Хто будаваў?

Яго думкі перапыніліся пстрычкай завалы, лёгкім шыпеннем сціснутага паветра, што перашкаджае пракрасціся звонку чаму-небудзь, і лёгкім скрыпам адкрываемых дзвярэй бункера. З тамбура выйшлі тры чалавекі, убраныя ў атрутна-аранжавыя камбінезоны з даволі вялікімі таніраванымі забраламі. Да іх тут жа лёгкай рыскай накіраваліся чацвёра сталкераў, якія літаральна паўхвіліны назад залівіста смяяліся над нейкім барадатым анекдотам. Зараз жа яны былі вельмі сабраныя і сур'ёзныя. Той, што, па ўсёй бачнасці, быў у іх за старэйшага, адышоў ледзь у бок разам з адным з «аранжавых».

— Значыць «аранжавыя» — гэта навукоўцы, паколькі ва ўсіх рукі занятыя нейкім прыборамі, а вось зброя ёсць толькі ў сталкераў. — падумаў Лакі.

Хоць, як казаў Сенька, на касцюмы могуць усталёўвацца паляпшэння, вось і тут можа быць нешта накшталт схаваных месцаў для зброі, — тут жа паправіў ён сябе.

Навукоўцы рушылі наперад, а сталкеры размеркаваліся як бы па вяршынях квадрата, усярэдзіне якога апынуліся «аранжавыя».

Ад яго ўласных думак адарваў ужо знаёмы гук закрываючагася замка дзвярэй бункера.

— Вось. Зноў зазяваўся — у які раз дакараў сябе Лакі і націснуў кнопку выкліку.

— Хто там?

— Гэта… Лакі… — у які раз, адчуваючы як яго твар залівае фарба, прамямліў Лакі.

— Ага, заходзьце, заходзьце.

Зноў шыпенне раззлаванага паветра, ужо знаёмы пах антысептыку, звыклыя пстрычкі замкоў і Лакі апынуўся ўнутры.

— Праходзь, не затрымлівайся, няма чаго тут крумкачоў лічыць, — Лакі ледзь не падскочыў ад таго, што забыўся пра ахоўніка, які, так удала ці няўдала, размясціўся ў зусім неасветленым куце.

Двойчы Лакі ўпрошваць не было патрэбы, і ён пераадолеў пакінуты шлях без прыпынкаў.

— Так, так! Ну-с, малады чалавек, ці як вас ужо паспелі тут ахрысціць — Лакі. Як вам першая вылазка?

— Ведаеце, не скажу, што было цяжка ці лёгка. Неяк трохі штодзённа, ды і маёй бяспекай займаўся Сенька Добры. Паказаў мне, як убачыць анамалію, навучыў страляць, трохі пазнаёміў з мясцовай фаунай. Накарміў яшчэ.

— Гэта добра. Гэта выдатна. — Лакі здалося нават некалькі дзіўным тое, як па-маладому блішчалі вочы ў гэтага пажылога навукоўца.

— Напэўна, вось на такіх энтузіястах ад навукі і трымалася ўся «абаронка» ды і навука ў цэлым у СССР, які распаўся, — толькі і падумаў ён.

— Такім чынам, мы прапануем вам не проста працу, а супрацоўніцтва. Не ведаю, ці заўважылі вы групу Савіцкага, якая адправілася правесці серыю замераў. Акрамя таго, нам трэба зрабіць яшчэ некалькі даволі руцінных мерапрыемстваў і, што вельмі прымальна для вас, гэта зусім недалёка. Вось глядзіце, неабходна ўсталяваць датчыкі ў кропках, адзначаных у вашым камунікатары. Яго нашы тэхнікі ўжо зрабілі, абноўленую карту ўсталявалі, каардынаты кропак ужо адзначаны. Паколькі вага датчыкаў немалая, вазьміце каляску, пагрузіце іх на яе і туды ж вось гэты кантэйнер. Пасля гэтага адпраўляйцеся да тэхнікам, яны ўсталююць на ваш касцюм дадатковы модуль — спецыяльны кантэйнер для артэфактаў. Вось у гэтым кантэйнеры знаходзіцца «Жвір» — артэфакт, які стварае асаблівае поле, якое зніжае вагу прадметаў, прыкладна ў дзесяць разоў, ад іх першапачатковай вагі. Так што ўсе датчыкі вы з лёгкасцю зможаце насіць сапраўды гэтак жа, як быццам гэта ўсяго толькі тоўсты том нейкай кнігі. І глядзіце, малады чалавек, тут ніхто не ставіць вам ніякага плана або графіка работ. Працуючы тут, вы самі выбіраеце свой асабісты тэмп працы і ўносіце пасільную лепту ў агульную справу. І давайце пакуль без ініцыятывы. Нікуды не лезем, нічога лішняга не чапаем. Добра? Вось і дамовіліся. Выдатна. А цяпер грузіце датчыкі на каляску. Хоць не. Спачатку грузіце кантэйнер, а затым складайце датчыкі.

Наступныя некалькі хвілін Лакі займаўся пагрузкай датчыкаў на каляску. Па ілбу і шчоках пабеглі першыя струменьчыкі поту, аднак па астатнім целе заставалася адчуванне сухасці. Вырашыўшы з гэтым разабрацца пазней, Лакі загрузіў усё і рушыў да выхаду. Абмінуўшы тамбур і апынуўшыся на вуліцы, ён пастараўся ўспомніць дарогу да тэхніка, што апынулася на здзіўленне лёгка.

— Ну, што ты там прывез? — тэхнік прыязна глядзеў на Лакі і здавалася, што злёгку ўсміхаўся скрозь клубы дыму, які ён пускаў праз курыльную трубку даволі дзіўнай канструкцыі.

— Ды вось датчыкі і артэфакт у кантэйнеры. Трэба там неяк яго да майго касцюму прымацаваць і датчыкі яшчэ трэба неяк з сабой забраць. Так, і камунікатар з картай патрэбен… — ён не паспеў працягнуць, як змоўк, злавіўшы, а цяпер разглядаючы ў сваіх руках рулон скотчу. Звычайнага скотчу. Здзіўлена гледзячы на тэхніка і, чакаючы тлумачэнняў, ён губляўся ў здагадках. А тэхнік, здавалася, нават не заўважаў яго, а ўзмоцнена займаўся прачысткай сваёй трубкі.

— Прабачце, а што мне з гэтым рабіць? — ён падняў руку са скотчам, звяртаючыся да тэхніка.

— А, дык вось дзе ён? А я яго ўжо цэлы дзень шукаю. Ну-ка давай яго сюды.

Лакі паднёс скотч тэхніку, абсалютна нічога не разумеючы ў тым, што адбываецца. Тэхнік ж стаў заматывать нейкую дэталь, ужо абкручаную некалькімі пластамі плёнкі.

— Так трывалей і мацней будзе. Кансервацыя, разумееш — растлумачыў ён, дарэшты згубленаму Лакі.

Скончыўшы, ён паманіў Лакі да сябе і сказаў, працягваючы сваю шырокую далонь:

— Лепр. Штосьці там здалося ім ва мне ад ірландцаў або яшчэ чаго-то. Не важна. Сутнасць у тым, што мне падабаецца. Дык вось, глядзі. Вось сюды мацуецца кантэйнер для артэфактаў, а ў яго ўжо можна ўсталёўваць практычна любы арт. Напрыклад, вось такі.

З гэтымі словамі, Лепр стукнуў нагой па кантэйнеры, затым адным злітным рухам адчыніў замок і адкрыў крышку. Лакі чакаў убачыць, напэўна, нешта больш уражлівае, аднак артэфакт ўяўляў сабой нешта, памерам з буйны мандарын. Падчапіўшы адной рукой артэфакт, Лепр другой рукой скінуў крышку з кантэйнера, нядбайна закінуў туды «мандарынку» і зачыніў крышкай. Далей ён кінуў Лакі, немаведама адкуль які ўзяты мяшок, чымсьці падобны на заплечнік, так як на ім прысутнічалі шлейкі і паясавы з нагрудным рамянямі, але нейкай дзіўнай канструкцыі.

— Грузі ў яго датчыкі. Толькі замацуй на левым запясьце, — з гэтымі словамі ён падкінуў кантэйнер з артэфактам. Лакі злавіў кантэйнер і, не паспеўшы спытаць, якім чынам яго мацаваць, убачыў некалькі папружак, замацаваных на корпусе кантэйнера. Даволі хутка сцяміўшы, як жа яго замацаваць, ён стаў складаць датчыкі ў мех. Якое ж было яго здзіўленне, калі загрузіўшы ўсе датчыкі ў мех, ён без напругі змог падняць яго ўсяго адной левай рукой. Павярнуўшыся, ён убачыў Лепра, які ўжо адкрыта смяяўся.

— Гэта не да мяне. Гэта вунь да тых, яйкагаловых. Магу сказаць толькі, што кожны артэфакт стварае або, кажучы тэхнічнай мовай, генеруе пэўнае поле. Гэты робіць рэчы лягчэй, ды і яго носьбіт менш стамляецца ад бегу або скачкоў. Далей я не разбіраўся. Мне вунь, жалязяк і электронікі хапае. Цяпер глядзі… ды закінь ты мяшок на спіну. Вось. Вось так. Цяпер паясавы рэмень. Ага. Так. Нагрудны. Ага. На табе інструмент. Не здзіўляйся. Гэта з выгляду яна звычайная кувалда. Але адкрыю табе сакрэт. Гэта і ёсць звычайная кувалда. А што ж ты думаў, калі дваццаць першае стагоддзе, то ўсю працу будуць за цябе рабіць машыны ды робаты? Не. Часам давядзецца і папрацаваць рукамі. Добра, глядзі, канструкцыя мяшка зроблена так, што з яго левага боку маецца спецыяльны клапан, праз які датчык выслізгвае, калі ты задзейнічаў за вось гэтае кальцо. Датчык праслізгвае, кранае тармазную страпу і твая левая нага застаецца ў бяспецы. Далей левай жа рукой хапаеш датчык, дацягваеш яго на сябе. Затым ставіш у паказанае месца і бам-ц па ім кувалдай. Ўключаеш актыватар вось тут і ўсё. Пасвістваючы, ідзеш далей. Хоць не. Свістаць не рэкамендую каб пазбегнуць.

Цяпер трымай свой камунікатар. А, не. Пачакай. Далонь вось сюды пакладзі. Ага. Ну, хай будзе левая. Так. Цяпер іншую руку. Ага. Так. Так. Ага. Так. Вось. Трымай. Цяпер прыкладзі яго вось да гэтай бірцы на касцюме. Так. Ага. Вось. Усе. Глядзі, зараз гэты камунікатар прывязаны да цябе асабіста, ўзоры адбіткаў тваіх далоняў, уся твая тэлеметрыя, а гэта і пульс, і ціск, і нават некаторыя паказчыкі крыві апрацоўваюцца ім і, на падставе гэтых дадзеных, складваецца ацэнка твайго стану, дакладней, твайго здароўя. Некаторыя дадзеныя ідуць у агульную сталкерскую сетку, некаторыя застаюцца пры табе. Замацаваць яго можна куды табе будзе зручна. Цяпер рэкамендую табе зрабіць гэта на левым перадплеччы, а кантэйнер з артэфактам пераважыць на пояс.

Скончыўшы з кантэйнерам і камунікатарам, Лакі зразумеў, што Лепр правы. Камунікатар ніколькі не скоўваў руху, важыў зусім няшмат і на яго было зручна глядзець, каб атрымаць нейкую інфармацыю. Лепр паказаў яму, як рэгуляваць яркасць экрана і гучнасць абвестак. Затым паказаў асноўныя моманты выкарыстання камунікатара як навігацыйным прыборам, што аказалася даволі простым. Усё было вельмі дэталізавана, на карце былі паказаны нават некаторыя асобныя кусты, не кажучы ўжо пра дрэвы, вядомыя месцы размяшчэння анамалій былі адзначаны рознакаляровымі маркерамі, у залежнасці ад тыпу анамаліі, а месцазнаходжанне самога Лакі, па змаўчанні, цэнтравалася на карце і было адзначана курсорам накшталт прыцэла. Лакі паспрабаваў павялічыць і паменшыць маштаб адлюстравання, перамясціцца на некалькі крокаў у бок і нават некалькі разоў падскочыў і прысеў. Усё працавала вельмі шустра і выразна, нават яго невялікае зрушэнне тут жа адбілася на карце, а яго пульс і ціск адразу ж змяніліся ў адпаведнай частцы экрана.

— Пазней можна будзе павесіць спецыяльную прымочку, якая нават твае патроны будзе сама лічыць. А яшчэ пастаянна задаўбываць цябе парадамі па выкананні здаровага ладу жыцця. А калі разжывешся, можна будзе арганізаваць табе шлем з адмысловым забралам, як у навукоўцаў, на якое праецыецца ўсякая карысная інфармацыя як з твайго камунікатара, так і з розных датчыкаў касцюма і, напрыклад, з дэтэктара анамалій, — тараторыў Лепр.

— Лепр, так значыць ёсць гэтыя самыя дэтэктары анамалій?

— Ёсць, але каштуюць яны, ой, як нятанна. Трэба быць па-сапраўднаму ўдачлівым, каб прынесці столькі артэфактаў або іншых нейкіх патрэбных навукоўцам штуковін. Хоць, з тваім імечкам, можа і пракоціць. Ну, усё, давай за працу! — Лепр ляпнуў сваёй здаравеннай далонню Лакі па плячы, ад чаго той прыкметна пахіснуўся.

— Ну, я пайшоў… — сказаў Лакі, хутчэй нават самому сабе і рушыў да брамы ў плоце. Абмінуўшы яе, ён зарыентаваўся па карце ў камунікатары і накіраваўся да бліжэйшай кропкі ўстаноўкі датчыка.

Не гледзячы на тое, што час па яго прыкідках пераваліў за абедзенны, ды і гадзіны ў камунікатары таксама паказвалі пачатак другога, сіл у ім было хоць адбаўляй. Калі б ён не ведаў, што знаходзіцца ў Зоне, што тут месцамі радыяцыйны фон зашкальвае ўсе дапушчальныя нормы, што за ім дзесьці сочыць пара, а то і больш, галодных вачэй, уладальнікі якіх проста мараць, каб ён упаў без сіл і стаў іх сняданкам, абедам або вячэрай, у залежнасці ад часу сутак, можна было б падумаць, што гэта ўсяго толькі нейкі падлесак недалёка ад горада — адно з упадабаных месцаў адпачынку гараджан, якія не маюць дачы або хаткі ў вёсцы. Здавалася, што яшчэ ледзь-ледзь, і пацягне водарам дыма ад вогнішча для нарыхтоўкі шашлыкоў, а то і самімі шашлыкамі запахне, пачуюцца вясёлыя галасы дзяцей, гарэзуючых на прыродзе, і не-не, ды і зацягне хто-небудзь бязладным голасам нейкі чарговы музычны хіт.

І вось яна — першая кропка. Месца чыстае, некалькі тонкіх дрэўцаў, адзін куртаты куст, ды пучкі травы і цвёрдая, месцамі патрэсканая, як у пустыні, зямля. Павялічыўшы маштаб карты на камунікатары, Лакі ўстаў у цэнтр маркера. Няёмка агледзеўшы сябе, ён знайшоў кальцо, якое вызваляла датчыкі і, тузануў за яго. Тут жа, без усялякай затрымкі і практычна бязгучна, выехаў адзін з датчыкаў.

— Мабыць, Лепр правы, калі б гэты датчык не прытамаджваў на выхадзе, то з такой вышыні ён дакладна пікай ўвайшоў бы ў маю левую нагу, — падумаў Лакі і, пацягнуў левай рукой стралу датчыка, а правай, зняў кувалду з пояса.

Прымасціўшы піку датчыка на зямлі, ён размахнуўся і ледзь не трапіў па сваёй руцэ.

— Вось зараза! Трэба быць акуратней, а то так і да вытворчай траўмы недалёка. А бальнічны тут, мяркуючы па ўсім, неаплатны, — паўшчуваў сябе і пажартаваў сам жа над сабой Лакі.

І ён пачаў з невялікіх, даволі лёгкіх удараў, не моцна размахваючы кувалдай. Справа ішла не вельмі хутка, але, ва ўсякім выпадку, без траплення па руках. Забіўшы датчык да адзнакі на яго корпусе, Лакі ўціснуў актыватар. Дакладней, паспрабаваў ўціснуць, што аказалася справай вельмі няпростай. Але з некалькіх спробаў у яго гэта ўсё ж такі выйшла і кнопка актыватара загарэлася бледна-зялёным агеньчыкам. Працёршы пялёсткі сонечных батарэй рукой, ён рушыў далей.

Дрэўцы, кусты, кавалкі ржавеючых металічных канструкцый, нейкія цыстэрны і незразумелага выгляду кавалкі бетону, з якія тырчалі канцы арматуры — усё гэта злілося для Лакі ў адзіны ландшафт. Звяраючыся з камунікатарам, а часам і ўжо сам прыкмячаючы размяшчэнне анамалій, ён абышоў практычна ўвесь свой маршрут, усталёўваючы датчыкі. Манатонная праца звялася да ўжо даволі выразнага алгарытма — рывок кальца, падхват стралы датчыка, ужо ўпэўнены намах кувалдай, некалькі дабіваючых удараў, затым кнопка актыватара і, ужо ідучы да наступнай кропцы, мацаванне кувалды да пояса. Усталяваўшы ўжо каля сарака датчыкаў, Лакі паглядзеў на сонца, якое паступова хілілася да краю неба. Магчыма яно яшчэ б павісела ў небе, але мясцовасць, дзе знаходзіўся Лакі, размяшчалася ў нізіне, як бы акружанай штучнымі пагоркамі насыпкі. Чамусьці на розум прыйшло параўнанне з велізарным катлом. Ён нервова паяжыўся і рушыў у бок бункера. Абыходзячы чарговую анамалію на сваім шляху, краем вока ён заўважыў нейкае мігаценне, а затым хуткі рух і адчуў як нешта адчувальна прыгрэла яго ў нагу.

— Вось жа… няўдача… — раззлавана падумаў Лакі, але заўважыўшы, ШТО ляжыць пад яго нагамі, тут жа забыўся пра пачынаючую падымацца боль у назе. Гэта быў артэфакт. Ён не быў падобны на той, які даў яму навуковец. Па памерах і форме падобны, але меў іншы колер і некалькі вялікую інтэнсіўнасць святлення. Не знайшоўшы нічога лепшага і падыходзячага, Лакі сарваў вялікі ліст расліны, падобнага на лапух, і дубчыкам укаціў артэфакт на ліст. Затым, узяўшы ліст за края, збудаваў нешта накшталт торбачкі. Ён не будаваў нейкіх здагадак з нагоды кошту і карыснасці або небяспекі сваёй знаходкі. Проста ішоў да бункера, разумеючы, што ўсё ж такі наганяй будзе ад вучонага, які папярэджваў аб тым, што нельга нічога чапаць, але гэта было на ўзроўні генаў, нешта хлапечае, нешта з дзяцінства, калі табе кажуць, маўляў, нельга гэта чапаць, а ты з яшчэ вялікай цікавасцю, мала таго, што чапаеш, дык яшчэ і ўпотай цягнеш гэта ў свой дом.

За гэтымі думкамі, Лакі дабраўся да брамы ў плоце, між іншым зноў адзначаючы пра сябе таўшчыню дубцоў, вышыню і прыкладны перыметр плота.

— Грыбоў там, ці што назбіраў? — пачуўся чыйсьці гучны рогат, зноў вярнуўшы Лакі да рэальнасці. Гэта быў адзін з сталкераў, якія ахоўвалі перыметр.

— Ды не, проста знайшоў тут нейкую штуку. Можа быць навукоўцам будзе цікава.

— Ну-ка, пакажы. Паглядзім, што ты там прывалок.

Калі Лакі паклаў ліст на зямлю і разгарнуў яго, то яму здалося што вакол выключыўся гук. Як у радыё, калі пстрыкаешь выключальнікам. Падняўшы погляд на сталкераў, ён нават не адразу паверыў сваім вачам. Напэўна, так адвальваецца сківіца ад здзіўлення толькі ў мультфільмах. Але тут усё было ў рэальнасці. Сталкеры не проста анямелі, яны былі ў здранцвенні.

— Што такое? Гэта небяспечна? Чаго вы маўчыце? — засыпаў ён іх пытаннямі.

— Небяспечна? Тут як паглядзець… Ты хоць ведаеш што гэта такое?

Не… — і Лакі, ужо ў каторы раз адчуў, што чырванее не толькі твар і вушы, але яшчэ і шыя з астатнімі часткамі цела.

— Гэта — Камень. Артэфакт, які пасля мутацыі ў некалькіх анамаліях «вывальваецца» вонкі. Нерадыёактыўны, біялагічна не небяспечны, не ўяўляе сабой ніякай каштоўнасці ў плане паляпшэнняў, але для навукоўцаў гэта проста знаходка. На маю памяць, за пару апошніх гадоў гэта другі знойдзены камень. Па сутнасці — гэта твой білет адсюль. Ён каштуе столькі, колькі каштуе ўсё, што надзета на ўсіх сталкерах тут. Не, нават нашмат больш. Ён вельмі дарагі, таму і небяспечны. За межамі гэтай лакацыі, даведаўшыся, што ў цябе ёсць падобная штука, нешматлікія не паддаліся б спакусе адабраць яе ў цябе. Прычым не самым добрым спосабам. Мала таго, што за яго можна выбрацца адсюль, дык яшчэ і камфортна жыць доўгі час у цёплых краях, ні ў чым сабе не адмаўляючы. Неяк так. Так што ногі ў рукі і наперад да навукоўцаў. За сваім білетам на выхад.

Зусім нічога не разумеючы, Лакі дабраўся да бункера, націснуў кнопку выкліку, прайшоў тамбур з антысептыкам і, абмінуўшы ахову, апынуўся перад навукоўцам.

— Малады чалавек, вы выдатна папрацавалі сёння. Дадзеныя з датчыкаў ўжо паступаюць да нас на тэрмінал… — ён не паспеў скончыць сваю фразу, убачыўшы што Лакі паказвае яму ў разгорнутым лісце.

— Дзе… як… адкуль… гэта немагчыма… — вучонага настолькі перапаўнялі пачуцьці, што ён не мог звязваць словы ў нармальную гаворку. Калі ён схапіўся за левую частку грудзі і пачаў паволі асядаць на падлогу, Лакі ахапіла сапраўдная паніка.

— На дапамогу! Чалавеку дрэнна! — толькі і змог крыкнуць ён і, практычна ў тое жа імгненне быў адкінуты ў бок ахоўнікам.

— Віктар Мікалаевіч! Віктар Мікалаевіч! Што з вамі? Вы мяне чуеце? — пытаючы вучонага, ахоўнік не пераставаў кідаць гнеўныя, не прадвяшчаючыя нічога добрага, погляды ў бок Лакі.

— У-с-с-сё н-н-нармаль-н-н-а. В-в-вады, к-к-калі ласка…

Ахоўнік адчапіў з поясу сваю пляшку і паднёс яе да вуснаў навукоўца. Зрабіўшы некалькі глыткоў, Віктар Мікалаевіч сказаў:

— Дзякуй табе, Арцём! Перадай Дзіму, каб перавялі бункер ў рэжым абароны. Допуск ўнутр толькі з майго дазволу.

Кароткі ківок і Арцём знік, пакінуўшы Лакі сам-насам з навукоўцам.

Віктар Мікалаевіч падняў руку і Лакі, зразумеўшы яго намер, хутка падышоў да яго і дапамог падняцца. Вучоны зрабіў яшчэ некалькі глыткоў з пляшкі, зачыніў яе і аддаў Лакі. Таму нічога не заставалася акрамя як прычапіць яе да свайго пояса.

— Так. Усё ў парадку. Я ў норме. Пачакайце крыху, трэба прынесці кантэйнер для яго, — і Віктар Мікалаевіч паказаў на артэфакт, весела пабліскваючага на ўжо ладна завялым лісце.

Змясціўшы артэфакт у кантэйнер, Віктар Мікалаевіч пачаў разглядаць свае дрыготкія рукі. Праз некалькі хвілін слабым голасам ён вымавіў:

— Лакі… магу я вас так называць? Дык вось. Лакі, гэты артэфакт каштуе велізарную кучу грошай. Я нават наўскідку не змагу сказаць колькі, таму што за апошнія некалькі гадоў гэта ўсяго толькі другі зарэгістраваны выпадак з'яўлення Каменя. Прызнаюся, я і сам спрабаваў «скармліваць» з дапамогай сталкераў розныя артэфакты розным анамаліям, каб хоць неяк паспрабаваць атрымаць нешта падобнае. Па сваёй сутнасці гэта сапраўды камень. Ніякіх паляпшаючых уласцівасьцяў, ніякай пагрозы… амаль нічога, за выключэннем рэзка падвышанай канцэнтрацыі рэдказямельных матэрыялаў і некаторай колькасці матэрыялаў, якія не маюць аналагаў на нашай планеце. Я не кажу пра ўмяшальніцтва іншапланецян ці пра нешта падобнае. У свой час я высунуў гіпотэзу аб тым, што знаходзячыся ў розных анамаліях адзін або некалькі артэфактаў ўтвараюць вось такую субстанцыю, у якой адбываюцца некалькі выдатныя ад нашага свету ператварэння матэрыялаў. Але калі не заблытваць вас падобнага роду дэталямі, скажу адразу, што вы можаце нават зараз рыхтавацца да адпраўкі дадому. Грошы будуць пераведзеныя на рахунак, які вы самі пакажаце. Законнасць пераводу будзе падмацавана адным з навукова-даследчых інстытутаў. Цяпер вы можаце сабе дазволіць нават не адпачынак, а цалкам забяспечанае жыццё дзе заўгодна. Рэкамендую Кайман. Ніякіх падаткаў, цёплае мора, танная ежа і выпіўка, нядрэнная нерухомасць. З наяўнай сумай грошай, вы зможаце стаць уладальнікам нядрэннай яхты. Думаю, што тысяч за дзвесце-дзвесце пяцьдзесят амерыканскіх даляраў можна ўзяць добрую пасудзіну. І не глядзіце вы на мяне як на вар'ята. У вас яшчэ застанецца некалькі мільёнаў гэтых самых даляраў. Так што збірайцеся дадому.

— Дадому… — Лакі не ведаў, ці то яму радавацца, ці то яшчэ неяк рэагаваць на тое, што адбываецца.

— Віктар Мікалаевіч, можна звярнуцца?

— Вядома ж, вядома ж. Што вас цікавіць?

— Вось вы сказалі збірацца дадому… але вось тут і праблема. Дом — гэта дзе? Ды што там дом! Я ж, па сутнасці, нават не ведаю хто я!

— Э-э-э-э, ну, тут не праблема. З наяўнымі ў вас грашыма, вы можаце пачаць жыццё з абсалютна чыстага ліста. З новымі дакументамі, новай асобай.

— Я… не хачу…

— Прабачце, што вы сказалі?

— Віктар Мікалаевіч, я хачу застацца.

— Гэта значыць як? Лакі, напэўна, я не зусім дакладна выказаўся ці вы штосьці не зразумелі. Многія сталкеры, прыйшлі ў Зону, каб банальна зарабіць сабе на жыццё і старасць, потым сысці адсюль і больш ніколі не працаваць. Гэта месца небяспечна. Нябачная радыяцыя, анамаліі, мутанты, ваюючыя групоўкі і проста сквапныя людзі — вось мінімальны камплект «радасцяў» Зоны. Вам жа выпаў рэдкі шанец, трапіўшы сюды, адразу жа выбрацца адсюль.

Віктар Мікалаевіч, я ўсё выдатна разумею. Але… мая памяць ўрыўкамі падкідвае нейкія вобразы… і не скажу, што мяне хтосьці там чакае, не скажу, што хтосьці перажывае з нагоды майго знікнення. Родных у мяне не засталося, блізкімі не абзавёўся, дзяцей няма. Нават на заводзе ні з кім асабліва не сышоўся. Можа яно і да лепшага, што не памятаю мінулае сваё жыццё… увогуле, я хачу застацца. Бо сысці адсюль я заўсёды магу?

— Несумненна! У любы зручны для вас час!

— Вось і добра. Давайце з раніцы працягну ўстаноўку датчыкаў. Добра?

— Лакі, вы вельмі дзіўны малады чалавек. Маючы столькі грошай, можна стаць пражыгацелем жыцця. Але вы вырашылі застацца. Я б падумаў, што вам мала грошай, але вы неяк не зусім імі занепакоеныя… Аднак, я паважаю ваша рашэнне. Добра, няхай, па-вашаму. Але раз ужо вы вырашылі застацца, то я ў адказе за вашу бяспеку. Такім чынам, вось што. Для пачатку, здымайце свой стары камбінезон. У нас ёсць вельмі нядрэнная распрацоўка аднаго НДІ. Закрытая сістэма рэцыркуляцыі паветра, баявой шкілет, палепшаная абарона ад рознага роду пашкоджанняў. І з апошніх «штучак» — сістэма дапоўненай рэальнасці, якая выводзіць інфармацыю на забрала шлема. Касцюм вытрымлівае больш за шэсцьдзесят прамых трапленняў з аднаго метра з аўтамата Калашнікава. У ім вы зможаце хвілін пятнаццаць-дваццаць рабіць фатаграфіі ўнутры чацвёртага энергаблока АЭС. Склад тканіны дазваляе выліць на адну пальчатку расплаўлены свінец, а другой рукой дастаць што-небудзь з кантэйнера з вадкім азотам. Па зброі рэкамендую выкарыстоўваць кампутарызаваны комплекс FN2000. Так. І па грошах. На вашым мясцовым рахунку я пакіну некаторую суму, для забеспячэння рознага роду патрэбаў, а ўсю асноўную перавяду на нумарны рахунак на Вялікім Каймане, у, напрыклад, Канадскі Імперскі банк.

— Так, так, добра. І яшчэ адна просьба.

— Слухаю вас.

— Я б хацеў… так бы сказаць «праставіцца» хлопцам…

— Хм… наогул я супраць злоўжыванняў, як і ўжыванняў таксама. Але ваш выпадак асаблівы. Добра. Усе, незанятыя сталкеры атрымаюць дадатковы ўзмоцнены паёк тушонкі і некаторую колькасць спіртнога. Але гэтую ноч вам усё ж давядзецца правесьці ў гэтым бункеры.

— Добра. Дзякуй вам, Віктар Мікалаевіч.

— Заўсёды калі ласка. А цяпер прашу прабачыць мяне, трэба працаваць.

Ужо седзячы ў сваім, тры на тры метры, пакойчыку, Лакі разглядаў новы касцюм, усё яшчэ не адважваючыся надзець яго. Столькі ўсяго адбылося, што проста ў галаве не ўкладвалася. Ён паспрабаваў успомніць, колькі ўжо тут знаходзіцца, але так і не змог выразна сфармуляваць адказ.

— Пляваць! Я жывы, і гэта самае галоўнае, — на гэтай думцы ён рэзка ўстаў і пачаў нацягваць касцюм.

— Хм… трохі завялікі… але, у цэлым, нядрэнна…

Разглядаючы сябе ў каламутным люстэрку, ён адзначыў некаторае падабенства з героем фільмаў пра ніндзя. Не хапала толькі мяча і маскі. Усміхнуўшыся, ён нават паспрабаваў правесці нейкае падабенства ўдару нагой, патрос рукамі, імітуючы смяротныя ўдары па нябачным суперніку, потым злучыў кулак з далонню ў пачцівым жэсце і вымавіў «Осс» — мабыць, адзінае вядомае яму слова на японскай мове. Пасмяяўшыся з сябе, дакладней, са свайго дзяцінства, Лакі надзеў шлем.

Да уж… Тое, што адбылося далей… Да такога ён не быў гатовы. Палярызацыйны пласт забрала прыцьміў, а на ўнутраную частку забрала вадаспадам пасыпаліся нейкія дадзеныя. Не даўшы яму апамятацца ад такога патоку дадзеных, нізкі грудны жаночы голас задаў яму пытанне, на мове, вельмі падобнай на нямецкую, затым яшчэ раз, але ўжо на іншай, яшчэ і яшчэ, пакуль ён не пачуў рускую мову. Нават не зразумеўшы самога пытання, ён залямантаваў:

— Гэй, я тут! Давай на рускай!

— Добры дзень. Я сістэма дапоўненай рэальнасці. Вы сапраўды жадаце перавесці ўвесь інтэрфейс на рускую мову?

— Так. Так! Вядома!

— Прынята. Жадаеце азнаёміцца з базавымі магчымасцямі касцюма?

— Мабыць, так.

Больш гадзіны Вікторыя або Ві, як ахрысціў яе Лакі, давала тлумачэнні па наяўнаму абсталяванню і ўнутраных прыладах касцюма. Літаральна праз некалькі хвілін сістэма самакампрэсіі падцягнула ўсе матляючыюся і мехаватыя часткі касцюма. Ві дапамагла размеркаваць існуючы інвентар па секцыях разгрузкі. Затым у некалькі секунд правяла інвентарызацыю наяўных баепрыпасаў, паралельна правеўшы каліброўку зброі. Мала таго, яна адразу ж унесла запіс у каляндар на тэхнічнае абслугоўванне як зброі, так і касцюма. Тут жа павесіла спіс рэчаў, неабходных для закупкі. Самым складаным аказалася наладзіць знешні выгляд Ві. Кожная перадустаноўка, як мінімум, адрывала ад асэнсавання наяўнай інфармацыі.

— Ві, я не ведаю, хто напісаў твой зыходны код, але не магла б ты неяк выглядаць… менш задзірліва?

— Хм… я табе не падабаюся? — з гэтымі словамі Ві надзьмула шарык жуйкі і лопнуўшы яго, задрала брыво.

— Тваю ж маць! — падумаў Лакі. — Яна яшчэ і дражніцца!

— Як табе сказаць… Мне здаецца, што яшчэ трошкі і праз твае шорты будзе відаць усё, што цяпер імі прыкрыта, а вось кашуля… яшчэ пара рэзкіх паваротаў і яна сама расчыніць вонкі ўсё, што ўнутры.

— Хм… сарамняшка які. Добра, убаўтаў.

Ві знікла, а потым з'явілася ў вобразе мілітары. Усе таксама сэксі, але ўжо менш голых частак.

— Так лепш?

— Так, Ві, несумненна. Вось калі б ты яшчэ перастала накручваць на палец свае валасы, калі пра штосьці разважаеш. Гэта было б яшчэ лепш.

— Эй, эй, я дзяўчынка, мне можна!

Лакі ад такой заявы аж страціў дар мовы.

— Добра. Хай будзе так.

— Вось так, лапуля.

— Ві!

— А што я?

— Перастань, калі ласка.

Чарговы хлапок віртуальнай жуйкай і непрыстойны жэст у бок Лакі у выглядзе выстаўленага сярэдняга пальца.

— Вось ужо, хлябну я з гэтай адорвай…

Скончыўшы з рознага роду наладамі, Ві паведаміла:

— Па наяўных дадзеных, табе неабходна цяпер знайсці падыходзячае месца для начлегу і правесці ў стане сну не менш за сем гадзін.

— Ві, а ці нельга яксьці прасцей сказаць? Напрыклад, табе, маўляў, трэба паспаць гадзін сем-восем.

— Добра… я ўнясу карэкціроўкі ў ланцуг дыялогаў.

— Дзякуй.

— Не варта падзякі, чувак.

— Э-э-э-э…

— Унесены карэкціроўкі ў ланцуг дыялогаў.

— Эх, добра, яшчэ папрацуем над гэтым. Дабранач.

— Дабранач.

Дзень другі

Спаў Лакі без сноў. Прычым, прачнуўшыся, не адчуў ні найменьшага дыскамфорту ад надзетага на ім касцюма. Як учора яму паведаміла Ві, у касцюм была ўбудаваная нейкая хітрая сістэма, якая забяспечвала непрыкметнае для свайго носьбіта падтрыманне гігіены. У ім сапраўды нічога не прэла і не націрала, нават калі ён і змакрэў, то гэтага ніяк не заўважыў. Сістэма асматычных фільтраў, а таксама ін'екцыйная сістэма душавання, падтрымлівалі прымальны ўзровень камфорту.

— Цікава, а як з натуральнымі патрэбамі? Трэба будзе спытаць у Ві.

Заурчал страўнік…

— Дарэчы, аб натуральных патрэбах. Вайна вайной, а есьці хочацца.

Выбраўшыся з свайго пакойчыка, Лакі рушыў у бок лабараторыі, дзе спадзяваўся заспець Віктара Мікалаевіча.

— О, Лакі, добрай раніцы. Як спалося? Пазнаёміўся са сваёй сістэмай дапоўненай рэальнасці? Былі цяжкасці?

— Добрай раніцы. Нармальна спаў. Так, ужо пазнаёміўся. І хутчэй не цяжкасці, а шурпатасці характару Ві.

— Ві?

— Ну, так мы дамовіліся называць сістэму.

— Ага, зразумела. Ну, давай-ка мы тут перакусім з табой, а потым зоймемся заяўкамі, якія мне твая Ві ўжо паспела адправіць. Ды падымі ты ўжо сваю сківіцу. Яна — прасунутая сістэма жыццезабеспячэння твайго касцюма. І калі яна бачыць недахоп якіх-небудзь кампанентаў, то аўтаматычна робіць заяўку на бліжэйшую базу пастаўшчыка. У дадзеным выпадку ў мяне ёсць тое, што яна палічыла неабходным. Дарэчы, вось табе яшчэ падарунак. Гэтыя акуляры ты зможаш апрануць і насіць замест шлема. І на іх будзеш атрымліваць інфармацыю як і на забрала твайго шлема. Праўда, ужо ў некалькі ўрэзаным выглядзе, але ўсё ж. Да таго ж, у шлеме нязручна ёсць.

— І тое дакладна, — сказаў Лакі, пажадліва пазіраючы на выкрытыя банкі тушонкі, нарэзаныя цыбулю і хлеб, а яшчэ на дымныя гурткі з кавай ад якіх зыходзіў такі адуралі водар, што страўнік Лакі міжвольна выдаў такую кампазіцыю гукаў, што Віктар Мікалаевіч засмяяўся і, запрашаючым жэстам, паклікаў за стол.

Скончыўшы з сняданкам, вучоны спытаў:

— Ну, не перадумаў?

— Не, Віктар Мікалаевіч. Застаюся.

— Добра. Значыць так, у бліжэйшы час нам трэба расставіць парадку паўтысячы датчыкаў. Адужаш?

— Безумоўна. Скідайце каардынаты.

— Ужо. І ведаеш… дзякуй што застаўся…

— Не разумею…

— Ты нагадваеш мне мяне маладога… ні смагі грошай, ні зайздрасьці… чыстая энергіі жыцця.

— Э-э-э-э…

— Не важна. Гэта ўжо старэчае.

— Віктар Мікалаевіч, я пайду ўжо?

— Так. Так, вядома. З абсталяваннем табе дапаможа Арцём, а ўсё астатняе ты ўжо ведаеш як рабіць. Да таго ж, з табой цяпер твая Ві.

Арцём дапамог Лакі загрузіць датчыкі. Ві дала рэкамендацыі па аптымальным размеркаванні вагі і прапанавала даўкамплектаваць яшчэ пару дзесяткаў датчыкаў.

— Калі ісці маршрутам, які я абрала, то часовыя выдаткі і энергетычныя выдаткі арганізма дазволяць ўсталяваць яшчэ і гэтыя датчыкі. Да таго ж мы зможам абмінуць два патэнцыйна небяспечныя ўчасткі з анамаліямі.

— Ві, а ты ўпэўненая?

— Дакладнасць інфармацыі складае 97%. Такім чынам, верагоднасць майго сцэнара парадку 95%.

— Добра, дамовіліся.

Выйшаўшы з бункера, Лакі зноў залюбаваўся сонейкам.

— Як жа выдатна! Аднак праца не чакае!

Сталкеры віталі яго. Нават калі хтосьці быў заняты нейкай справай, то ўсё адно ўздымаў у прывітанні руку і ўслед за гэтым адтапырваў уверх вялікі палец. Лакі па-дурному ўсміхаўся і ішоў далей. На выхадзе стаялі трое сталкераў. Абмяняўшыся дзяжурнымі фразамі прывітання, яны паціснулі рукі адзін аднаму і пажадалі яму ўдачы.

Ві спраецыравала на забрала трохмерную карту і меркаваны маршрут так, што мэты і шлях не выклікалі ў яго якіх-небудзь цяжкасцяў. Некалькі гадзін працы праляцела практычна адным імгненнем. Зрабіўшы чарговы рывок кальца, Лакі не адчуў стралы датчыка. Машынальна тузануўшы яшчэ раз, і дасягнуўшы дакладна такога ж выніку, ён аслупянеў.

— Лакі, расслабся! На сёння ўсё!

— Ві, я нешта не зразумеў?

— Мы сёння з табой ўляпілі восемдзесят два датчыка. Так што на сёння хопіць. Вяртаемся. Дарэчы, ёсць пара месцаў, куды можна зазірнуць.

— А што там?

— Верагоднасць 78—80% стварэння артэфактаў.

— Бяспечна?

— Расслабся, малы, са мной не прападзеш.

Усміхнуўшыся «малому», Лакі махнуў рукой з кувалдай, і ўжо на хаду чапляючы яе, рушыў па шляху, пракладзеным Ві. Карыстаючыся яе рэкамендацыямі, ён займеў два невялікіх артэфакта «Кропля» і адзін «Плёнка». Як аказалася, Ві паспела апрацаваць дадзеныя з усёй энцыклапедыі ў камунікатары, а таксама падцягнула з нейкіх сваіх крыніц яшчэ інфармацыю. Спытаўшы дазвол на невялікія папраўкі ў інтэрфейсе, яна знікла з поля бачнасці, пакінуўшы Лакі сам-насам са стрэлкай, якая паказвала кірунак руху. І толькі калі ён падыходзіў да плота вакол бункера, з'явілася Ві.

Гледзячы на яе твар, можна было падумаць, што гэта кот, які скраў, а затым з’еў, літра тры смятаны.

— Глядзі!

Лакі адразу не зразумеў. Але, мабыць, яго сківіца так гучна адвалілася, што ён і сам гэта пачуў. Усе сталкеры былі пазначаныя невялікімі інфармацыйнымі таблічкамі. У іх былі звесткі пра тое, хто гэта, да якой фракцыі належыць, стаўленне да Лакі (сяброўская ці ж нейтральнае) і іншая інфармацыя.

— Як? Як ты гэта зрабіла?

— Ой, дык тут усё проста. Не затлумляйся. Ты лепш скажы, чаго можа падправіць?

— Блін, Ві, ты зрабіла… выдатную штуку. Дзякуй.

— Звяртайся! — яна падміргнула, грукнула свой шарык з жуйкі і, вильнув сцёгнамі, схавалася за краем забрала, але тут жа з'явілася і сказала:

— Не забудзь дакупіць усе па спісе.

— Так, мамачка!

Выраз твару Ві, на некалькі секунд, стаў збянтэжаным, а потым яна засмяялася, грукнула шарык, паказала язык і, заварочваючы за край забрала, пакінула ў поле бачнасці руку з выстаўленым сярэднім пальцам.

Скончыўшы з справаздачай па датчыкам, прадаўшы артэфакты і купіўшы ўсё па складзенаму Ві спісу, Лакі прыйшоў у свой пакой.

Зняўшы шлем, Лакі начапіў на нос акуляры. З'явілася Ві.

— Ага, глядзі-ка ты. Распранаешся? Вось-вось, правільна, бегам у душ. А я тут пакуль дыягностыкай займуся.

Скарыстаўшыся яе саветам, Лакі пайшоў у душ. Стоячы пад пругкімі струменьчыкамі гарачай вады, ён разважаў, як, па сутнасці, трэба мала для шчасця. Прабаўдзеў не менш паўгадзіны, Лакі выйшаў з душа і паляпаў у пакой.

— Ну што, скончыў?

— Сама дурніца!

Абмяняўшыся ветлівасцямі, Лакі падумаў, што трэба будзе набыць камплект «хатняга» адзення — якія-небудзь штаны і майку. А цяпер жа ён улез у касцюм і, з задавальненнем адзначыў, што цяпер яшчэ лепш сябе адчувае.

Ві на фоне дзесці там у сваіх нетрах муркала нейкую песеньку. Зрэдку яна прабягала праз адно шкло ачкоў у іншае, прычым кожны раз у рознай вопратцы. Лакі ж паспрабаваў асвоіць кіраванне поглядам. Пачаў з энцыклапедыі. Даволі ніштавата асвоіўшыся, прабегся па наладах касцюма і зброі. Затым зазірнуў у секцыю апгрэйду касцюма. Мала што зразумеў, але вырашыў, што пазней спытае ў Ві, што там і да чаго.

— Дарэчы, Лакі, рэкамендую заўтра, ідучы з абыходу, патрэніравацца з баявой сістэмай кіравання.

— Э-э-э-э, а гэта як?

— Вось заўтра і пакажу. І глядзі, мы заўтра можам зрабіць двайную норму, тым самым наступны дзень будзе цалкам у нашым распараджэнні. Зможам зрабіць вылазку куды-небудзь.

— Ты запрашаеш мяне на спатканне?

— Дурань! Ты для мяне стары ўжо!

— Жартую!

— Так і я жартую. Можаш не верыць, але я хоць і віртуальная, цікаўнасць у мяне як у звычайнай дзяўчыны. У Зоне мноства месцаў, стварэнне якіх знаходзіцца ў невядомасці. Мне было б цікава наведаць такія месцы. Ад нас, такое знаходзіцца на адлегласці каля трох з паловай кіламетраў, калі па прамой. Ну, і некалькі яшчэ далей. Дык вось, каб вызваліць дзень для нас, я размясціла дадатковы кантэйнер з вадой і дапоўнены рацыён харчавання. Яшчэ адзін магазін для зброі возьмеш раніцай пры загрузцы датчыкамі. Потым толькі паспявай слухацца матулю.

— Абавязкова.

— Не, я сур'ёзна.

— Так і я сур'ёзна. Думаеш, я зусім нічога не бачу. Ты будуеш маршрут такім чынам, каб пакуль я быў нагружаны, дарога сыходзіла ўніз, а калі я ўлегцы, то і ў горку магу падняцца. Ты наперад пралічваеш, што лепш, абыйсці або пералезці, улічваеш нават мой пульс, пракладваючы маршрут. Пакуль што не бачу сэнсу табе не давяраць.

— Хм… дзякуй.

— Смешна будзе, напэўна, але ты больш праяўляеш клопату пра мяне, чым некаторыя людзі, якіх я ведаў раней.

— Ой, не ілсьці мне.

— Ві, я сур'ёзна.

— Ну, добра, добра. Але ж і мне ў гэтым таксама ёсць свой сэнс.

— Растлумач.

— Мы тут з табой ўвязаныя як сімбіёнты. Мы не паразітуем адзін на адным, а дапаўняем адзін аднаго. Мая задача забяспечыць тваю бяспеку, паколькі маё існаванне залежыць ад цябе. Калі вельмі груба казаць, то калі ты загінеш, то пратаколы маёй сістэмы настроены так, што і мне пагражае лічбавая смерць. Я не ведаю, ці будзе гэта так жа балюча, як гэта адчуваюць людзі, але ўся мая асоба знікне. А я пакуль неяк не гатовая да гэтага.

— Эк, ты загнула…

— Ну так… Аж у самой мурашкі па скуры…

— Ві, ты чаго гэта? Усё ж добра! Ніхто не збіраецца паміраць! Нават хварэць!

— Слухай, напэўна, я прымудрыла з наладамі чалавечнасці…

— Ну, усё нармальна. Ты ж дзяўчынка!

— Пайшоў ты!

— О, усё нармальна! Вярнулася ранейшая Ві!

— Дык я і не сыходзіла.

— Лады, усё абмеркавалі?

— Ага.

— Вось і слаўна. Прагуляемся?

— Спатканне?

— Не дачакаешся!

— Тады пайшлі.

Прагульваючыся за плотам, кожны з іх выконваў нешта сваё. Ві калібравала датчыкі, наладжвала адчувальную апаратуру для зняцця паказанняў ва ўмовах недастатковай асветленасці. Лакі ж проста бяздумна карабкаўся на ўсякія пагоркі і насыпы, пералазіў праз паваленыя дрэвы і пераскокваў праз лужыны. Гадзіна такой прагулкі даволі добра выматала яго, але навіна, паведамленая Ві, не магла не парадаваць:

— Тонус тваіх цягліц ніжніх канечнасцяў павысіўся і замацаваўся. Залішняя малочная кіслата будзе выведзена праз шэсць гадзін сну. Кажучы чалавечай мовай, паспіш і зможаш праходзіць без звычайнай стомленасці на пяць-сем кіламетраў больш.

— Ты хочаш сказаць, што ўсе паказчыкі можна паляпшаць?

— Менавіта гэта я і кажу.

— Пачакай, а што менавіта можна палепшыць? Гэта значыць, я разумею, што фізічныя дадзеныя можна натрэніраваць.

— Трэніраваць, як ты кажаш, можна ўсё.

— У сэнсе?

— Мозг — гэта таксама, свайго роду, цягліца. Яго таксама можна трэніраваць.

— Опанькі, а вось адсюль, калі ласка, больш падрабязна.

— Лакі, я ўжо задзейнічала ўсе свае магчымасці для гэтага. Мы маем зносіны з табой і ты атрымліваеш новыя веды. Гэта і ёсць адзін з відаў трэніроўкі. Часам ты атрымліваеш магчымасць кіраваць падзеямі, прымаючы рашэнні, засноўваўшыся, толькі на свае веды і думкі. Я ўсяго толькі кантралюю, каб ты не змог нанесці сабе шкоды. І ведаеш, тая гнуткасць, якой валодае твой розум, заслугоўвае хвалы…

— Ды ідзі ты!

— Сам ідзі! Я сур'ёзна.

— Ну, добра. І калі я стану самым прапампаваным?

— Ніколі! Гэта пастаянны працэс. Ты заўсёды ставіў і ставіш сабе ўсё новыя мэты. Толькі гэтага не заўважаеш.

— Паслухай, Ві… такая справа…

— Ды не мні ты ўжо сіські!

— Добра. Скажы, а вось пакапацца ў маёй памяці яксьці можна?

— А яно табе трэба?

— Слухай, у цябе ў родзе габрэяў не было?

— Не зразумела…

— Пытаннем на пытанне адказваюць габрэі. Дарма. Гэта жарт такі. Калі без усялякіх наступстваў і, пажадана, бязбольна… штосьці дастаць з майго мінулага жыцця…

— Эх, Лакі, Лакі… добра, што-небудзь прыдумаем.

— Дзякуй.

— Так яшчэ няма за што.

— Добра, мы ўжо даўно гуляем. Пайшлі назад.

— Давай.

Прыйшоўшы назад, Лакі вылез з касцюма і пайшоў у душ. Хутка абдаўся і вярнуўся ў пакой. Разаслаўшы ложак, ён нырнуў пад коўдру, адзначыўшы лёгкіх пах дэзынфектанта. Начапіўшы акуляры, Лакі паклікаў Ві.

— Ты чаго гэта яшчэ не спіш? — Ві ў піжаме і велізарных тапках-зайцах была проста цудоўная.

— Хацеў паглядзець на твае любаты.

— Перакрут!

— Добра, добра, проста пажадаць дабранач. У нас на заўтра ўсё гатова?

— Спакойнай ночы. Так, усё падрыхтавана і замоўлена. Заўтра трэба будзе яшчэ сякія-такія дробязі зрабіць, але як я ўжо сказала, гэта заўтра. А цяпер спаць. І рукі паўзверх коўдры паклаўшы.

— Так, мамачка!

— Глядзі мне, а то будуць рукі валасатымі.

— Дабранач.

— Эх, і зваліўся ж ты мне на маю галаву…

— Хто б казаў, а ты б ужо маўчала.

Разгледзеўшы чароўны чырвоны кіпцік на сярэднім пальцы Ві, Лакі зняў акуляры і амаль адразу ж праваліўся ў глыбокі сон.

Дзень трэці

Раніца пачалася раптоўна. Лакі здавалася, што вось толькі што ён лёг і зачыніў вочы, і не паспеўшы заснуць, ужо расплюшчыў вочы. Надзеўшы акуляры, Лакі усміхнуўся, убачыўшы Ві. Тая сядзела на самым краі бачнай вобласці акуляраў у нейкім крэсле і нешта гартала. Больш за ўсё яго ўразіў ручнік, наматаны на яе галаву.

— Кхм… Добрай раніцы, Ві!

— Добрай раніцы, соня.

Праігнараваўшы шпільку, Лакі спытаў:

— Ві, вось гэты ручнік… Гэта што?

— Ведаеш! Пакуль некаторыя тут спяць, іншыя працуюць у поце твару. Думаеш мне будзе прыемна хадзіць потнай? Вось я і прыняла душ і памыла валасы. Што і табе рэкамендую.

— Ві! Прытармазі, калі ласка. Які душ? Якое мыццё валасоў?

— Слухай, Лакі. Давай так. Ты прасіў больш адэкватны варыянт мяне?

— Ну… так.

— Вось табе! Вось табе адэкватны варыянт. Трымай! Ты мне скажы, калі б ты жыў з дзяўчынай, цябе здзівіла б падобнае становішча рэчаў?

— Э-э-э-э, напэўна, не.

— Ну вось! Вось і я табе аб тым жа! Усё, забудзь і бегам у душ.

— Бягу, матуля!

— Вельмі павольна бяжыш.

Узбадзёрыўшыся пасля душа і адчуваючы сябе значна лепш, Лакі прыйшоў у свой пакой і начапіў акуляры. І ў чарговы раз усміхнуўся, бачачы як Ві папраўляе памадай вусны, гледзячы ў кішэнькавае люстэрка.

— Выдатна выглядаеш.

— Дзякуй. Я ведаю.

— Ты — сама сціпласць.

— Гэта я таксама ведаю. Усё, я гатовая. Апранайся. Дуй паесці. У нас сёння шмат працы.

— Ага. Бягу ўжо.

— Не язві!

— Дык я сур'ёзна. Зараз апрануся і пайду.

Праглынуўшы няхітры сняданак, Лакі зайшоў да Віктара Мікалаевіча.

— Добрай раніцы, Віктар Мікалаевіч.

— Добрай раніцы, Лакі. З чым завітаў?

— Тут такая справа… увогуле, Ві прапануе сёння зрабіць некалькі больш працы, каб заўтра прагуляцца ў некалькі, з яе слоў, цікавых месцаў.

— Хм… падобна на тое, што вы з ёй сціскаецеся… цікава… хоць і не мой профіль, але ўсё ж вельмі цікава… добра, і што ж яна хоча?

— Ну, папоўніць там усякія запасы і ўзяць пабольш датчыкаў. Быццам бы… Хоць не. Яшчэ яна рэкамендуе папрацаваць з нейкай там сістэмай бою…

— З баявой сістэмай?

— Ага, дакладна.

— Хм. А бо яна сапраўды настроена сур'ёзна. Цікава, цікава… Альбо гэта такі алгарытм, альбо ты ўсё ж апраўдваеш сваё імя і гэта нейкі новы феномен з віртуальным інтэлектам. У любым выпадку вам абодвум пашанцавала. Табе з Ві, як з вельмі цікавай формай сістэмы, а Ві з табой, як з носьбітам, які валодае нейкімі, пакуль не зусім яснымі, дакладней, ясна бачнымі, якасцямі. Добра. Удакладні ў яе, што ёй канкрэтна трэба. Мне нават самому цікава.

— Так. Так, вядома ж. Я пайду ўжо?

— Добра, Лакі. Але глядзі, не перашчыруй ў працы. Ві, вядома ж, прыглядае за асяроддзем, але ўсё ж і табе рэкамендую пазіраць па баках.

— Дамовіліся. Дзякуй за параду. Я пабег.

— Да сустрэчы.

Зайшоўшы ў свой пакой, Лакі не стаў затлумляцца з акулярамі, а адразу надзеў шлем. Інтэрфейс тут быў куды больш шырокі. Дадзеныя паступалі з разнастайных датчыкаў, прымушаючы яго злёгку губляцца ў іх. Аднак, нават не паспеўшы толкам ацаніць некалькі працэнтаў гэтых самых дадзеных, на ўнутранай частцы забрала з'явілася Ві.

— Так. Глядзі сюды. Віктар Мікалаевіч размясціў твае грошы ў адным з банкаў на Вялікім Каймане. Вось усё па тваім рахунку. Эй, Лакі, сківіцу падымі!

Сапраўды, убачыўшы лічбы на сваім рахунку, Лакі ў прамым сэнсе адкрыў рот ад здзіўлення.

— Ві, мне гэта здаецца ці я з нулямі не ў ладах?

— Усё дакладна. Так, гэта лічба з шасцю нулямі. Ты не памыліўся. Трохі грошай пераведзена на твой рахунак у сталкерскай сістэме. Але ж і ты не сядзіш на месцы. Тую працу, якую ты робіш, яна не за ежу робіцца.

— Пачакай, нешта не прыпомню, каб хтосьці казаў аб расцэнках на ўсякія віды работ. Ты хочаш сказаць, што за ўстаноўку датчыкаў мне нешта налічваюць?

— Вядома ж. Некалькі манет капае за кожны датчык. Трохі перападае за дробныя артэфакты. Прынясеш штосьці каштоўнае, атрымаеш некалькі манет ярчэй, а назбіраеш усякага глупства, то прабач, пару медзякоў ўпадзе, але, ўсё ж упадзе, у тваю кішэню.

— Мне чамусьці здавалася, што ўсё тут робяць адну справу…

— Ёсць такая справа. Выжыванне называецца. А за ўсё астатняе — грошы. Зрабіў — атрымай, папрасіў зрабіць — заплаці. Усё проста як двойчы два.

— Добра, трэба будзе з табой і Віктарам Мікалаевічам пагутарыць на гэтую тэму.

— Не забівай сабе галаву гэтым. Усе спісы з коштамі ў розных гандляроў я цябе такім чынам падам. Магу зрабіць яшчэ прасцей. Пакуль сёння будзем працаваць, падкарэктую інтэрфейс, каб ты адразу мог бачыць прыкладны кошт… хоць не, адразу максімальны кошт і гандляра… э-э-э-э… добра пагляджу там сама.

— Ві, а гэта не адаб'ецца на тваю прадукцыйнасць?

— Ты сумняваешся ўва мне?

Чарговы выбух шарыка з жуйкі і, прама-ткі, маланкі з яе вачэй.

— Не, бо пакуль яшчэ не было падставы ўсумніцца ў цябе.

— Вось і не думай пра гэта.

— Эй, не дуйся! Бо і ты зразумей мае асцярогі. Не так ужо я і арыентуюся тут. А небяспек хапае. Ды і суразмоўца з цябе той яшчэ — каго хочаш давядзеш да белага гартавання. Але мне падабаецца.

— Ой, ільсцівец! Слухай сюды, дамскі ўгоднік, ты для мяне стары і няма чаго да мяне подкатывать яй… ой, падбіваць кліны.

— Ві, астынь! Вось ужо, сапраўды, дзяўчынка! Ты з мухі зрабіла такога слана, што цяпер ні адзін заапарк яго не зможа да сябе ўзяць.

— Гэта яшчэ чаму?

— Ды таму што не хопіць грошай яго пракарміць.

Некалькі секунд Ві кідала вачыма маланкі, а потым раптам пырснула смехам.

— Добра, даравала. Жарт так сабе, але малайчына, не здаўся.

— Не зразумеў… гэта што, праверка нейкая?

— Не. Гэта наша з табой першая сварка.

— Так. Ві, давай абодва спынімся. Калі мы хочам заўтра хоць кудысьці схадзіць, трэба сёння яшчэ шмат чаго зрабіць.

— Згодны. Мір?

— Ага. Пайшлі ўжо.

— Дык я табе пра гэта даўно казала. Давай хутчэй.

— О Божа… за што?

— Радуйся. Я ж табе як падарунак. А была б сапраўднай, то ты на мне яшчэ і ажаніўся б.

— Ві, спынісь. А?

— Добра, добра. Ужо і пажартаваць нельга.

— Можна. І нават трэба, але зараз трэба папрацаваць. Вядзі. А заадно і дапамажы распіхаць усё тое, што назаказывала.

— Добра, татачка!

— Ой, хто-небудзь хоча па попе…

— Хто? Я? Не-не-не, я не з гэтых! Хаця…

— Так, Ві!

— Усё, усё! Маўчу!

Пакуль праходзіла камплектацыя датчыкамі і снаражэннем, Лакі думаў, што мінула ўжо паўдня, але выйшаўшы за перыметр, убачыў, што прайшло ўсяго семнаццаць хвілін з моманту іх сваркі з Ві.

Некалькі гадзін Лакі манатонна выконваў няхітрую працу па ўстаноўцы датчыкаў. У кантэйнеры за гэты час ужо ляжала, тры невялікія артэфакты. Ві патроху ўносіла змены ў інтэрфейс, на хаду робячы падказкі, як лепш пракласці маршрут і куды зазірнуць, каб падабраць нешта цікавае, хоць сама пакуль не паказвалася, але яе варкатанне няма-не, ды даносілася ў фоне.

Усталяваўшы чарговы датчык, Лакі спыніўся любуючыся сонцам, якое, здавалася, зачапілася за край трубы, якая тырчала з нейкага будынка. Захапіўшы вуснамі трубку гідрататара, ён зрабіў некалькі глыткоў. Тут з-за краю забрала высунулася Ві.

— Чаго стаім?

— Прыгожа…

Ві павярнулася ў той бок куды глядзеў Лакі.

— Ну… Нічога так… Добра, я пайшла далей працаваць. Ты таксама глядзі, не пусьці тут карані. Рухайся далей.

— Не… На цябе я б дакладна не ажаніўся.

— Ха! Ты ж нават не ведаеш, што я ўмею!

— Ві, я нават саромеюся спытаць, аб чым ты.

— Перакрут!

— Сама такая. Спачатку кажаш двухсэнсоўнасці, а потым мяне яшчэ і папракаеш.

— У любым выпадку, ты б ажаніўся на мне. Факт!

— Добра. Замнем?

— Замялі ўжо.

Усміхаючыся над апошнім дыялогам, Лакі яшчэ амаль сорак хвілін уганяў датчыкі ў пазначаныя на карце месцы. Усё ж інтэрфейс на забрале дазваляў нашмат прасцей знаходзіць тое самае месца, куды трэба было ўсталяваць датчык.

— Слухай, Ві. Датчыкі скончыліся. Вяртаемся?

— Давай. Лепш сёння адпачні крыху даўжэй, а заўтра пройдзем далей.

— Дамовіліся. Ві, скажы мне, а як у нас ідуць справы з энергіяй. Я вось аб чым. Ты ж, ну, дакладней, уся сістэма ад чагосьці спажываецеся. Так? І на колькі хапае зарада?

— Калі казаць ужо вельмі проста, то энерганосьбіт пабудаваны на адным з артэфактаў. Яго зарада павінна хапіць прыкладна гады на тры актыўнага выкарыстання.

— Хм, так доўга? А чаму нельга наладзіць вытворчасць падобных «батарэек» для астатняга свету?

— Справа ў тым, што большасць артэфактаў працуе толькі ў межах Зоны, а астатняя частка губляе амаль усе свае якасці ў вонкавым свеце. Калі казаць дакладней, то нават у маёй базе няма дакладных дадзеных аб прыродзе Зоны. Гэта свайго роду таксама анамалія. І ў экалагічным плане, і ў біялагічным, і нават, калі хочаш, то інфармацыйным таксама. Тут, як ты сам ужо не раз пераканаўся, нават некаторыя законы фізікі не працуюць. Напэўна, таму ўсё маё цікаўнасць, калі гэта так можна назваць, і патрабуе адказу на пытанні. І я рада, што ты згодны ў гэтым са мной.

Вобраз Ві, на некалькі, секунд дазволіў сабе трохі пачырванець ў збянтэжанасці і патупіць вочы.

— Слухай, Ві. Не ведаю, хто там чаго наблытаў у тваім кодзе або апаратнай часткі, але ты зараз вядзеш сябе як звычайная дзяўчынка. Падаеш мне цікавую для цябе тэму пад падліўкай з ільслівасці і кампліментаў, затым усё зверху пасыпаеш прыправай з цябе, гэтакай маленькай і далікатнай дзяўчынкі, каб я сам сабе здаваўся героем. І вуаля, тваё жаданне выканана. Гэта ўсё вядома выдатна, але мне хочацца, каб мы адразу былі сумленныя адзін з адным. Давай дамовімся так. Я вольны, у мяне ёсць грошы, ёсць час, ёсць такая ж цікаўнасць як і ў цябе. У мяне няма жорсткага графіка, па якім мне трэба працаваць, каб забяспечыць банальнае існаванне. Я ўжо нават прывык да Лакі замест імя. Дык вось цяпер скажы мне, сяброўка, няўжо мы не зможам пабадзяцца па наваколлі? Хіба гэта не дапаможа лепш разабрацца ў абстаноўцы, самой сітуацыі, а магчыма і раскрыць нейкія таямніцы або сакрэты? У рэшце рэшт, ты сама казала, што займаючыся ўсякімі справамі, я станаўлюся лепш. Бо так?

— Так.

— Калі нешта захацелася табе, проста скажы. Калі мне нешта спатрэбіцца, я таксама маўчаць не буду. Добра?

— Добра.

— Вось і слаўна.

— Лакі… прабач…

— За што?

— Ну… хаця б за тое, што паспрабавала маніпуляваць табой, каб даведацца адказы на цікавячыя мяне пытанні…

— Вось дуроха! Перастань! Было і прайшло. Мы ж дамовіліся?

— Так.

— Вось і ўсё на гэтым. Дарэчы, ты там нешта казала пра сістэму нейкую.

— Баявая сістэма кіравання, — Ві адразу перайшла на больш сур'ёзны тон, — уяўляе сабой адзін з кампанентаў маёй сістэмы, але, скажам так, больш заменчанай пад баявыя аперацыі. Задзейнічаецца шырокая сетка датчыкаў і сэнсараў, для адсочвання руху ў бок носьбіта любых прадметаў і істот. Уяві, у цябе стрэліў бандыт, але датчыкі гэта адсачылі, затым мая сістэма змадэлявала магчымасці траплення ў цябе, з улікам твайго перамяшчэння, і ў меркаваным месцы вадкая браня, а менавіта такой бранёй і абсталяваны твой касцюм, ператвараецца ў маналіт, здольны вытрымаць значна вялікую нагрузку. Далей — больш. У выпадку рукапашнай сутычкі, сістэма падлучае ўзмацняльны каркас, які спрыяе абароне твайго шкілета. Сервапрывады на руках і нагах ўзмацняюць тваю ўласную сілу, гэта значыць ты можаш, груба кажучы, рукой прабіць цагляную сцяну, а затым, с жартам, крышыць ў кулаку цэглу. Калі яно цябе, вядома, трэба. А вось па сістэме вядзення агню, наогул, цікава. Пры выкарыстанні комплексу FN2000 ўсе сістэмы працуюць нават больш на прагназаванне сітуацыі, што дазваляе табе, скажам так, рабіць стрэл, практычна не цэлячыся, у тое месца, дзе павінен будзе апынуцца праціўнік ў момант прылёту туды кулі. Дарэчы, само па сабе выкарыстанне кампутара FN2000 ў звязцы з тваёй сістэмай дазваляе істотна эканоміць баекамплект і наносіць больш крытычных трапленняў ў праціўніка. Мала таго, сістэма выдатна ведае анатомію ўсіх вядомых істот Зоны, што і дазваляе наносіць ім максімальныя пашкоджанні. Пры знаходжанні новых відаў або формаў жыцця я магу, дакладней, праводжу павярхоўнае сканаванне, дадаю звесткі ў агульную базу дадзеных, а пры магчымасці транспарціроўкі новага ўзору, яшчэ і прысутнічаю на выкрыцці для ўдакладнення ўсіх анатамічных параметраў. Ты можаш нават не прысутнічаць на падобных мерапрыемствах, так як я сама падключаюся да лабараторыі, дзе праводзіцца выкрыццё. Наогул, хопіць тэорыі. Давай бліжэй да справы. Вось не вельмі добра, што на дадзены момант у цябе няма яшчэ FN2000, але нам на сёння хопіць і базавых ведаў і ўменняў. Глядзі, бачыш вунь той стос жалезабетонных пліт?

З гэтымі словамі, Ві клапатліва падсвятліла сам стос пліт перакрыцця і нават праклала маршрут руху да іх.

— Ага, бачу.

— Варушыся да іх.

Падышоўшы да іх, Лакі нават не здзівіўся, наколькі яны апынуліся аброслымі мохам і лішайнікам. Гэта, мабыць, самыя ўстойлівыя формы жыцця, здольныя жыць у экстрэмальных умовах.

— Падскоч.

— Што?

— Проста падскоч наколькі зможаш вышэй.

Каб не стукнуць у бруд тварам, Лакі скокнуў з усіх сіл. Вышыня атрымалася не вельмі.

— І гэта ўсё? Ну-ка паспрабуй заскочыць на гэты стос.

— Ві, ты здзекуешся? Тут жа метра два!

— А ты спрабаваў на яе заскочыць? Не. Ты проста скокнуў уверх, а цяпер паспрабуй заскочыць на яе. Давай.

Не стаўшы спрачацца з Ві, Лакі зірнуў на верхнюю пліту і скокнуў туды. Сказаць, што ён здзівіўся, значыць, нічога не сказаць. Гэта было, напэўна, як проста пераскочыць невялікую лужынку вады. Ён проста апынуўся зверху стосу пліт.

— Ві, мабыць, я прысяду.

— Здзіўлены?

— Ёсць такое. Гэта як так атрымліваецца?

— Тут уключана ўсё і адразу. Твая сістэма кіравання поглядам, баявая сістэма, уласна, гэтага нават дастаткова, каб спрагназаваць твае дзеянні. Ты паглядзеў на верхавіну стосу і скокнуў, а сістэма ўжо пралічыла і падключыла свае рэсурсы для выканання гэтай задачы.

— І на якую вышыню я так магу падскочыць?

— Метраў пяць, не вышэй. А вось падзенне з дваццаціметровай вышыні, сістэма пагасіць без шкоды для твайго здароўя. Прычым сама сістэма стабілізуе твой касцюм такім чынам, каб ты прызямліўся як кошка — на ўсе чатыры лапы. Гэтым яна размяркуе ўсю нагрузку і ты, напэўна, нават не паспееш спалохацца.

— М-да ўжо ж… Справы…

— Добра, падаць ты, спадзяюся, не збіраешся?

— Ва ўсякім выпадку, не цяпер.

— Бачыш кавалак арматуры, які тырчыць з пліты?

— Ага.

— Выцягні яе.

— Ві, вось не трэба гэтых цыркавых штучак. Ты ж выдатна ведаеш, што маіх сіл недастаткова для гэтага. Давай, як ты сама кажаш, бліжэй да справы.

— Добра. Для пачатку разьбі трохі бетону, а затым вырві кавалак арматуры.

Лакі некалькі разоў ударыў левай рукой у пліту, падымаючы пыл і раскідваючы крошкі бетону вакол, правай рукой трымаючы кавалак арматуры. Калі заржавелы кавалак жалеза дасягнуў даўжыні амаль у метр, Лакі проста пацягнуў яго да сябе. Арматура сагнулася ў месцы прымыкання да бетону, але не зламалася. Зрабіўшы некалькі разгойдваючых рухаў, ён усё ж адламаў металічны прут. Гэта аказалася падобным на ламанне тонкага дроту голымі рукамі.

— Прыкладна так можна значна скарачаць адлегласць, зразаючы шлях праз сцены і рознага роду перашкоды.

Слухаючы Ві, Лакі паспеў навязаць некалькі вузлоў на арматуры, толькі дзівячыся яе гнуткасці. Прайшло бо столькі часу з выпуску яе на заводзе, але яна ўсё гэтак жа заставалася трывалай і пластычнай, нягледзячы на іржу, паступова з'ядаючай яе звонку.

— Падобныя сістэмы, напэўна, выдатна дапамаглі б хворым, якія не могуць хадзіць. Бо я правы?

— Магчыма. Але давай спусцімся на зямлю. Ведаеш, колькі каштуе ваш касцюм?

— Не.

— Ну, выкажы здагадку!

— Ві, мне нават няма з чым гэта параўнаць, каб выказаць здагадку. Думаю, што дорага. Але ж можна ж зрабіць нейкія палегчаныя варыянты, напрыклад, без брані і іншых прыбамбасаў, непатрэбных ў звычайным свеце.

— Лакі, ты нейкі унікальны асобнік! Павер, ніхто не стане затлумляцца на простых смяротных. Падобныя касцюмы нават Міністэрства абароны не заказвае. Гэта вельмі дарагое задавальненне. Шчыра кажучы, я рада, што ты мой носьбіт. З табой цікава і лёгка, ты не зацыклены на грошах як мэты. Ты проста… напэўна, не проста стараешся выжыць, а жывеш. Так, проста жывеш. Мне гэта вельмі падабаецца.

— Ды добра табе!

— Так, нешта мы з табой тут разгаварыліся ні пра што. Дуй на базу. Табе патрэбны адпачынак. Заўтра шмат працы.

— Ой, Ві, ты, часам, такая зануда.

— Я ведаю, — сказала Ві, знарочыста павольна сыходзячы за край экрана і калыхаючы сцёгнамі. — Але ж табе гэта таксама падабаецца?

Лакі нават не адразу зразумеў апошнюю фразу.

— Ты ніяк фліртуеш?

— Можа быць, — сказала Ві, і знікла з поля зроку. Але літаральна праз секунду, зноў з'явілася, паслала Лакі паветраны пацалунак і тут жа схавалася.

Лакі аж закашляўся ад убачанага.

— Не, Ві, вядома ўмее прымаць розныя візуальныя формы, але неяк цяпер ужо залішне. Я пачынаю думаць пра яе… блін, я сам сабе сказаў «пра яе»? Напэўна, трэба наведаць спецыяліста. Вось, зараза, ці гэта доўгая адсутнасць жанчыны, або Зона так уплывае, але я думаю аб штучным інтэлекце як аб жывой дзяўчыне. Хм… прычым вельмі сімпатычнай. Так, трэба спыніцца, а то так недалёка і да фантазій.

Паддаўшыся на аднастайнасць навакольнага асяроддзя, Лакі, мімаволі, нібы загіпнатызаваны, адкінуў усе думкі і крочыў, следуючы ўказанням навігатара. Калі непадалёк замаячылі абрысы бункера, з'явілася Ві. Яна ішла босая, апранутая толькі ў кароткія джынсавыя шорты і цяльняшку, якая, нягледзячы на недарэчны выгляд, рабіла яе вельмі прывабнай, і трымала ў руках нейкую тэчку. Падышоўшы да цэнтра экрана забрала яго шлема, яна нагой адсунула стрэлку навігатара, ад чаго тая, адскочыла на левую частку экрана, пры гэтым зменшыўшыся, але ўсё гэтак жа паказваючы кірунак руху. З правай частцы экрана Ві падцягнула «карусель» вобразаў крэслаў, нейкіх канапчыкаў і банкетак. Некалькі разоў пракруціўшы іх, яна пстрыкнула пальцамі і за ёй утварылася крэсла-мяшок, на якое яна і ўзлезла, падціснуўшы пад сябе ногі.

— Значыць так. Тут намалявалася некалькі пытанняў, якія патрабуюць твайго ўдзелу. Дакладней, усё ж, твайго рашэння. Па-першае, на базу даставілі чарговы заказ, у якім ёсць два аўтамата FN2000. Тут адкрываецца дзве праблемы. Адна — гэта кошт комплексу вышэй, чым быў у маім заказе. Браць ці не браць, вырашаеш ты сам. Другая — у камплектацыі адсутнічаюць некаторыя опцыі, якія нам патрэбныя. Ведаю, што яны ёсць у нашага тэхніка на базе, але гэта дадатковыя выдаткі. Такім чынам, што скажаш?

— Ві, вось скажы мне, у нас ёсць альтэрнатыўныя рашэнні гэтага пытання? Нават можаш не адказваць. На бягучы момант, думаю, няма. Таксама думаю, што розніца, улічваючы стан майго рахунку, непрынцыповая. І нават тое, што прыйшоў няпоўны камплект — невялікая бяда, калі гэта ўсё ёсць у тэхніка. Згодная?

— Ну, нават не паспрачаюся.

— Выдатна! Давай далей.

— На базе ўсяго сто дваццаць сем патронаў 5,56 на 45 міліметраў.

— Ві, ты цяпер на якой мове лаялася?

— Ой, прабач, гэта патроны для твайго аўтамата. Гэта натаўскі патрон, прыдатны для некаторай зброі. З аднаго боку, гэта добра, так як іх агульная вага выйдзе каля паўтара кілаграма. Мне б хацелася, каб ты ішоў ўлегцы. З іншага боку, пастаўка іх будзе няхутка, што не радуе.

— Ві, нам гэтай колькасці хопіць на першы час?

Яна смешна наморшчыла носік і задумалася. Затым узмахнуўшы бровамі, сказала:

— Думаю, што павінна хапіць.

— Вось і добра. Далей што?

— Я прадумала заўтрашні маршрут. Але, як ні старалася, ён пралягае праз пару даволі непрыемных месцаў.

— У чым гэта заключаецца?

— Адно месца запоўнена анамаліямі «халадзец». Гэта навала моцна канцэнтраванага туману сумесі кіслот, якія з лёту раствараюць любую арганіку. Радуе толькі тое, што яны не змяняюць свайго становішча падчас выкіду. Так што, дакладна вынікаючы ўказанням навігатара, можна, адносна бяспечна, абмінуць гэты ўчастак. Далей тэрыторыя, кантралюемая бандытамі. Яе прыйдзецца прапаўзці, каб не прыцягваць да сабе лішняй ўвагі. Але паўзці прыйдзецца амаль кіламетр.

— Ну, трэба так трэба.

— Астатняе па дробязі і не ўяўляе асаблівых цяжкасцяў. Дарэчы, трэба будзе абмінуць адзін з аўтаномных пастоў вайскоўцаў, але з гэтым праблем не будзе.

— Можа быць, абыдзем іх?

— Не бачу сэнсу. Твой камунікатар мае пазнаку чалавека, які працуе на навукоўцаў, такім чынам афіцыйна знаходзячыйся ў перыметры. Ваенныя маюць загад усяляк спрыяць. Вядома ж, некаторыя з іх аддалі перавагу б пазбавіцца ад усёй Зоны цалкам альбо проста прыбраць усіх, хто тут знаходзіцца. Але такіх няшмат. Так што тут не павінна быць праблем, а адлегласць зрэжам прыстойную.

— Добра, дамовіліся. Што яшчэ?

— Яшчэ… яшчэ тое, што ў мяне няма дадзеных па тым месцы, куды мне хацелася б патрапіць.

— Думаеш, гэта небяспечна?

— Упэўненая… — тварык Ві стаў сур'ёзным, а погляд яе цёмных вачэй накіраваўся ўдалячынь.

— Слухай, Ві. Раней мне не падабаліся карыя вочы. Не ведаю чаму, але гэта факт. Твае… яны… ну, не ведаю… Мне падабаецца ў іх глядзець. Так, я гэта сказаў услых. І гэта… небяспечна ўсюды. Так што пайшлі туды, куды табе хацелася б патрапіць. Ідзе?

— Ідзе… Лакі… калі хочаш, я магу змяніць колер вачэй.

— Ві, я ж сказаў, мне падабаецца ў іх глядзець. Не ведаю, што адбываецца, але, будзь мы з табой ўдваіх у рэальным свеце, сказаў бы, што ўлюбляюся.

Некалькі секунд Ві сядзела з адкрытым ротам. Затым твар яе стаў сумным і яна сказала:

— Ведаеш, ты цяпер сказаў такія словы… яны… мне прыемна! Вельмі! І яшчэ яны запусцілі адзін з алгарытмаў. Гэта, свайго роду «пасхалка» — гэта такія штукі, якія праграмісты хаваюць у сваіх працах. Тут ёсць гісторыя майго паходжання. Дакладней паходжання майго вобразу. Сумная гісторыя, але будзе што расказаць табе на ноч.

— Казка на ноч?

— Не, гэта сапраўдная гісторыя. І дарэчы, адзін з удзельнікаў гэтай гісторыі, знаходзіцца ў перыметры.

— Не разумею.

— Лакі, я сама не зусім яшчэ разабралася. Давай гэта адкладзем?

— Давай.

— Ну, вось мы і дома. Давай зараз да Віктара Мікалаевіча, а потым адразу да тэхніка.

— Добра. І гэта… Ві… ты гэта… прабач мяне.

— Не зразумела… за што?

— Яшчэ ні разу не бачыў цябе сумнай. Сур'ёзную, так, а тут… ажно неяк не па сабе стала.

— Дурань ты мой! Я ж віртуальная!

— Ну, часам вядзеш сябе як сапраўдная. Пачакай… Твой?

— Э-э-э-э… ну, так! А чый жа яшчэ! Напэўна, не зусім дарэчны выраз, але мне спадабалася. — Ві, бліснуўшы сваёй чароўнай усмешкай, падміргнула Лакі.

— Вось зараза! Ты зноў падлашчваеш?

— А я і не спыняла, — засмяялася Ві.

Выдаўшы стогн бяссілля, Лакі націснуў на кнопку адкрыцця тамбура бункера.

Скончыўшы з усёй руцінай ў выглядзе справаздачы па датчыкам і роспытаў Віктара Мікалаевіча, Лакі хацеў было задаць пытанне аб куплі зброі, аднак вучоны дастаў два чахла і паклаў іх на стол.

— Прымай свой заказ. Дакладней выбірай адзін аўтамат. Абодва прыйшлі з апошняй пастаўкай. Упэўнены, што большасць нашых вайскоўцаў будуць усяляк… э-м-м-м-м… непахвальна адклікацца аб падобнай зброі, але, павер, бельгійцы ведаюць толк ва ўзбраенні.