Бесплатный фрагмент - Historia od stworzenia Świata

Pisząc tę książkę, cały czas szukałem odpowiedzi na pytanie, które możesz mi zadać. Dlaczego jest to konieczne — poznać historię? Czy w ten sposób otrzymamy bardziej satysfakcjonujące, smaczniejsze jedzenie czy wyjątkową przyjemność? Zwiększyć bezpieczeństwo osobiste?

Lubię to.

Postaram się wyjaśnić znaczenie słowa «polubić».

Jeśli nauczymy się historii tak dobrze, że będziemy mogli zobaczyć przeszłość w naszych głowach, wtedy przekroczymy granice naszej cennej osobowości. Staniemy się… nieśmiertelni, w przenośni i może dosłownie. Zrób krok w kierunku wspaniałej resuscytacji. W końcu świat jest wieczny. Weź to. W tym celu musisz wielokrotnie czytać tę książkę. Możesz przesuwać się w górę iw dół w Czasie, aż przeszłość stanie się obecna.

Przejdźmy od trylobitów i skrzypów epoki mezozoicznej do starożytności i średniowiecza. Zanurzymy się w świat wyszukanych tańców, starcia mieczy i westchnień silników parowych. Przejedziemy przez imperium Czyngis-chana, poznamy wiersze Inków, zanurzymy się w świat wielkiego społecznego eksperymentu Czerwonej Rosji. Przyjrzyjmy się krok po kroku II wojnie światowej. Przejdźmy przez większe i mniejsze konflikty po tej wojnie. W ten sposób możesz powiedzieć prawdę tym, którzy próbują nas oszukać.

Historia jest taka; przeglądając strony, możesz to dobrze zobaczyć. Ale jeśli odłożysz książkę na bok, obraz szybko wyblaknie. Zamknij oczy — co tam jest? Ciemność unosząca się w kółko. Spróbuj stworzyć tekst ze zdjęciami w twojej głowie. Nie działa? Pamięć ludzka ma inną strukturę niż komputer; jest analogowa. Ma to zalety i poważne wady.

Wyróżnijmy schemat Historii, skupiając się na tym, aby wskrzesić cały jej organizm.

Nauczmy się wskrzeszać

Wielka eksplozja

Wielki Wybuch jest ogólnie przyjętą teorią pochodzenia wszechświata.

Oczywiście jest to królestwo naukowych legend i fantazji. Po pierwsze, wszystko, co jest teraz na świecie (w tym samo światło, a nawet wydaje się, że sam czas) jest zawarte w tak zwanym oryginalnym jajku. Jest to obszar przestrzeni wielkości atomu o gęstości od 10 do 90 kg / cm³. Z nieznanych nauce powodów wybucha zarówno duże, jak i bardzo małe jajko. Jedna plazma przechodzi w drugą iz powrotem z niewyobrażalną prędkością, emitując tak zwane reliktowe promieniowanie krótkofalowe. Po 380000 lat wszystko się uspokaja. Pojawiają się pierwsze stabilne atomy wodoru.

Pojawiają się kolejne 400 milionów lat nudnej, szarej pustki i gazowych mgławic. Dzięki wszechprzenikającej sile przyciągania grawitacyjnego, która nie zna odległości, zimny gaz koncentruje się w gorących gwiazdach i liczy miliardy gwiazd w galaktyce.

Nasza Galaktyka (z dużej litery), inaczej — Droga Mleczna (po łacinie — via lactea) powstała 13 miliardów lat temu i ma 400 miliardów gwiazd. Układ Słoneczny ma 4,5 miliarda lat. Nasza Gwiezdna Siedziba zawiera osiem uznanych planet klasycznych, a także co najmniej pięć tak zwanych planet karłowatych, w tym Plutona, które zostały teraz wyrzucone z grupy A.

Geologiczne eony

Katarchei, Archean

Nasza planeta Ziemia została utworzona z dysku protoplanetarnego w dość kompletnej formie około 3,5 miliarda lat temu. Pierwsze prymitywne formy życia, komórki pozbawione jądra atomowego, prokarionty, pojawiają się w jego wodach po zakończeniu niszczycielskich bombardowań asteroid (eon Katarchei, czas trwania 600 milionów lat), a także powstanie w wyniku mrożącego spojrzenia uderzenia w Gaję, obiekt wielkości Marsa, przyszły towarzysz kochanków Księżyce…

Jednak przez kolejne długie i pół miliarda lat stadium rozwoju, zwanego Archaea, formy życia prawie się nie rozwijają. Szczyt obecnego dnia po dniu, rok po roku, setki po setkach milionów lat procesu demiurgicznego to prokarioty, bakterie bez jądra i w ogóle eukarionty, podstawa roślin i zwierząt, które mają to jądro. Pojawiają się glony wielokomórkowe, ledwo widoczne gołym okiem.

Wszystkie te organizmy mają jednego, uniwersalnego wspólnego przodka. Zestaw genetyczny żywych istot na Ziemi jest dokładnie taki sam. DNA składa się z czterech biologicznych cząsteczek — adeniny, guaniny, cytozyny i tyminy.

Proterozoik

Proterozoik (greckie «wcześniejsze życie») — najdłuższy okres geologiczny, 2 miliardy lat, rozpoczął się 2,5 miliarda lat temu. Z jakiegoś powodu tlen gromadzi się w atmosferze. Ten gaz prowadzi do wyginięcia prawie wszystkich stworzeń beztlenowych. Tworzy się warstwa ozonowa. Następnym problemem jest wielkie zlodowacenie Huron (2,4 — 2,1 miliarda lat temu). Metan łączy się z tlenem, tworząc dwutlenek węgla, który jest bardziej przezroczysty dla odbitego światła. W rezultacie Ziemia zamienia się w ogromną «kulę śnieżną». Na równiku jest tak samo zimno jak na współczesnej Antarktydzie. Życie jest zachowane w polnii i zbiornikach wodnych z roztopioną wodą.

Wulkany zwiększają poziom dwutlenku węgla i metanu. Przygotowywana jest nowa perturbacja. Od kilku tysięcy lat znaczące terytoria są uwalniane od lodu, a klimat planety powraca do znanej nam normy.

Drugą opcją, wyjaśniającą obecność śladów lodowców w rejonach równikowych, jest dość szybki obrót biegunów Ziemi, po którym następuje ich powrót na swoje miejsce. Według niektórych śmiałych obliczeń naukowców zastąpienie północy przez południe i odwrotnie zajmuje prawie jeden dzień.

Tak czy inaczej pojawiają się gąbki morskie, czyli wodne wielokomórkowe zwierzęta prowadzące przywiązany tryb życia, a także grzyby, esencje, społeczności eukariotyczne, które łączą cechy roślin i zwierząt. W wyniku ich żywotnej aktywności pojawia się gleba.

Pojedynczy kontynent Rodinia jest podzielony na dwie części. Kawałki sushi rozchodzą się na tyczkach. Północna połowa to Laurasia, południowa to Gondwana.

Słońce zwiększa jasność o 12%. Era prekambru lub kryptozoiku, «ukrytego życia» (czasami tak nazywa się razem eony archeanu i proterozoiku) się kończy.

Fanerozoik

Istoty wielokomórkowe, a mianowicie rośliny wyższe, zdobią sam Wszechświat 580 milionów lat temu, kładąc podwaliny pod eon fanerozoiku («czystego życia»). W tym okresie również mieszkamy z wami.

Pierwsza era nazywana jest paleozoikiem («starożytne życie»). Paleozoik dzieli się na kilka okresów. Zapamiętajmy; Kambru, ordowiku, syluru, dewonu, karbonu i permu. Te okresy trwają od 20 do 60 milionów lat.

W kambrze organizmy uczą się budować silne szkielety, które mogą zostać zidentyfikowane przez paleontologów lub ekspertów medycyny sądowej. Gwiazdą tego okresu jest trylobit, całkiem zaokrąglony stawonóg, rodzaj współczesnego prototypu raka.

Są takie, które z pewnym rozciągnięciem można zaliczyć do współczesnych głowonogów — przypominających ośmiornice i kalmary. Rozkwitali w ordowiku. Silur, trwający «tylko» 25 milionów lat, jest naznaczony dwoma masowymi (do 50% rodzajów życia morskiego) wymieraniami. Jeden z nich, który wystąpił 443 miliony lat temu, ordowik-sylur, był spowodowany przemieszczeniem się kontynentu Gondwany na biegun południowy i gwałtownym spadkiem poziomu oceanów. Szczególnie dotknięte były już dobrze prosperujące ramienionogi (coś w rodzaju naszych ostryg), małże, mszywioły (kolonie małych robaków) i koralowce. Okres dewonu charakteryzuje się kręgowcami lądowymi, słynnymi rybami o krzyżówkach, owadami, a także nagonasiennymi («nagie» nasiona ukryte są w szyszkach), paproci i skrzypu polnego. Pojawiają się skorupiaki i ryby. Z drugiej strony trylobity szybko wymierają z taką liczbą drapieżników. Jednak masowa zaraza na końcu dewonu dotyka ponad połowę całej morskiej flory i fauny. Przyczyną tego może być upadek komety.

Dość długi (60 milionów lat) okres karboński lub karboński rozpoczął się 359 milionów lat temu. Charakteryzuje się, jak sama nazwa wskazuje, intensywnym tworzeniem się węgla. Rozwijają się i kwitną rośliny nagonasienne: drzewa iglaste, kordaity (drzewa przypominające te bardzo iglaste) i cykady (skrzyżowanie palmy z paprocią), plony i skrzypy. Płazy rozwijają się w ciepłych bagnach. Oto stegocefale, to labiryntodonty, przypominające krokodyla-traszkę i ripidists, jeszcze większy, 8-metrowy krokodyl. W morzach igrają rekiny, osiągając 13 metrów. długości Nad naszymi głowami szybują mega-nury — ważki o rozpiętości skrzydeł do 65 cm Samo to upojne powietrze charakteryzuje się podwyższoną — do 35% zawartością tlenu (obecnie 21%).

W okresie permu (nazwa pochodzi od nazwy rosyjskiego miasta, w pobliżu którego zaznaczono ten etap) kontynenty są zjednoczone w inny sposób. Utworzona, obmyta przez wielki ocean Panthalassa, globalna kraina Pangea.

W okresie jurajskim następnej ery podzieli się na sześć znanych nam kontynentów. Proces geologiczny charakteryzuje się obecnie gwałtownym spadkiem powierzchni zbiorników wodnych śródlądowych i pojawieniem się pustyń. Wydmy zajmują prawie całe terytorium dzisiejszej Syberii. Złoża karbonu (węgiel) pokrywają triasowy piaskowiec różnobarwny i wapień muszlowy.

Sukcesy specjacji permu są raczej skromne — tylko kilka gatunków owadów. Okres kończy się największym wymarciem permu i triasu w historii, 252 miliony lat temu. W ciągu mniej niż 60 tysięcy lat umiera 96% gatunków morskich, 70% kręgowców lądowych i 83% klasy owadów. Główne hipotezy dotyczące przyczyn tego zdarzenia są następujące. Pierwsza to upadek asteroidy o średnicy kilkudziesięciu kilometrów na naszą planetę. Krater w obszarze Wilkes Land na Antarktydzie, 300-kilometrowa anomalia pierścieniowa, wydaje się potwierdzać tę wersję. Drugi to uwolnienie gazów cieplarnianych z zamarzniętych i chwilowo zalegających na dnie hydratów metanu. W tym przypadku oceany gotują się, podziurawione bąbelkami, jak szampan w butelce uwolnionej od korka. W ciągu niespełna pół wieku słup wody uwalnia do atmosfery cztery biliony ton metanu. Pogoda szaleje, ciężka, 6ºC w roku ocieplenia ustępuje miejsca zimnym trzaskom i mieszkańcom planety wcale to nie przypadło do gustu. Trzeci to anoksja (uduszenie). Woda wchodzi w interakcje z siarkowodorem uwalnianym do atmosfery przez syberyjskie pułapki, zalewając ogromne terytoria lawą i tracąc tlen. Szczątki zwierząt również wydzielają siarkowodór, co zaostrza tragedię.

Tak czy inaczej, śliczne trylobity, a wraz z nimi sam paleozoik, dobiegają końca.

Przywrócenie biosfery trwa pięć milionów lat. Rozpoczyna się trias, pierwszy okres ery mezozoicznej.

Z gadów, które przetrwały, wyróżniają się archozaury. Kim są te «początkowe jaszczurki»? Są klasyfikowane według cech czaszki, przegrody nosowej i szczęk. Szczęśliwcy stają się przodkami współczesnych ptaków i krokodyli, a także całej rodziny dinozaurów. Pojawiają się belemnity, rodzaj kałamarnicy, amonity ze skręconymi w spiralę muszlami, ślimaki (ślimaki), czyli ślimaki, a także znane nam małże dwuskorupowe — ostrygi.

Od skorupiaków z łuskami ganoidalnymi (rombowe płytki, które łączą się na podobieństwo zewnętrznego szkieletu) wyróżnia się ryby kostne, są również rybami płetwiastymi.

Tworzy się klasyczny żółw.

Synapsydy, są też termomorfami, są zwierzęcymi, a mianowicie ich podrzędnymi cynodontami z grupy theriodonts (jaszczurki o zębach zwierzęcych), zgodnie z teorią Darwina, przodkami nas ssaków. Ta jaszczurka ma cztery bardzo długie nogi, składa jaja, ma wełnę, sądząc po budowie przegrody nosowej, ogrzewa wdychane powietrze i na ogół nie jest już gadem zimnokrwistym.

Trias trwa 50 milionów lat i kończy się 200 milionów lat temu kolejną globalną katastrofą. Przyczyny wymierania triasu i jury mogą być takie same, jak początek tej epoki. Rezultatem jest uwolnienie nisz ekologicznych, które natychmiast zajmują dinozaury.

Dinozaury, czyli «straszne jaszczurki», różnią się od zwykłych gadów na ten czas jedynie rozmiarem. Nie ma zasadniczej różnicy. Ale rozmiar ma znaczenie. Największy przedstawiciel grupy roślinożernych zauropodów (czworonogów) — sejsmozaur, osiąga 36 m długości, 20 m wysokości i waży 140 ton. Titanosaurus waży zaledwie 50 ton, ale jest znacznie szerzej reprezentowany w szczątkach kopalnych. Teropody, czyli zwierzęta dwunożne, są zwykle drapieżnikami. Ich mistrzem jest Tyrannosaurus Rex. Wysokość do końca uda wynosi 4,5 metra, długość 13 metrów, a waga 8 ton. Współczesny słoń afrykański może pochwalić się nieco mniejszą masą.

Okres jurajski (nazwany na cześć gór Jury w Szwajcarii) charakteryzuje się klastycznymi skałami (ostrymi kamieniami), łupkami (warstwowe nagromadzenie minerałów), skałami magmowymi (bazalt to luźny szary kamień z krystalicznymi inkluzjami), gliny i piaski. Wszystko to świadczy o rozpadzie Pangei na bloki kontynentalne, z towarzyszącym powstaniem wielu płytkich, ciepłych mórz. Drzewiaste paprocie z gałęziami leżącymi w jednej płaszczyźnie, tworząc pozory liścia, a także, podobnie jak palmy, ale mniej bujne sagowce o długości 10—18 metrów, rozprzestrzeniają się. Zbiorowiska rafowe (po prostu rafy) powstają z polipów koralowych powstałych w triasie.

Pojawia się Archeopteryx — „starożytny ptak” wielkości wrony, niezdarnie, według paleontologów, planujący od drzewa do drzewa. W rzeczywistości społeczność naukowa nadal nie ma ogólnie przyjętej teorii pochodzenia ptaków. To w jury pterozaury, latające stałocieplne jaszczurki, podbijają powietrze. Znany przedstawiciel tego rodzaju podrzędu pterodaktyla — pteranodon ma rozpiętość skrzydeł sięgającą znacznych 7 metrów. Znani są również ich starsi bracia, znalezieni w Ameryce Północnej quetzalcoatl o szerokości 12 m, co odpowiada wymiarom lekkiego bombowca z czasów drugiej wojny światowej.

Okres kredy (kreda), który rozpoczął się 145 milionów lat temu, charakteryzuje się obfitymi osadami odpowiedniej kredy piśmienniczej. Powstaje to, czego uczniowie używają do rysowania na tablicy znaków ze szczątków zabawnych bezkręgowców morskich — amonitów. Ogromne połacie lądu rozchodzą się, tworząc zbiorniki wodne, ciepłe ławice i wyspy. Pojawiają się rośliny kwitnące, są to okrytonasienne, z kwiatem jako narządem rozrodczym i złożonym podwójnym zapłodnieniem.

Jest to niezwykle przyjemne dla owadów, które stają się głównymi zapylaczami roślin. Ich różnorodność dramatycznie rośnie. Kwitną krajobrazy mezozoiczne

Na niebie razem z pterodaktylami, które wyglądają jak ogromne nietoperze, latają już prawdziwe, czyli pierzaste ptaki.

Cała ta idylla kończy się 65 milionów lat temu, podczas wielkiego wymierania kredowo-paleogenicznego, które było najbardziej badane przez naukowców.

Główna wersja to upadek ciała niebieskiego, który spowodował pojawienie się krateru Chicxulub w pobliżu Półwyspu Jukatan (Meksyk). Średnica asteroidy zabójcy wynosi 10 kilometrów, głębokość krateru to 17—20 km. szerokość 180 km. Siła uderzenia jest 2 miliony razy większa niż energia uwolniona podczas testowania najpotężniejszej bomby wodorowej AN 602 na Novaya Zemlya.

Być może to uderzenie zostało wzmocnione upadkiem drugiego ciała niebieskiego, asteroidy lub komety. Dowodem na to zagrożenie jest owalny krater Shiva u wybrzeży współczesnych Indii, o średnicy 400 kilometrów w najwęższym miejscu. Faktem jest, że najwyraźniej po pierwszym wybuchu wyginięcia niektóre gatunki dinozaurów istniały przez kolejny lub dwa miliony lat.

W konsekwencji złoża kredy oddzielone są od skał z następnego okresu warstwą szarej gliny, piasku i wapna.

Nowa era — kenozoik («nowe życie»). Zaczyna się od paleogenu. Ten okres geologiczny wyróżnia się dość wyrównanym klimatem tropikalnym, dominacją ssaków, ptaków, pierwszych waleni, a także ryb dwunastnicowych. Niektóre głowonogi pozbywają się muszli i zamieniają się w znane nam ośmiornice, mątwy i kalmary.

Neogene otwiera się 23 miliony lat temu. Wieloryby nabierają kształtów. Ich podstawą jest mesonychia, wymarła 63—28 mln lat temu, jeden z nielicznych drapieżników wśród kopytnych. Przypominają jednocześnie wilka, niedźwiedzia i lwa.

…Dominują łożyskowce, czyli żyworodne ssaki. Fauna tego okresu jest już wyraźnie podobna do współczesnej.

Okres czwartorzędu jest także antropogenem («człowiekiem tworzącym»), który rozpoczął się 2,588 mln lat temu. Jest oddzielony od poprzedniej epoki paleomagnetyczną granicą Gaussa-Matuyamy. Północny i południowy biegun magnetyczny Ziemi są odwrócone. Pierwsza epoka — plejstocen (z greckiego «liczny» i «nowoczesny») — czas zlodowacenia i okresów międzylodowcowych, kończy się dopiero 11,7 tys. Lat temu. Tutaj, spójrz, otaczają cię nosorożce włochate, tygrysy szablozębne, lwy jaskiniowe, lwy torbacze, mamuty i diprotodony (coś w rodzaju grizzli torbaczy), mastodonty (uproszczone — mamuty krótkowłose o specjalnej budowie szczęk). Silne trzaski, podczas których lodowce zajmują 30% powierzchni lądu, trwają średnio 40 tys. Lat. Zastępują je międzylodowce trwające 20 tys. Lat.

Ostatnia epoka lodowcowa, czyli zlodowacenie Wurm, rozpoczęła się 110 tysięcy lat temu. Wspaniała pokrywa lodowa rozprzestrzenia się z Norwegii po całej Eurazji. Powstają osłony Antarktydy. Ostatnie maksimum lodowcowe kończy się 11 tysięcy lat od naszego czasu z wami. Poziom Oceanu Światowego podnosi się o 120—135 m. Wydaje się, że wszystko jest w porządku.

Dlaczego skamieniałość dzisiejszych zwierząt stałocieplnych, przystosowanych do wielu perturbacji, wymarła? Główny powód, tak ukochany przez naukowców, jest wciąż ten sam — upadek asteroidy na terytorium dzisiejszej Kanady czy Meksyku i związane z tym gwałtowne, w ciągu jednego dnia, globalne, po prostu gwałtowne ochłodzenie. Mamuty zamrażają stojąc, nie mając nawet czasu na trawienie pokarmu.

Tak czy inaczej, czas główny jest zdominowany przez holocen („cały” i „nowy”), okres międzylodowcowy, który trwa do dziś, jest stosunkowo korzystny dla naszego życia.

Człowiek wyróżnia się ze świata zwierząt trzy miliony lat temu, w paleolicie, z grubsza zbieżnym z plejstocenem. Ludzie praktycznie nie do odróżnienia od współczesnych Homo sapiens ukształtowali się 35—40 tysięcy lat przed nami. Liczby te są kontrowersyjne, ale możemy je przedstawić jako podstawę wszystkich późniejszych obliczeń. Umiejętności — wyrabianie ceramiki, wędkarstwo, łowiectwo i inne narzędzia z kości, skóry, drewna.

Pojawiają się pierwsze rytuały religijne.

Kamień, brąz, epoka żelaza

Późny holocen naznaczony jest szerokimi krokami Homo sapiens. Pierwsza z nich — neolit lub epoka kamienia — trwa od początku plejstocenu. Poprzedza go mezolit, kiedy ludzie gromadzą umiejętności wspólnego łowiectwa, doskonalą swoją mowę, rozwijają zrozumienie norm społecznych, zakazów religijnych i wieloletnich tradycji.

Współcześni uczeni reklamują pierwszą wyraźną kulturę archeologiczną — tzw. «Hamburg», który nagle pojawił się na terytorium współczesnej Holandii i Niemiec. Świadczą o tym kamienne groty włóczni z bocznym wgłębieniem i kamienne siekacze. Najstarszym miastem na Ziemi wymienionym w annałach jest Jerycho (po arabsku — «Ariha», po grecku — «Jerycho», położone obecnie na terytorium Autonomii Palestyńskiej, 30 km na północny zachód od Jerozolimy.

Około 6, 5 tysięcy lat temu ludzkość przechodzi w epokę brązu (w Ameryce jest to raczej miedziowo-obsydian). Do XIII wieku pne kończy się era rozwoju ludzkiego, charakteryzująca się ogólnie pokojowym współistnieniem plemion, na dobre i na złe. Źródła wskazują na «rozłam w jednej wspólnocie protoindoeuropejskiej», wielkie migracje ludów i utratę dawnej kultury miłującej pokój.

Epoka żelaza naznaczona jest serią krwawych konfliktów zbrojnych, a jednocześnie gwałtownym rozwojem technologicznym. Epokę tę poprzedza tzw. «Brązowa zapaść». Przez dwa lub trzy stulecia ludzkość wpada w otchłań wielkich kłopotów i ogólnego upadku. Powodem tego jest erupcja superwulkanu Hekla na Islandii lub jego potężnego brata Santorini w przeciwnej części planety (XII wiek pne). Być może winowajcami są zmiany w prądach oceanicznych, totalna susza, pojawienie się żelaznej cudownej broni iw konsekwencji bezprecedensowa aktywacja klasy wojskowej. Tego wszystkiego możemy się tylko domyślać

To jest oficjalna historia naszej planety. Ale do budowy jego budynku wykwalifikowani mistrzowie naukowcy wybierają tylko te cegły wiedzy, które nie psują ogólnego wyidealizowanego obrazu.

Historia starożytności

Sumerowie. Starożytny Egipt

…Sumerowie. Cztery i pół tysiąca lat temu. Terytorium południowego Iraku. Pismo klinowe, pierwsze na świecie koło, warzenia. Po pierwsze, Babilon powstał jako mała wioska. Sumerowie rozpływają się w nowe ludy. Ale ich uschnięta krew daje nowe, wspaniałe pędy. Królestwo babilońskie rośnie, rozkwita przez kilka stuleci, a następnie zostaje spustoszone przez Hetytów (obszar zamieszkania to południe współczesnej Turcji). Hetyci toczą wojnę z Egiptem, przejmując jego prowincje, ale nie mogą przetrwać upadku brązu — nagła utrata umiejętności pisania i umiejętności, być może pod wpływem erupcji superwulkanu Hekla, przegrywa z «Ludami Morza», które przybyły z Bałkany i Azję Mniejszą.

Ze skromnego nomu, tj. Wiejskiej osady Ashur, w centrum współczesnego Iraku, rozwija się wielka potęga starożytności, Asyria. Kawałek po kawałku, emanując krwawą śliną, pochłania terytoria współczesnej Turcji, Syrii, Izraela i częściowo Egiptu. Babilon, perła Asyrii, zachowuje niezależność od swojej niegdyś prowincji, szuka sojuszników, buntuje się, umiera i ponownie odbudowuje. Wobec braku silnych garnizonów, okrzyków, mieczy, rydwanów, biczów i nadzorców, siła militarna w nowych prowincjach po prostu nie działa. Asyria męczy się walką. Schodząc z północnych gór, początkowo jako lojalni sojusznicy, jeszcze bardziej bezwzględni i pozbawieni kultury Scytowie wędrują po jego terytorium, prawie nie napotykając oporu. Media i Babilon zbierają armie na wzór asyryjski, niszcząc nową stolicę Asyrii, Niniwę, jej święte centrum Ashur i całe to całkowicie zmilitaryzowane państwo.

Resztki armii niegdyś potężnego supermocarstwa szukają sojuszu z odrodzonymi, jak Ozyrys, Egipt i ostatecznie giną gdzieś na jego bezkresnych pustyniach …

Próbka poezji sumeryjskiej:

«… Twoje piękno jest boskie, kochanie

Leo, drogi sercu

Boskie piękno jest dla ciebie drogie

Pokonałeś mnie, drżę przed tobą…

Leo, pozwól mi się pogłaskać

Moje cenne pieszczoty są słodsze niż miód …»

…

Starożytny Egipt (łacińska wymowa «Ayguptus», hebrajskie «Mitsraim», arabskie «Masr», imię własne Ta-Kemet, «Czarna Ziemia»).

Najstarsze królestwo egipskie zostało założone pięć tysięcy lat temu przez monarchę Menesa i jego lud, który przypuszczalnie przybył z teraz zalanego wybrzeża zachodnich Indii. Zapamiętajmy i pokolorujmy ten historyczny schemat. Wczesne królestwo, starożytne, środkowe i nowe. Faraon Psammetichus (664—610 pne) wypędza ze swego kraju zatwardziałych Asyryjczyków. Niepodległość nie trwa długo. W V wieku pne Egipt został zdobyty przez Persję (dynastia Achemenidów). Dwa wieki później krajem rządzi helleńska dynastia Ptolemeuszy. Z reguły zdobywcy, podziwiając rozwiniętą kulturę „Czarnej Ziemi”, traktują Egipcjan raczej łagodnie. W sumie przez dwa i pół tysiąca lat ery starożytnego świata Egiptem rządzą 32 dość długie dynastie.

Poezja starożytnego Egiptu:

…Słyszałem słowa Imhotepa i Jedefkhora

Słowa, które wszyscy powtarzają

A co z ich grobami?

Ściany runęły

Nawet miejsce, w którym stali, nie zostało zachowane

Jakby nigdy ich nie było

Nikt jeszcze stamtąd nie przyszedł

Powiedzieć, co tam jest

I ukoić nasze serca…

(Pieśń z domu zmarłego króla Antefa, wyryta przed śpiewakiem harfą)

…WI wieku pne, wraz ze śmiercią syna Kleopatry i Cezara, nieszczęsnego młodzieńca Cezariona, Egipt całkowicie przeszedł w ręce Rzymian. Od początku VIII wieku n.e. dominowali tu Arabowie.

Aż do bardzo późnego okresu Egipcjanie nie znali żadnego rozwiniętego systemu monetarnego. Co najmniej środki finansowe są zastępowane na 42 kg worków zboża. a debens to sztaby miedziane lub srebrne. W dużej mierze wszystko w Ayguptos zależy od tego, co zdecydowali władcy i jak poprawnie ich słowa odbiła na papirusie niemal równie znacząca postać — skryba.

Kuchnia standardowego egipskiego mieszkania nie ma dachu, ale ma kamień młyński do mielenia zboża i piekarnik. Podstawą diety zwykłych, a nie zwykłych mieszkańców kraju Ka-Temet są również bułeczki pszenne. Piwo „morszczuk”, z soku i pieczywa daktylowego, słodkawe lub gorzkie, spore 10 stopni, prawie jak wino, z dodatkiem mandragory, anyżu, szafranu. Słynne odmiany — „Wesoły towarzysz podróżnik”, „Dobra”.

Z pewnych względów religijnych starożytni Egipcjanie nie jedzą wieprzowiny, podobnie jak Semici mieszkający nieco na wschodzie.

Świątynie i inne duże budynki religijne w Egipcie nie są przeznaczone do masowych zgromadzeń. W służbie uczestniczą tylko księża. Podstawą religii jest potrzeba zebrania pewnych niepowiązanych «aspektów», aby nadal istnieć w formie duchowej. Na planie fizycznym wyraża się to w potrzebie mumifikacji i ochrony ciał ludzi, którzy w szczególny sposób udali się do innego świata.

Grecja i Persja

Starożytna Grecja. 1000 lat pne — początek tzw. Okresu polis. Pierwsze miasta, domy, świątynie i mury fortecy. Najazd Dorianów z północy (w czystej postaci — Spartan), wielkie osiągnięcia kulturowe i społeczne. Amfory i fora. Wojownicza Sparta rządzi greckim światem na równi z mądrymi Atenami. Potężna, aczkolwiek niepostrzeżenie miażdżąca Persja zawiera de iure traktat z Grekami w protektoracie, który obserwuje Sparta.

W tym czasie (a dokładniej 492 pne) nowy władca Persji, Dariusz I, zakłada imperium Achemenidów, w skład którego wchodzą między innymi Syria, Azja Mniejsza i Egipt. Oskarżając Greków o pogwałcenie traktatu związkowego, sformalizowanego w „małym tekście” jako wejście do tego imperium, wysyła do Grecji oddział ekspedycyjny liczący 25 000 żołnierzy, ale otrzymuje zdecydowaną odmowę od założycieli demokracji. Persowie tracą 7 000 żołnierzy, Grecy zaledwie 194. 19 lat po bitwie pod Maratonem, która nie wygasła od dwóch i pół tysiąca lat, następuje bitwa pod Termopilami i morska bitwa pod Salaminą. Oddziały syna Dariusza, Kserksesa, ponoszą ostateczną klęskę pod greckim Plataea.

Starożytna poezja grecka:

…I za każdym razem, gdy tylko ja

Dogadam się z tobą, z czułego spotkania

Nagle moja dusza drży

A mowa staje się odrętwiała na ustach

I żywe uczucie miłości

Szybciej płynie w żyłach

I dzwonienie w uszach… i zamieszanie we krwi…

I wydobywa się zimny pot…

A ciało — ciało wciąż drży…

Wyblakły kwiat jest jaśniejszy

Mój wygląd, wyczerpany pasją…

Brak mi tchu… i odrętwiały

W moich oczach czuję, że światło przygasa…

Patrzę, nie widzę… Nie mam siły…

I czekam nieprzytomny… i wiem

Tutaj, tutaj umrę… tutaj umieram

(Safona, Wyspa Lesbos, 570—630 pne, tłum. V. Krestovsky)

Ale nasączeni testosteronem, napinający mięśnie sojusznicy zwracają teraz na siebie wzrok. … Podczas pierwszej peloponeskiej, starożytnej greckiej wojny domowej, zwyciężyła Sparta. Kraj agresywnych ascetów przejmuje Ateny, wyczerpane walką, i kończy stulecie swojej demokracji z przystąpieniem militarystycznej oligarchii pozbawionej jakichkolwiek kreatywnych zasad. To wcale nie jest przyjemne dla kochających wolność greckich kolonii ze wszystkich stron Ekumeny (świata opanowanego przez ludzkość). Oddziały ochotników, chwytając wiosła, polubownie pędzą do metropolii. W końcu wojska Teb (potężne miasto nieco na północ od Aten) i Aten, które odradzają się pomimo wrogów, jednoczą się i krok po kroku spychają Dorian z powrotem na południowy wschód od Półwyspu Peloponeskiego. Tutaj Spartanie, stając się na swój sposób reliktem żebraków, ale nie do pogodzenia wojowników, stulecie po stuleciu zmieniają się w zwykłych Greków.

…Macedonia (północna część Półwyspu Bałkańskiego), greckie królestwo, a wcześniej, nawiasem mówiąc, były wasal Persji powstaje i zakłada swoje garnizony we wszystkich głównych miastach-państwach Grecji.

Władca obecnie zjednoczonej Grecji, wódz Aleksander Wielki, podbił Persję i część sąsiednich krajów w 330 rpne. mi. Siedem lat później ten ogromny, ale luźny stan niczym meduza rozpada się na Seleucję, Partię i Egipt. Egiptem rządzi teraz mądry towarzysz Aleksandra Ptolemeusza, który zostaje nowym faraonem i założycielem dynastii jego imienia.

Ale już niedługo, jak na historyczne standardy, jeszcze potężniejszy zachodni sąsiad — Rzym, zwróci uwagę na słoneczną, nawet Wielką Grecję…

Starożytne Chiny. Trzydzieści sześć wieków pne. To jest dno znanej nam historii świata.

Pierwszym stanem, o którym mówią źródła pisane, jest na wpół mityczny Shang-Yin (1600 pne — 1046 pne). W odróżnieniu od państw np. Europejskich — zarówno w starożytnych, jak i współczesnych Chinach nie ma świątyń poświęconych wielkim bogom. Wszędzie są tylko domowe ołtarze poświęcone zmarłym przodkom, rodzaj technicznych punktów kontaktu z nimi. Wielkie Niebo, w którym żyją dusze przodków i wielkich władców, nie jest uosobionym bóstwem, nadawcą sensu życia i rezonatorem wszystkich twoich działań.

…Po tym, jak Shang wpadł w otchłań zepsucia i rozpusty, armia życzliwego generała rebeliantów U-Wanga z łatwością podbiła całe królestwo. Teraz nazywa się Zhou, na cześć władcy jednej z prowincji, ojca Wu-Wanga.

Rozkwit konfucjanizmu i taoizmu przypada na IV wiek pne. Tak czy inaczej, zamożny Zhou jest podzielony na siedem walczących stanów — Qin, Wei, Zhao, Han, Qi, Yan, Chu.

Przez dwa wieki pne. legendarny cesarz jednego z nich, Qin Shi Huang, pozbawia wszystkich swoich sąsiadów niezależności. Północne części murów byłych królestw są połączone ze sobą i odtąd tworzą Wielki Mur Chiński. Dyktator masowo niszczy naukowców, w których widzi główny powód zmian w pożytecznym Niebiańskim Zakonie, i pali każdą książkę, o ile to możliwe. Jednak wkrótce po fizycznej śmierci Qin Shi Huanga, cały ten «niezmienny» porządek, wraz z państwem i dynastią Qin, rozpadł się.

Starożytny Rzym

Szkic ołówkiem żywego obrazu tym razem jest następujący. Siedem wieków p.n.e. — założenie stolicy przyszłego Imperium przez dzieci westalki Rhea Sylvia i samego Marsa, miłośników wilczego mleka, braci Romulusa i Remusa. Dwa wieki pne — okres królewski, siedmiu aktywnych królów rzymskich.

Następnie, idąc za postępowym modelem Hellenów, w opozycji do barbarzyńców, Rzymianie tworzą Republikę — „Wspólną Sprawę”. Nowe uderzenia — inwazja Galów, te same gęsi nie śpiące na Kapitolu, miecz w wadze — „biada pokonanym”, wojna z Wielką Grecją, która osiedliła się w południowych Włoszech, król Pyrrus i katastrofalne pyrrusowe zwycięstwa.

Pierwsza wojna punicka. Walka z Kartaginą o wyspę Sycylię, założenie floty wzorowanej na postępowym statku Kartaginy wyrzuconym na brzeg. Teatr działań wojennych przenosi się do Afryki, gdzie rzymskie zwycięstwa pociągają za sobą najpierw euforię, a potem poważną klęskę. Resztki armii ewakuowane są drogą morską. Ale w drodze powrotnej prawie cała flota republikanów ginie podczas burzy.

Walki przenoszą się na Sycylię, gdzie wojskami Kartaginy dowodzi dowódca Hamilcar Barca. Siły stron są bardzo wyczerpane. Pod koniec dnia flota kartagińska ponosi poważną klęskę ze strony Rzymian, którzy nauczyli się walczyć na morzu. Kartagina płaci Rzymowi wysokie odszkodowanie i zrzeka się Sycylii.

Druga wojna punicka. Dwa wieki pne. Ginie dowódca Hamilcar Barka, opuszczając świat, a właściwie wojnę, trzech synów — Hannibal, Magon i Hasdrubal. Ich cel jest taki sam jak ich ojca — Rzym musi zostać zniszczony.

Hannibal przewozi swoje wojska do Włoch przez oblodzone Alpy i zadaje m.in. okrutną klęskę Rzymianom pod Cannes. Tutaj umiera 60 tysięcy Rzymian. Rok później, po spacyfikowaniu trzech czwartych Włoch, Hannibal próbuje zdobyć Rzym. Z powodu nieprzyjemnych znaków dla obu stron napaść nie nastąpi. Rzymianie zdobywają greckie miasto Syrakuzy, sprzymierzone z Kartaginą. W tym samym czasie ginie wielki naukowiec starożytności Archimedes. 30-tysięczny rzymski oddział ekspedycyjny pod dowództwem Scipio Africanusa wkracza na ląd afrykański. Dowódca zawiera sojusz z plemionami libijskimi i pokonuje armię Kartaginy pod Zamą. Hannibal ucieka do króla Antiochii, na południu współczesnej Turcji. Dowódca ten niejednokrotnie uczestniczy w walkach z Rzymem i po raz drugi osobiście spotyka się z Scypionem. Następnie przeniósł się do Armenii, która uniezależniła się od Seleucydów, gdzie nadzorował budowę stolicy w pobliżu współczesnego Erewania. W Bitynii (północna Turcja) miejscowy król, nie chcąc niepotrzebnych komplikacji, decyduje się na ekstradycję Hannibala do Rzymu. Generał Kartaginy bierze truciznę.

Pięćdziesiąt lat pokoju. Kartagina płaci odszkodowania, które samym Rzymianom wydawały się po prostu nieosiągalne. Nadal jest bogaty i niebezpieczny. Naruszając warunki traktatu, Kartagińczycy odrzucili oficjalnego sojusznika Rzymu, pewne libijskie plemię. Myśl Katona Starszego, «Esej Kartaginy Dilindum -„ Kartagina musi zostać zniszczona», powtórzona na posiedzeniu Senatu, nabiera teraz energii i ciała. Rozpoczyna się trzecia wojna punicka. Legioniści wysiadający w Afryce oblegają stolicę imperiów afrykańskich i azjatyckich. Trzy lata później cywilizacja Pun-Fenicjan-Kananejczyków przestaje istnieć na planie fizycznym.

…Republika Rzymska doświadcza tyranii Sulli i Gajusza Marii, którzy prawie zostali królami, z trudem odzwierciedlając inwazję Galów i Krzyżaków na dużą skalę. Jedynie wzywając wojska z prowincji, Rzymianie stłumili powstanie gladiatorów pod wodzą Spartakusa. Dziesięć lat po stłumieniu tego buntu powstaje triumwirat Cezara-Pompejusza-Krassusa. Śniąc już nie o pieniądzach (ma je), ale o militarnej chwale Krassus z czterema legionami ginie w Partii (współczesny Iran i Turkmenistan) utworzonej z państwa Seleucydów.

Pięćdziesiąt lat pne mi. Na terytorium współczesnej Francji rozpoczyna się totalna wojna Rzymian pod wodzą Guya Juliusa Cezara z Galami. Nastąpiła krótka inwazja na Wielką Brytanię. Wraz ze śmiercią żony Gneusza Pompejusza (Wielkiego), córki Cezara, więzy rodzinne między rzymskimi konsulami znikają. Ambitny Gajusz Juliusz przekracza rzekę Rubikon (nie sam, ale z legionami zatwardziałych lojalnych żołnierzy) i zdobywa Rzym. Wojna domowa, która wybuchła na wszystkich stronach świata, zabiera co najmniej jedną czwartą rzymskich obywateli płci męskiej. Pompejusz, przegrany wszystkiego, próbuje znaleźć schronienie w Egipcie, ale umiera u wybrzeży Morza Śródziemnego z rąk zdrajcy.

Cezar rozpoczyna romans z dziedziczką faraonów, egipską królową Kleopatrą, co w końcu prowadzi do włączenia Egiptu w struktury nie republikańskiego, ale jeszcze nie cesarskiego Rzymu.

…Gajusz Juliusz Cezar, dyktator, wielki papież (dosłownie „budowniczy mostów”), arcykapłan, dobrowolnie lub niechętnie, założyciel słynnego tytułu Cezar — Ksar — Król. Przedstawiciel stanu patrycjuszowskiego, ukochany przez zwykłych ludzi (w tym żołnierzy). Nie wiadomo na pewno, czy Gajusz Juliusz brał udział w stłumieniu powstania najsłynniejszego na świecie gladiatora Spartakusa. W tym czasie on, trybun wojskowy, przygotowuje nowych rekrutów. Od 63 pne — dzięki swojej popularności i dużym pieniądzom młody Cezar zostaje Wielkim Papieżem. Od 58 pne rozpoczyna się wojna galijska. W czymś bardziej przypominającym ludobójstwo ginie milion Galów. Dziesięć lat później Cezar i jego ambicje są skierowane przeciwko Republice. Kulminacją czterech lat wojny domowej jest bitwa pod Mundą (Hiszpania), najtrudniejsza ze wszystkich, z którymi walczył Cezar. Tym razem zginęło 30 000 rebeliantów zwolenników systemu republikańskiego. Dyktator po raz pierwszy triumfuje po zwycięstwie Rzymian nad Rzymianami, co uważa się za nie comme il faut. W tym samym roku po raz pierwszy na monetach pojawia się wizerunek żywej osoby — oczywiście Cezara.

Rok później Gajusz Juliusz Cezar, już marzący o inwazji na Arabię, zostaje zabity przez spiskowców, na czele z Markiem Brutusem, prawdopodobnie nieślubnym synem dyktatora. Na stosie krzeseł i ław sędziowskich ciało ukochanego dyktatora pali ludzi. Po ognistym przemówieniu towarzysza broni Gajusza Juliusza, Marka Antoniusza, tutaj, ponad prochami, wojna domowa w krwawiącym kraju wybucha z nową energią.

Starożytny Izrael

Pierwsze plemiona hebrajskie, w sposób opisany w Biblii lub w inny sposób, pojawiają się na terytorium o ogólnej nazwie Kanaan czterdzieści dwa wieki temu. Potem następuje seria okresów asymilacji lub izolacji Żydów wśród innych narodów.

Epoka sędziów, interpretatorów prawa, trwa trzysta lat, naznaczona w końcu pewnym upadkiem moralności. Ostatni z sędziów, Samuel, tworzy swoistą szkołę proroków, którzy w twarz mówią władcom prawdę, nie przejmując się konsekwencjami. Namaszcza królestwo wybranego przez Boga, Saula. Jego następca, pasterz Dawid, który dzięki swemu zdecydowanemu usposobieniu wstąpił na sam szczyt potęgi, ma stolicę w Jerozolimie. W końcu rozprawiwszy się z Ammonitami, Filistynami i innymi plemionami zamieszkującymi Kanaan od czasów starożytnych, stworzył monoetniczne państwo żydowskie. Syn Dawida, Salomon wznosi Pierwszą Świątynię — jedyne legalne miejsce, w którym Bóg może służyć wśród Żydów. Po śmierci króla kraj zostaje podzielony na Izrael ze stolicą Samarią, gdzie schronienie znajduje dziesięć plemion Żydów oraz Judeę z centrum władzy — Jerozolimą.

Siedem wieków pne. Pierwsze mocarstwo starożytności, Asyria, zamienia Izrael w spaloną pustynię. Dziesięć z dwunastu plemion zostaje wziętych do niewoli przez najeźdźców. Ich ślady zaginęły. Później Judea, która trzymała się z daleka od bitwy, włączyła Babilon do swojego imperium. Mieszkańcy są zabierani w niewolę. Po pewnym czasie, dzięki ukochanej żonie króla Estery, Babilończycy uznają ich za równych sobie i mogą wrócić do swojej historycznej ojczyzny. Wyzwoleni Żydzi budują Drugą Świątynię na ruinach Pierwszego Sanktuarium. Kolejne półtora stulecia względnego spokoju i Judea zostaje podporządkowana greckiej dynastii ptolemejsko-seleucydów. Powstania kierowane przez klan Hasmoneuszy i wywodzącą się z niego gałąź Machabeuszy (pseudonim, który stał się powszechnie znaną nazwą dla nieubłaganych obrońców wiary), niezadowolony z hellenizacji, uniezależniają królestwo Hasmoneuszy. Ale wybuchają wojny wewnętrzne. Aby rozwiązać wszystkie problemy, jako arbiter, Żydzi wzywają wielkiego Pompejusza Gniewu. Wszystko to kończy się tym, że wódz rzymski włączył Judeę do struktury swojej Republiki.

W sześćdziesiątym szóstym roku naszej ery Wybucha pierwszy żydowski bunt. Cesarze Rzymu, ojciec i syn, Tytus i Wespazjan, systematycznie dokonują odwetu na buntownikach. W Jerozolimie sześćset tysięcy mieszkańców ginie z głodu, w wyniku śmiertelnych rzezi iz rąk legionistów. Kolejne pięćdziesiąt lat nudnego niezadowolenia i pod panowaniem cesarza Trajana następuje po Drugim Powstaniu. W rezultacie Rzymianie zniszczyli Jerozolimę i na jej miejscu założyli zhellenizowane miasto Aelia Capitolina.

Piętnaście lat później, za panowania cesarza Hadriana, który zakazał tak ważnego dla Żydów obrzezania, wybucha bunt Szimona Bar-Kochby. Żelazne legiony zdobywają ostatnią twierdzę rebeliantów — górską fortecę Betar. Judea całkowicie traci swoją autonomię. Ocalałe 30% jego mieszkańców jest zasiedlonych w całej Ekumenie.

Starożytne Chiny

Nowa kolorowa plama w naszej głowie — Chiny, dwieście lat przed naszą erą. Po śmierci wielkiego i strasznego cesarza Shi Huanga, konfucjanizm (szkoła uczonych skrybów) odrodził się w nowym Imperium Han, filozofii, która nadal zastępuje Imperium Niebieskie.

Han panował przez sześćset lat. Została zastąpiona przez dynastię Jin. W IV wieku naszej ery mi. Północne Chiny są najeżdżane przez Hunów. Przez dwa stulecia najpotężniejsza chińska pula genów zmienia kosmitów w prawdziwych Chińczyków. Następna dynastia przywraca stan, jakby nic się nie stało.

Nowa seria wojen, rozszerzeń, fragmentacji królestw prowadzi do powstania wielkiego, kwitnącego Imperium Tang (636—907) na wschodzie współczesnych Chin. Ta dynastia kontroluje część Azji Środkowej, Sogdianę, terytorium dzisiejszego Tadżykistanu, Turkmenistanu i Uzbekistanu. Pochodzący z jednego z regionów gubernator granicy w służbie Żółtego Cesarza An Lushana przekonuje monarchę do zastąpienia oficerów tytularnego narodu na dworze najemnikami ze stepu osobiście lojalnymi wobec Sogdiana. Dalszy bieg wydarzeń nie jest tak trudny do przewidzenia. Lushan prawie bez przeszkód, korzystając z zasobów ogromnego państwa, tworzy armię związaną tylko z nim. Kiedy maski są zrzucane, rdzenni Chińczycy mogą tylko ze smutkiem wzruszyć ramionami. Podstępny przybysz udaje się do stolicy Chang’an (obecnie prowincjonalny Xi’an, siedziba słynnej Terakotowej Armii Shihuang).

Powinien być wir wojen wszystkich przeciwko wszystkim, o państwo, cesarza, twoją rodzinę i pożywienie. Kobiety i dzieci stają się żołnierzami lub po prostu mordercami. Największe milionowe miasto, przypominające szachownicę rozciągającą się za horyzont, Chang’an zamienia się w kupę ruin. Popatrz! Wszystkie drogi i pobocza są zaśmiecone trupami. Ta woda w jeziorach i rzekach zachowuje swój purpurowy kolor przez miesiące. Nie próbuj nim ugasić pragnienia. Według spisów ludności i poborców podatkowych 50 milionów Chin traci 36 milionów mieszkańców. Być może znaczna ich część nie umiera, ale przenosi się w inne rejony. Jednak powstanie An Lushan jest uważane za największy powojenny konflikt zbrojny w historii pod względem ofiar.

Podczas dynastii Song, w XII wieku, Chiny zostały najechane przez plemię Manchu Jurchen. Niebiańskie Imperium wkracza w nową rundę asymilacji. Na początku XIII wieku 300-tysięczna armia jeszcze brutalniejszych najeźdźców najeżdża z północy. Z każdą nową kampanią Mongołowie Czyngis-chana coraz bardziej posuwają się na południe. Próbując walczyć, Chińczycy szeroko stosują wielokrotnie naładowane kusze, ładunki prochowe, pociski i prymitywną artylerię. Miliony ludzi giną w ogniu i dymie. Stolica niebiańskiego imperium Zhongda — nowoczesny Pekin poddaje się w 1264 roku. 16 lat później całe Chiny wpadają pod kopyta mongolskich koni. Wnuk Czyngis-chana Kubilaj-chan ogłasza powstanie dynastii Yuan w Wielkim Państwie Yuan. W tym samym czasie cztery ulus Mongołów opuszczają jedyną władzę Hordy.

Wyprawy mongolskie do Japonii i Wietnamu nie odniosły dużego sukcesu. W pierwszym przypadku dzieje się tak z nieodpartych przyczyn zewnętrznych — «boskiego wiatru». W drugim z powodu rozpaczliwego oporu Wietnamczyków. Wprowadzane są masowo papierowe banknoty Ciao. Innowacje papierowe nie zawsze są oznaką postępu. Chińska gospodarka jest w gorączce. Większość Chińczyków staje się niewolnikami, w dialekcie mongolskim arats (plebejusz). Rzemieślnicy tracą nawet swoje umiejętności rzemieślnicze. Upadek rolnictwa i handlu. Złożony system nawadniania przestaje działać.

W połowie XIV wieku tajna organizacja «Biały Lotos» organizuje swoich ludzi do zdecydowanej walki z najeźdźcami. Po zasmakowaniu własnej krwi Mongołowie wyjeżdżają na północ, na znane stepy. Do władzy dochodzi jeden z przywódców powstania — syn prostego chłopa Zhu Yuanzhanga. Ten człowiek zakłada nie mniej, nową dynastię Ming. Era zapoczątkowana przez odnoszącego sukcesy syna rolnika to okres rozkwitu nauki, rzemiosła i żeglugi. Władze organizują wyprawę oceaniczną prowadzoną przez admirała Zheng He. Złota Flota składa się z 40—60 statków skarbów Baochuan, 117 metrów długości, 48 szerokości i 200 statków eskortowych. Liczba wypraw to 28 tysięcy osób.

Ogromna chińska flota odbywa siedem długich rejsów. Ale skład i poglądy rządzącej dynastii nagle się zmieniają. Z Pekinu napływają rozkazy: spal wszystkie statki, zniszcz raporty z wypraw. Chiny prowadzą politykę ściśle izolacjonistyczną.

Tymczasem Jurczeni z Południowej Mandżurii przypominają sobie militarną przeszłość. Początkowo przestają oddawać hołd środkowym Chinom. Następnie koczownicy jednoczą się z Mongolią Wewnętrzną i organizują masowe naloty na metropolię. Poruszając się na południe i zachód, w 1683 roku dawni wasale zajmują ostatnią bastion ruchu oporu Cesarstwa Niebieskiego — wyspę Tajwan. Teraz nazwa Chin pochodzi od samej dynastii mandżurskiej — Qing. Obcy próbują zapobiec małżeństwom mieszanym. Ale nie przeciwstawiają swojej kultury lokalnej i wszystko, tak szybko jak zawsze, zamienia się w chińskie. Na początku XIX wieku ludność Qing liczyła 300 milionów.

Chińskie towary cieszą się dużym zainteresowaniem w Europie. Jednak Chińczycy przyjmują jako zapłatę tylko srebro, złoto, rosyjskie futra i szkło weneckie. Takie podejście nie odpowiada Brytyjczykom, którzy importują nowy popularny towar z Indii do Imperium Niebieskiego — opium. Suszony na słońcu mleczny sok z niedojrzałych kapsułek maku lekarskiego zawiera morfinę, kodeinę, narkotyki. Do 1830 roku sprzedaż osiąga 1500 ton rocznie. To jest dużo. 35% populacji Qing uzależnia się od narkotyków. Chiński cesarz zabrania tego prostego szczęścia. W odpowiedzi Żółte Imperium zostaje zaatakowane przez głównego handlarza narkotyków — Wielką Brytanię. Chiny przegrywają tę wojnę, płacą odszkodowanie i przekazują wyspę Hongkong zwycięzcom, formalnie na podstawie 99-letniej dzierżawy.

W 1851 roku doszło do buntu Taiping. Organizatorem zamieszek na dużą skalę został chiński chrześcijanin Hong Xiutsuan. Główną ideą tego chińskiego marzyciela jest wypędzenie Mandżurów i, uwaga, założenie Królestwa Niebieskiego Taiping. Milionową armię Taiping wyróżnia dyscyplina, humanitarne podejście do ludności i brak rabunków. Społeczność 25 rodzin staje się komórką społeczną na terenach okupowanych przez chińskich chrześcijan. Hierarchie i majątki mają zostać zlikwidowane.

Po dwunastu latach konfrontacji, naznaczonej pojawieniem się coraz większej liczby ośrodków wojny domowej, dochodzi do drugiej wojny opiumowej. Wszystko przebiega według tego samego scenariusza, z tym samym smutnym skutkiem dla Chin

Hong Xiuquan od samego początku wielkiej kampanii wyzwolenia odchodzi od spraw praktycznych i oddaje się medytacji. Jej dowódcy kontynuują zaciekłą walkę, w tym między sobą. Traktując Europejczyków jak braci w wierze, Taipings nie mogą zrozumieć, dlaczego Brytyjczycy i Francuzi zwrócili się przeciwko swoim nowym krewnym. Armia Królestwa Niebieskiego surowo zabrania palenia opium, a ponadto niszczy wszystko, co wiąże się z buddyzmem, konfucjanizmem i taoizmem. Sytuacja się pogarsza. Oblężona stolica Taiping, Nanjing, znika w płomieniach majestatycznego pożaru. Hong Xiuquan popełnia samobójstwo. Jego syn, następca tronu, kończy swoje młode życie na rąbaniu. Ostatnie jednostki Królestwa Niebieskiego, po desperackiej próbie szturmu na Pekin, giną niemal z pełną siłą 16 sierpnia 1868 roku.

Podczas powstania w Taiping od 20 do 30 milionów ludzi zostaje odciętych od swojego cennego życia. Chińskie władze do dziś starają się ograniczyć rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa. W 1900 roku, podczas powstania ihetuanów (bokserów), zwolennicy tradycyjnych wierzeń eksterminowali prawie wszystkich chrześcijan w Pekinie (Chińczyków), postrzegając ich jako wspólników Europejczyków. Tak czy inaczej, z nimi lub bez, Imperium Niebieskie jest okupowane przez siły Niemiec, Rosji i Japonii. Zwycięzcy otrzymują odszkodowanie w wysokości 450 milionów lanów srebra (sztabka waży 31 gramów) i jeszcze pełniej otwierają konserwatywne Chiny na świat.

W 1908 r. Dwuletni cesarz Pu I. wstąpił na tron Żółtego Cesarstwa, a trzy lata później wybuchło powstanie w Wuchańsku. Wojna wszystkich ze wszystkimi prowadzi do upadku Imperium Qing i proklamacji Republiki Chińskiej. Tybet i Mongolia opuszczają Chiny «po swojemu».

Pu Yi, alias Xundi — «Zapomniany cesarz» — od 1932 roku jest władcą marionetkowej republiki Manzhou-go, utworzonej przez militarystyczną Japonię dla własnych celów. W 1945 roku Pu Yi poddał się sowieckim siłom powietrznym w pobliżu miasta Mukden. Skromny monarcha przez pewien czas przebywał w sowieckim obozie jenieckim pod Chabarowskiem. Później może wrócić do Chin. Tutaj Pu Yi jest reedukowany zgodnie z systemem Czerwonego Cesarza, Mao Zedonga przez dziewięć lat, a potem, dla rozrywki całej Komunistycznej Partii Chin, otrzymuje względną wolność. Ostatni cesarz podlewający rośliny w Ogrodzie Botanicznym w Pekinie. Następnie jak zwykły archiwista przegląda książki Biblioteki Narodowej

Starożytny Rzym — Oktawian August

…Kilkadziesiąt lat przed początkiem naszej ery. Dwaj ambitni generałowie, Oktawian August i Marek Antoniusz, dzielą Rzym na imperia wschodnie i zachodnie.

Marek zostaje zaklęty spadkobierczyni egipskiej dynastii Ptolemeuszy, Kleopatry, która nie ma nic przeciwko temu, by zostać królową samego Rzymu. Na przemian ucztowanie z wojskowymi przygotowaniami tęskni za ciosami metropolii jeden po drugim i ostatecznie kończy swoje barwne życie ciosem miecza. Czar 39-letniej Kleopatry nie działa już na zwycięzcę. Dziedziczka faraonów idzie za przykładem Antoniego. Po niej zostaje czworo dzieci. Siedemnastoletni Cezarion, syn Kajusza Cezara, zostaje zabity z rozkazu Augusta. Siostra nowego cesarza wychowuje dwoje bliźniaków Antoniego. Nie wiemy nic o losach czwartego.

Cesarz Tyberiusz, pasierb i spadkobierca Augusta, został rzekomo uduszony podczas choroby przez swojego wnuka i adoptowanego syna Kaligulę.

Wspinając się na szczyt władzy, Kaligula buduje mosty ze statków, pływające pałace, atakuje senatorów — i jest kochany przez ludzi za to, że życie w Imperium jest co najmniej nieco inne. Ten cesarz został jednak zadźgany na śmierć przez własnych ochroniarzy. Nowy władca, daleki krewny Kaliguli, Klaudiusz, jest pamiętany przez ludzkość według Messaliny, która stała się domowym imieniem niewiernej i podstępnej żony. Następna żona Klaudiusza Agrypiny, średniej siostry Kaliguli, ma już syna Nerona. Jej spisek się powiódł. Rdzenna krew, Neron zostaje cesarzem Rzymu. Ale panowanie matki z czasem przestaje być atrakcyjne. Rodzic doprowadzi do władzy własnego syna Klaudiusza i Messalinę, ukochaną Brytanię mas. Nero na czas karmi swojego przeciwnika zatrutymi grzybami. Niewdzięczny syn również próbuje otruć Agrypinę, ale z czasem akceptuje wynalazek wschodniego króla, Mithridatesa Eupatora, skuteczne antidotum. Nie mogąc utopić swojej matki podczas inscenizacji wraku statku (w przeszłości hobby cesarzowej to nurkowanie w poszukiwaniu pereł), Nero wyraźnie nakazuje oficerowi marynarki, aby ją dźgnął.

Taka jest historia, którą oferują nam zwycięscy nieżyczliwi cesarzowi.

Polityka cięć podatkowych przynosi monarchie ogólnokrajową popularność. Ale po śmierci Agrypiny cesarz traci dawną bystrość administracyjną. Odbudowa Rzymu po pożarze, budowa Złotego Pałacu o powierzchni półtora kilometra, walki gladiatorów porównywalne w zakresie do pełnowymiarowych bitew, przekopanie kanału w poprzek Przesmyku Korynckiego i stała na dużą skalę orgie drenują skarb. W zubożonych i zniecierpliwionych prowincjach powstają legiony. Zupełnie niezbyt piękny poranek, Nero nie znajduje żadnego ze swoich strażników w swoim pałacu. Cesarz ucieka do wiejskiego domu. Zdając sobie sprawę, że słodkie życie się skończyło, bierze to pod uwagę.

Po synu Agrypiny, brutalni, ale rozsądni cesarze Tytus i jego syn Wespazjan rządzą. Odziedziczył je młodszy brat Wespazjana, Domicjan (zabity przez własnego sługę za wykonanie samobójstwa asystenta Nerona).

Po przeciętnym cesarzu Galbie nadchodzi złota jesień Imperium. Pięciu godnych władców z rzędu dochodzi do władzy — Trajan, Adrian, Antoninus Pius, Lucjusz Werus i Marek Aureliusz. Pod koniec epoki tej galaktyki rozpoczyna się era cesarzy żołnierzy wybieranych przez Gwardię Pretoriańską.

Dojście do władzy w 323 Konstantyna Wielkiego oznacza przejście państwa na chrześcijaństwo. Czterdzieści lat później cesarz Julian (apostata) próbuje ożywić pogaństwo. Zachęca kapłanów Jowisza, aby byli tak samo pobożni jak chrześcijanie. Te wysiłki są daremne. Nikt poważnie nie wierzy w Jowisza, Marsa, Wenus, Mitrę, Herę i niektórych przewodników po życiu pozagrobowym, nums. Ostatni cesarz, młody Romulus Augustulus, został zesłany na wygnanie przez zbuntowanego dowódcę barbarzyńców Odoakera. Niewiele wiadomo o dalszych losach Romulusa, poza tym, że być może ten chłopiec został chrześcijańskim mnichem. Chociaż Odoacer rządził resztkami zachodniego Rzymu za formalnym zezwoleniem monarchy Cesarstwa Wschodniego, rne 476 historycy są oficjalnie uważani za ostatni kamień milowy starożytności.

…W młodości Rzymu (V—II wiek pne) niewolnicy są dość rzadcy. Z reguły mają status członków rodziny. II—I wiek pne i początek nowej ery to okres znacznego wzrostu liczby jeńców wojennych. Z biegiem czasu stosunek liczby wolnych ludzi do niewolników we Włoszech sięga 2,5: 1, w prowincjach 10: 1. Sytuacja niewolników gwałtownie się pogarsza. Niemniej jednak nie cenią oni złudnej nadziei na podniesienie swojego statusu, darmowej piśmienności, dodatkowo ogólnego imienia mistrza i nieograniczonego awansu na drabinę społeczną. Co najmniej dwóch cesarzy Rzymu było pierwotnie niewolnikami.

Cena niewolnika w I wieku pne wynosi 4—400 denarów, w zależności od stopnia powodzenia ostatniej wojny. Dzienna pensja legionisty to 1 denar (4 sestercjusze lub 16 asów), wliczając w to premie. Za tę kwotę można kupić 20 dowolnych bochenków chleba, 4 litry zwykłego lub litr wyśmienitego wina falernijskiego. Jeśli liczyć w kategoriach złota, którego cena pozostaje niezmieniona jako okazja do nabycia podstawowych dóbr materialnych, żołnierz zarabia 40 tys. Rubli miesięcznie.

Rozgrywki gladiatorów trwają do panowania ostatniego władcy Imperium — Flawiusza Teodozjusza (370—395). Instytucja niewolnictwa nie udaje się przy ogólnym złagodzeniu moralności, a także na żądanie prawników, którzy zwykle stają po stronie uciskanych. Niewolnictwo przejmuje pałeczkę tego zjawiska. Cesarz Dioklecjan (284—305) wydaje ustawę o przywiązaniu chłopów — zarówno dzierżawców, jak i właścicieli ziemi, a także rzemieślników do ich miejsca zamieszkania lub zawodu odziedziczonego w drodze dziedziczenia.

…Legion rzymski (legionis — zbiory wojskowe) liczy 5—7 tys., Później 4,5 tys. Oddziałów piechoty i posiłków. Kawaleria ciężka (akcje) — 300 osób. Łucznicy — 200 osób. Te ostatnie działają z boków, strzelając strzałami wzdłuż linii uniesionych tarcz. Velici — „Swift” — nieregularna piechota, rekrutowana z lokalnych sprzymierzonych plemion lub młodych legionistów. Uzbrojenie — okrągła tarcza o średnicy 90 cm, hełm, kilka strzałek „gasta velitaris” o długości 120 cm i krótka 50 cm. Miecz rzymski — „gladius”. W swobodnym szyku, skacząc przed pociskami, velici rzucają we wroga włóczniami i wycofują się za szeregi ciężko uzbrojonej piechoty.

Pierwszą linią legionu ustawioną do bitwy są Ghastaty (włócznicy), wojownicy w wieku 20—25 lat, którzy naprawdę potrzebują doświadczenia bojowego. Uzbrojenie — kolczuga, czyli w czasach Cesarstwa — zbroja płytowa, prostokątna tarcza scutum, gladius i dwie 1,5-metrowe strzałki — pilum.

Druga linia to zasady („Pierwsza”). To wojownicy w kwiecie wieku 25—35 lat. Dają młodym mężczyznom doświadczenie, przepuszczają kapelusze między manipulatory i kontynuują walkę.

W trzeciej linii są triarii („Trzeci”) wojownicy w wieku 40—45 lat, weterani, rezerwa legionu. Między innymi są uzbrojeni w długie włócznie uderzeniowe.

Armią rządzi sześciu trybunów (wybierani przedstawiciele ludu) oraz przedstawiciel arystokracji klanowej — legat.

W epoce republiki legion składa się z 30 manipulatorów («garstka» lub «ręka»), po dwie centurie («sto») w każdym. Centuria ma od 60 do 120 bojowników. Manipulatorzy są zjednoczeni w dziesięciu kohortach («ogrodzeniu») 360 legionistów. Jedna z kohort (Pierwsza) jest uważana za elitarną i ma podwojoną liczbę członków.

W czasach Imperium manipularz znika jako jednostka taktyczna. Pozostaje kohorta składająca się z 6 wieków.

Legion wystawiony z maszerującej kolumny podąża do miejsca bitwy za pomocą manipulatorów lub centurii, umieszczonych w układzie szachownicy. Ułatwia to poruszanie się po trudnym terenie. Następnie kwadraty złożone z wojowników są przestawiane w trzy ciągłe linie. «Bracia» miotają pilumami, czasami jedną salwą zmuszają wroga do ucieczki, zamykając tarcze i dobywając mieczy.

Starożytna Ameryka Łacińska

Inkowie. Stan Tahuantisuyu. Zachodnie wybrzeże Ameryki Południowej, zaczynając od północnych terytoriów współczesnego Chile i Kolumbii. Kolejna rozmazana pamięć — tysiąc dwieście lat przed naszą erą. — pierwszy władca Manco Capaca. Ostatni, który przewodził powstaniu przeciwko Hiszpanom, Wielki Indianin — Tupac Omaru (1570—1572).

Nie ma systemu monetarnego. Korzyści są rozdzielane według kolejności ustalonej przez lidera.

Aztekowie. Imię ludu to Meshika, stąd znany toponim «Meksyk». Ci Indianie są na południu Meksyku od północy, w XIII wieku naszej ery. mi. Aztekowie odbudowują miasto Tenochtitlan, przyszłe miasto Meksyk na wyspie na środku jeziora, iw krótkim czasie stają się władcami lokalnych plemion. Ale w 1519 roku Aztekowie spotykają jeszcze bardziej ambitnych Hiszpanów. Już po sześciu latach, ogromne, jak na standardy Europy w średniowieczu, imperium Azteków przestaje istnieć. Przypuszczalnie do tego czasu Hindusi zostali już w 95% skoszeni przez ospę i ospę wietrzną, wprowadzone przez Kolumba w 1492 roku i rozprzestrzeniły się na oba kontynenty. Świat, równy kulturowo starożytnemu Egiptowi w czasach swojej świetności, przenosi się do królestwa legend.

Dla wojownika i księdza dopuszcza się pisanie wierszy. Posłuchajmy fragmentów hymnów autora Azteków:

Niech nasza ziemia będzie wieczna!

Tak, góry są niezniszczalne!

Tak mówi Ayokuan Kuezpaltsin

Tutaj w Tlaxcale, w Huesocinco

Niech karmią wszystkich bez wyjątku

I rumiana kukurydza i kakao

Niech Ziemia będzie na zawsze!

(A. Kuezpaltsyn)

Upiliśmy się w Michuacan

Wezwano nas na ucztę, poszliśmy po łup

Przyjechaliśmy i byliśmy kompletnie pijani po walce

…I widzieli, jak uciekali nasi żołnierze

Jak złoto zadrżało, a chorągwie z piór z kwezala wyblakły

 Gdyby tylko wojownicy nie stali się więźniami

Pośpiesz się — żeby ci się to nie przytrafiło

Jeśli młodzi wojownicy zostaną więźniami.

Zostaną złożeni w ofierze, skazani na rzeź

Jeśli tak się stanie, co zrobimy?

Będziemy warczeć zaciekle jak jaguary

My, orły, starcy, będziemy nazywać orłami

Unikaj niewoli, bój się rzezi

Pośpiesz się — żeby ci się to nie przytrafiło!

(„Song of the Old Men”, autor: wojownik Aishakatl)

Majów.

Terytorium legendarnych założycieli Mezoameryki znajduje się nieco na południe od przyszłych posiadłości Azteków. Naukowcy przypuszczają, że początek cywilizacji to tysiąc lat przed naszą erą. mi. W IX wieku naszej ery Kultura Majów podupada. Przyczyną, zgodnie z wnioskiem paleogeologów, jest długotrwała susza spowodowana zmianą prądów oceanicznych. Mieszkańcy kraju po prostu znikają. Pozostawiają po sobie wspaniałe piramidy, złożony system nawadniania i kalendarz.

Przegląd religii świata

Mohammed. Początki islamu. Koniec starożytności. Mohammed urodził się 20 kwietnia 571 roku w Mekce (Arabia Saudyjska), w wpływowym plemieniu Courshaites. W wieku dwudziestu pięciu lat poślubia czterdziestoletnią Khadidżę, zajmuje się handlem, eskortowaniem karawan i budową (naprawa Kaaby). Od czterdziestego roku życia Mahomet prawie każdego wieczoru wspina się na górę w pobliżu Mekki, gdzie modli się w jaskini, która przetrwała do dziś.

Jego spostrzeżenia zostaną później przetłumaczone na wersety Koranu. Islam („poddanie się Bogu”) jest akceptowany przez żonę i kilku krewnych. Nowa wiara jest utkana z pism Tanach, Ewangelii, arabskich legend, w opracowaniu Mahometa. Pierwsze kazanie w świętym Kaabie wywołuje jedynie pośmiewisko wśród tłumu. Wtedy Mohammed znajduje właściwe słowa i sytuacja się naprawia. W ciągu następnych trzech lat do społeczności werbowanych jest około stu osób. Po śmierci jego wuja, wpływowego Abu Taliba, islamiści zostają wypędzeni z Mekki. Społeczność przenosi się do miasta Medina, gdzie napotyka wiele trudności (siedem do ośmiu randek na osobę na dzień pracy). W tym samym czasie rozpoczynają się naloty na karawany handlowe i walka o szerzenie wiary. Muzułmanie przegrywają pierwsze bitwy. Jednak ich wytrwałość przynosi owoce i armia Mahometa wkracza do Mekki bez walki. Nastąpiła seria wojen mających na celu zjednoczenie plemion arabskich, dokonano najazdów na Bizancjum. Podczas zdobywania jednego z miast, aby uniknąć używania wina przez wojowników, przyjmuje się surę, zakazującą spożywania alkoholu.

Mahomet umiera w Medynie. Jego ciało spoczywa w Centralnym Meczecie.

Imamem (przywódcą wspólnej modlitwy) może być każdy godny muzułmanin, który dobrze zna Koran, niezależnie od swojego statusu społecznego. Imamowie są często nauczycielami (mentorami), orędownikami biznesowymi i kreślarzami.

Dla szyitów tylko spadkobiercy krwi kuzyna i zięcia Proroka mogą mieć imama (najwyższego imama), który ma prawo interpretować Koran i prowadzić wierzących. Na imamów mianuje się „małych imamów”, czyli w tradycji sunnickiej fakichs (osoby ze specjalnym wykształceniem teologicznym do służby w meczecie). Prawo spadkowe i powoływanie zamiast wyborów jest praktykowane głównie w Iraku i Iranie.

Podział muzułmanów na szyitów i sunnitów ma miejsce, gdy wyłączne prawo do władzy zięcia proroka (żonatego z córką Mohammeda, Fatimą), Alego Taliba, zostaje zakwestionowane przez innego imama. Bitwa kończy się rozejmem, ale po tym, jak Ali, pierwszy człowiek, który przeszedł na islam, nadal zostaje zabity. Muzułmanie, którzy wierzą, że władza w kalifacie może należeć tylko do potomków Alego Taliba (Alidama) — szyitów, ci, którzy uznają dowolnego wybranego muzułmanina za godnego tego, są sunnitami. Szyici uważają, że pośród nich jest Imam Muhammad, który kiedyś zniknął w niewyjaśnionych okolicznościach. Obserwuje ludzi i przygotowuje się do zostania nowym mesjaszem.

Zaostrzenie walki między dwiema gałęziami islamu następuje podczas powstania Imperium Osmańskiego. Sułtan potrzebuje dobrego powodu, by zaatakować jeden z krajów muzułmańskich. Do tego czasu różnice między szyitami a sunnitami uważano za nieistotne.

Idea islamu to jeden Bóg (Allah). Różnica w stosunku do chrześcijaństwa nie polega na przyjęciu zasady Trójcy Bożej w Ojcu, Synu i Duchu Świętym. Ponadto muzułmanie zakładają, że Issa (Jezus) nie umarł na krzyżu, aby odpokutować za grzechy ludzkości, ale … potem następuje złożona historia o tym, jak przed tym uciekł. Tymczasem idea chrześcijaństwa to właśnie życie ziemskie, w wyniku którego Bóg Ojciec wymienia z ludźmi wystarczająco zrozumiałe objawienie.

Koran przedstawia raj pełen cielesnych przyjemności dla mężczyzn. Kobiety są spośród byłych małżonków, a także dziewicze godziny, które za każdym razem pojawiają się rano. Budynki zbudowane są ze złotych cegieł. Raj ma kilka poziomów. Górny poziom to ogród Firdaus. W górze jest tylko tron Allaha.

Niektórzy teologowie muzułmańscy uważają, że wszystkie te opisy odzwierciedlają koncepcję raju na poziomie koncepcji współczesnych.

Tego wszystkiego nie ma w chrześcijańskim raju. „Objawienie Jana Ewangelisty” przedstawia Miasto Boże, Nowe Jeruzalem, Cube, o boku 2400 kilometrów. Jednak niektórzy teolodzy uważają, że Apokalipsa jest apokryfem — dziełem na temat biblijny, nieuznany przez Kościół.

Trzecią religią świata jest judaizm. Stary Testament jest zwiastunem Ewangelii. Ta religijna zasada nie zakłada żadnego zrozumiałego życia pozagrobowego. Stary Testament odrzuca idee wędrówki nieważkości duszy i głosi przedłużenie życia człowieka w jego cielesnych dzieciach.

Kościoły (świątynie) protestanckie, pomimo ich wpływów (USA, Anglia, łączna liczba parafian to 800 mln), z reguły nie różnią się bogatą dekoracją. Nie ma kultu ikon. Budynek kościoła może być dowolnym budynkiem publicznym. W ołtarzu znajduje się stół rozciągnięty w poprzek sali, z księgami Starego i Nowego Testamentu oraz lampami. Tutaj kapłan głosi, prowadzi liturgię, komunię i chrzest. Przedstawione rozporządzenia są jedynymi uznanymi przez to wyznanie. Wiele uwagi poświęca się rozwiązywaniu świeckich problemów parafian, rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych itp. (Wiara bez uczynków jest martwa). Protestanci nie są w żadnej konfrontacji z judaizmem, jak prawosławni i katolicy. Co więcej, uważają państwo Izrael za ważne pole działalności Boga aż do drugiego przyjścia Chrystusa.

Kapłan jest wybierany spośród szanowanych parafian i można go łatwo usunąć. Nie ma sukcesji apostolskiej (święcenia przez święcenia, czyli święcenia).

Konfucjanizm w języku chińskim nazywa się Pinyin, „Szkoła ludzi wykształconych” i nie zawiera przydomka założyciela, filozofa i polityka Kun-Fu-tzu. Prawdziwe imię „Nauczyciela z klanu Kun” to Chzhun-ni. Konfucjusz urodził się w VI wieku pne. mi. Teksty mentora narodu, wielokrotnie przepisywane, zawierają opisy obrzędów kultu przodków, świątyń stworzonych na ich cześć, moralizatorskich, historii fikcyjnego kraju idealnego. Niebo jest postrzegane jako źródło znaczeń moralnych, rezonator, który reaguje na zachowanie ludzi i wysyła im niezbędne znaki. W pewnym sensie konfucjanizm zbiega się z chińską religią ludową, również Pinyin, z 500 milionami wyznawców. W tej wierze oprócz Nieba ważna jest światowa energia Qi, a także dusze przodków, z którymi, jeśli zostaną spełnione określone warunki, można nawiązać połączenie.

Hinduizm jest popularny w wielu krajach Europy i Stanach Zjednoczonych jako niezwykły kurs psychoterapii, ale nadal jest zlokalizowany w rodzimych Indiach. Kompleks idei filozoficznych, norm etycznych, tradycji nazywany jest sanatana-dharmą („wieczne prawo”). Święte teksty — Wedy, Upaniszady, eposy Ramajana i Mahabharata, podobnie jak zbiór ksiąg Starego Testamentu pod wieloma względami, choć znacznie mniej realistyczne, odzwierciedlają historię powstania Indii. Najwyższy Bóg Hinduizmu może zdefiniować pojęcie Brahmana (pierwotnie — „Modlitwa”), duszy świata, podstawową zasadę rzeczy. Można go czcić w każdej możliwej formie. Zwolennicy Vaisnavizmu służą Absolutowi w awatarze Wisznu, Strażnika Wszechświata, a także bardziej ludzkim odbiciom — Krysznie i Ramy. Shivaites wielbią Shivę, statyczną męską zasadę Wszechświata, twórcę odrodzenia, czasami bardzo destrukcyjną. Ogólne znaczenie służby polega na scaleniu się z Absolutem, przy zachowaniu indywidualnej zasady, poprawie pozycji osobistej, w tym pozycji materialnej, przy każdym odrodzeniu. Brahma (Brahma) jest bogiem stworzenia, pierwszym z równych sobie, razem z Shivą i Wisznu stanowi Trimurti (triadę), duchową zasadę wszystkiego — brahmana.

Buddyzm twierdzi, że jest religią światową, kontrowersyjną, ale tym bardziej ekscytującą kontynuacją hinduizmu. Założycielem nauki jest Budda Siakjamuni, w sanskrycie „Przebudzony mędrzec” (623 — 543 pne). Przed Siakjamuni jest kilku Buddów, ale on jest najbardziej znany. Nadchodzący obudzony Nauczyciel, pod którego kierownictwem ludzie będą prowadzić święte życie — Maitreja („Życzliwy”). Główną ideą jest brak oporu wobec zła przemocą, bierny opór przeciwnościom losu, akceptacja świata takim, jaki jest. W wyniku takiego zachowania istota wyższa rozumna (czyli mnich buddyjski) musi wydostać się z niewoli świadomości, która stworzyła jego mozaikowy obraz. Buddyzm nie sugeruje żadnych bogów, jednego umysłu, raju, piekła jako naturalnego obszaru przyciągania religijnego ascety. Jedynym celem jest „zgaszenie świecy” samoświadomości.

Szamanizm, chociaż nie jest religią światową, był kiedyś szeroko rozpowszechniony na całej Ziemi. Teraz ten system wierzeń jest zlokalizowany w niektórych plemionach Ameryki Południowej i Północnej, Afryki, Azji Południowo-Wschodniej, Syberii i Dalekiego Wschodu. Szaman wchodzi w trans uderzając w tamburyn, tańcząc, śpiewając i leżąc przez długi czas, nie reagując na wpływy zewnętrzne. W niepokojącym śnie, podróżując wzdłuż gałęzi lub korzeni archetypowego Drzewa Świata, odwiedza światy środkowe, wyższe lub niższe. Wyższe światy zamieszkują istoty oświecone, niższe — agresywne istoty. Schematy światów nieziemskich są indywidualne, dlatego nie można ich sprowadzić do obrazu akceptowalnego dla stworzenia religii klasycznej.

Jedną z odmian szamanizmu jest voodoo. Główne przepisy wierzą — świat zamieszkuje wiele duchów, loa (z francuskiego loi — «prawo»). Możesz się z nimi skontaktować i uzyskać pomoc. Ofiary są składane na ołtarzu, który ma nieco zaniedbany wygląd. Są to słodycze, alkohol i zabite zwierzęta.

Europejskie średniowiecze

Z początkiem średniowiecza historycy kojarzą zmiany w kalendarzu, aż do usunięcia z niego trzech stuleci. Nie jest to takie trudne. Tylko mnisi i niektórzy urzędnicy odpowiedzialni za królów posiadają umiejętności czytania i pisania. Szczęk mieczy słychać wszędzie. Zwykli ludzie nie ulegają filozofii. W VII wieku doświadczeni ludzie muszą tylko nieznacznie poprawić złożone i niezrozumiałe cyfry rzymskie. Czy to prawda, czy nie, nie jest to pewne, ale jasne jest, że od połowy VI wieku do początku dziesiątego w kalendarzu rozciąga się bardzo rzadka pustynia.

Do XIII wieku kwitło Cesarstwo Wschodniorzymskie. Ale postęp, rozwój zanikają w nim, tak że czasami nawet zbyt leniwie jest przeglądanie biografii jego cesarzy, naznaczonych raczej intrygami pałacowymi niż wielkimi, choć nie zawsze zwodniczymi osiągnięciami.

Zanurzamy się w europejskie średniowiecze, wyłaniamy się w XIX wieku, epoce nauki i pary.

…Unia Europejska na początku średniowiecza. Francja, w niedawnej przeszłości rzymska Galia, była rdzeniem starożytnej „Unii Europejskiej”. Merowingowie. Założycielem tej wielkiej dynastii jest pół-mityczny przywódca Merovei (co można przetłumaczyć jako „Pszczoła”). Monarcha rządzi od początku IV wieku naszej ery. Jego wnuk Clovis przekracza granice, rodzi synów, zapisuje każdemu kawałek królestwa i nakazuje im żyć w pokoju. Walcząc ze sobą, potomstwo zostaje zabrane, aby zjednoczyć te działki. Zwycięzca podzieli stan według liczby dzieci płci męskiej. W finale tego życiowego dramatu prawdziwymi władcami kraju są księgowi królewskiego dworu, przedsiębiorczy majordomus. Jeden z nich podnosi na tron swego następcę, przyszłego ojca Karola Wielkiego, założyciela dynastii Karolingów (747).

W VII wieku Karol rozszerza imperium ze wszystkich stron na współczesną Hiszpanię, środek Włoch, wybrzeże Normandii i Polskę.

Dwieście lat później Francja, Włochy i Niemcy uzyskują niepodległość, ale do początku XIX wieku są uważane za jedno Święte Cesarstwo Rzymskie. Stany utrzymują wspólnotę kulturową, wysyłają wojska na wyprawy krzyżowe i odpierają atak Imperium Osmańskiego. Watykan czuwa nad zachowaniem władców. Jeśli kaprysy jakiegoś króla przekraczają granice, moc duchowa we współpracy z innymi monarchami jest w stanie coś naprawić.

…We Francji, po bezdzietnym królu Ludwiku V z Karolingów, do władzy dochodzi hrabia Hugo Capet. Aprobuje dynastię Kapetyngów (kapa to szata kapłana, którą ten szlachcic lubi nosić).

W 1313 roku słynny Kapetyng Filip IV Przystojny miażdży pierwszą ponadnarodową korporację, najbogatszy Zakon Templariuszy, zamknięty w świadomości własnej wyższości. Na szafocie lub z bronią w ręku tysiąc rycerzy zostaje wysłanych do innego świata. Brutalne represje spadają na kolejne 20 000 pracowników Zakonu, sług i giermków. Rok później, zgodnie z przekleństwem głowy templariuszy, Jacquesa de Molay, w wyniku wypadku podczas polowania organizator tej operacji, nie tak przystojny jak chciwy, ginie król francuski, on sam i jego trzej synowie po krótkim czasie, nie pozostawiając bezpośrednich spadkobierców.

Kuzyn Filipa Pięknego, Filip VI z Francji, ustanawia na tronie dynastię Valois, młodszą gałąź Kapetyngów. Początkowo nie ma synów, co staje się przyczyną wybuchu wojny stuletniej.

Jeszcze kilku władców dynastii Valois oraz bohater powieści ojca i syna Dumasa, Henryka z Anjou, wkracza w burzliwy strumień historii. Jego siostrą jest królowa Margot (Małgorzata), żonaty z Henrykiem Nawarry, jednym z braci jest Karol Maksymilian, obecny król Karol IV. Ich rodzic to subtelny koneser trucizn, czołowy polityk w Europie Catherine de Medici. Aby jakoś zabić czas, królem polskim zostaje Henryk z Anjou. Monarcha przygotowuje się do dynastycznego ślubu Anny Jagiellońskiej, która w przeciwnym razie mogłaby zostać żoną Iwana Groźnego. Ale dowiedziawszy się o nagłej śmierci swojego brata Karola, szlachcic opuszcza swoją rezydencję w Polsce i spieszy się po bardziej prestiżową koronę francuską. W Paryżu popularna jest jednak nominacja księcia katolickiego Heinricha de Guise. Henryk III udaje się zwabić braci Gizowa, księcia i biskupa do negocjacji. Tutaj, wraz z ochroniarzami, zostają dźgnięci mieczami przez zwolenników króla.

Oddziały dwóch Henrys — Navarre (Bourbon), który został mężem Margot i jednocześnie katolikiem, oraz Anjou, oblegają oburzony Paryż. Zręczny, zdesperowany zwiadowca wbija nóż w Henryka III, przerywając całą dynastię Valois jednym precyzyjnym ruchem. Miesiąc później, ze sztyletu swojego kolegi, Ravallaki, ginie również koronowany Henryk IV z Nawarry. Własne królestwo tego monarchy, Nawarra, jest skonsolidowane we Francji. Tak więc, dość nieoczekiwanie, do władzy we Francji dochodzi młodsza gałąź Kapetyngów, Burbonów («kosy»). Syn Henryka Nawarry, Ludwik XIII, również bardzo znany bohater powieści historycznych, poślubia księżniczkę Annę Austrii. Pod jego rządami krajem rządził mądry kardynał Richelieu.

Aby dokładniej zanurzyć się w historii, zaśpiewamy starożytną bretońską piosenkę „Pij cydr, Lau!” Prawdopodobnie słyszałeś jego zawiłą melodię więcej niż raz:

Co będziemy pić przez siedem dni z rzędu

Co będziemy pić, skoro pragnienie jest tak wielkie?

Ale mamy dość dla każdego

Wszyscy razem pijemy, rozwijamy kolejną beczkę

Wszyscy pijemy razem i nikt nie jest sam

…Od połowy XVII wieku, od prawie siedemdziesięciu lat, Francją rządzi słynny Burbon, Król Słońce Ludwik XIV, czyli «Państwo to ja». Syn słońca, Louis the Fifteenth Beloved (1710—1774), jest lepiej znany ze swojej kochanki, prawdziwej czarodziejki, markiza de Pompadour.

Ludwik XIV, mimo swej miłości, ma tylko jednego prawowitego syna, żonę z Marią Hiszpańską (córką króla Hiszpanii). Ludwik Wielki Delfin zmarł w tajemniczych okolicznościach w 1711 r. W środku walki o hiszpańskie dziedzictwo (teoretycznie arystokrata jednoczy korony Francji i Hiszpanii). Równie niezrozumiałe, oficjalnie, z powodu odry zaostrzonej przez upuszczanie krwi, umierają również inni spadkobiercy. Tylko prawnuk „Króla Słońca”, Ludwika XV Ukochanego (1710—1774), przeżył i zasiada na tronie francuskim.

Ludwik XVI od dawna odkładał reformy nakładające podatki od szlachty i duchowieństwa. Niekończące się manewrowanie między posiadłościami, uwikłuje się i rzuca kierownicę państwa na łaskę losu.

W końcu król zostaje potępiony przez konwencję rewolucyjną. Były monarcha wchodzi na rusztowanie. Za nim podąża jego żona, Marie Antoinette. Egzekucja królowej jest bardzo nielubiana przez niemiecką (europejską) dynastię Habsburgów, której reprezentantką jest Antoinette Habsburg-Lorraine. Ostatni bezpośredni spadkobierca Burbonów, uznawany przez monarchie europejskie za króla Ludwika XVII, umiera z niedożywienia i znęcania się, mając dziesięć lat.

Rewolucja Francuska. Napoleon Bonaparte

Wolność, Równość, Braterstwo. Rewolucja Francuska. Gilotyna, humanitarne narzędzie sprawiedliwości zatwierdzone przez samego króla, później poddane próbie na sobie. Konwencja, zdobycie Bastylii i kult Istoty Najwyższej zamiast chrześcijaństwa. Jacobin Club z oddziałami w całej Francji. Podejrzane prawo, Marat, Robespierre i Danton. Przyjaciele ludzi stają się wrogami i odwrotnie z kalejdoskopową prędkością. Między wioską a miastem nagle otwiera się przepaść. Rekrutacja w prowincji Vendee rozpala beczkę prochu. Dwanaście «piekielnych kolumn» przeważnie miejskiej republiki dokonuje «francusko-francuskiego ludobójstwa» na dużą skalę w prowincjach chłopskich i katolickich. Wydaje się, że celem rewolucyjnych Francuzów jest teraz całkowite zniszczenie chłopów, tworzenie osad rolniczych, gotowych do udziału we wszystkich przygodach Konwencji, a nie utrudnianie odbierania zboża obywatelom. Zabito 30 tysięcy żołnierzy republikańskich i 180 tysięcy chłopów, co szóstego lub siódmego mieszkańca departamentu.

Thermidor to kontrrewolucyjny zamach stanu, niespodziewany jak śnieg na głowie. Przywódcy Republiki Francuskiej są wyciągani z mównicy już podczas ich występu i zabrani na randkę z rusztowaniem. Dyrektorium — pięciu wybranych dyrektorów. Rada Pięćset. I tylko pieśń publiczności w odpowiedzi na kolejną propozycję zintensyfikowania terroru: «Sprawiedliwość dla wszystkich!» zatrzymuje pracę gilotyny.

…Oficer Napoleon, odnosząc się do choroby, unika wątpliwego zaszczytu uczestnika stłumienia powstania Vendée. Jednak udaje mu się wyróżnić. Pole wielkich graczy zostało oczyszczone. Kraje koalicji monarchicznej dążą do narzucenia Francji pokoju wojną, a każda aktywna inicjatywa jest potrzebna. Kapitan Napoleon dobrze pokazuje się podczas schwytania zbuntowanego Tulonu. Zostaje generałem brygady po użyciu artylerii przeciwko «złotej młodzieży» na ulicach Paryża, z bronią w dłoni, dążąc do przywrócenia monarchii. Po firmach włoskich i egipskich, z których ostatnia miała stworzyć miejsce postoju dla inwazji na posiadłości indyjskie w Anglii, generał zyskuje popularność. Rada Pięćsetki, która kiedyś wysyłała ambitnego oficera na zagraniczne wyprawy, zostaje przez nią rozproszona. Przyjęto kodeks napoleoński (kodeks cywilny), łączący prawo rzymskie i rewolucyjne podboje.

W 1803 roku Napoleon złożył nieoczekiwaną propozycję rządowi Jeffersona. Coś w stylu: „Czy chciałbyś nabyć Luizjanę, rozległy obszar Ameryki Północnej, oficjalnie przekazany mi, Francji, przez Hiszpanię trzy tygodnie wcześniej?” Chodzi o to, że jeśli w ogóle taki jest, w przypadku wojny Anglia może łatwo zająć te ziemie. Sam Bonaparte jest bardzo chętny do walki z Wielką Brytanią w Europie. Za jedyne 15 milionów dolarów 2 maja 1803 roku rząd prezydenta Jeffersona nabywa grunty równe jednej czwartej powierzchni obecnych Stanów Zjednoczonych. Ponadto za mniej więcej tę samą kwotę (7 centów za hektar) krok po kroku; koraliki, noże, płótno na namioty, ognista woda, biali Amerykanie okupują smaczne terytoria od przywódców Indian. Czerwonoskórzy: Irokezi, Siuksowie, Czirokezi i inni, obywatele swojego kraju o bladej twarzy nie chcą widzieć pod żadnym sosem.

W 1804 roku papież nakrywa głowę Napoleona Bonaparte koroną. Pierwsza Republika Francuska zdradza się niepostrzeżenie i staje się Imperium.

Bonaparte pokonuje wojska Trzeciej Koalicji Monarchistycznej pod Austerlitz i rozdziela królestwa Europy swoim bliskim i dalekim krewnym. Bitwa pod Preussisch-Eylau (niedaleko Królewca) z połączonymi wojskami niemiecko-rosyjskimi IV Koalicji przeraża nawet doświadczony personel wojskowy. Straty dwudziestu pięciu tysięcy zabitych, remis w walce i chwilowa cisza.

Portugalia kategorycznie odmawia udziału w blokadzie Anglii. Napoleon rozmawia z hiszpańskim królem o przeniesieniu swoich wojsk do zbuntowanego kraju. Podczas negocjacji niespodziewanie ogłasza monarchę i jego syna więźniami. Próba wysłania młodych hiszpańskich książąt do Francji prowadzi do powstania na dużą skalę i wojny partyzanckiej. Tron króla Hiszpanii zajmuje brat Napoleona Józef.

Napoleon również poważnie kłóci się z Watykanem. Wojska Bonapartego zajmują majątek papieski. Papież odsunięty od władzy z kolei ekskomunikuje Bonapartego z kościoła (1809), co w żaden sposób nie przyczynia się do popularności cesarza wśród katolików.

Rosyjska kampania Napoleona, oprócz chęci sławy, łupów i nowych terytoriów, jest reakcją na udział Aleksandra Pierwszego we wszystkich monarchistycznych koalicjach przeciwko Francji. Exodus z Moskwy już zdewastowaną drogą naznaczony był przypadkami kanibalizmu.

Z sześciusettysięcznej armii przeżyło dwadzieścia trzy tysiące (nie licząc jeńców, z których wielu wolało stanowisko wychowawcy). Znajdują schronienie w sprzymierzonej Polsce. Cesarz zbiera nową armię. Udaje mu się odnieść szereg zwycięstw nad wojskami, w tym byłymi sojusznikami z niemieckich księstw Szóstej Koalicji. Ale francuscy żołnierze, oficerowie, a nawet marszałkowie są zmęczeni walką. Po niespodziewanej kapitulacji Paryża wojskom rosyjskim, w obliczu pełnoprawnej opozycji, Napoleon podpisał akt abdykacji. Chwilę później znów zostaje nazwany „Generałem Bonaparte”.

Wszyscy pozostali przy życiu królewscy ludzie, na czele z Ludwikiem XVIII, wracają do Francji. Miejsce rewolucyjnych oficerów zajmują szlachcice, którzy przybyli znikąd. A herb Burbonów — czerwony lew otoczony niebieskimi muszlami, przez krótki czas obnosi się na oficjalnych dokumentach. Na tle ogólnego niezadowolenia Napoleon wrócił z wyspy Elba, gdzie miał do dyspozycji baterię artyleryjską, batalion gwardzistów i statki na spacery. Cesarz zbiera armię spośród królewskich jednostek wojskowych wysłanych, aby go pojmać.

Po katastrofie pod Waterloo (nie można spać podczas ogólnej bitwy i wysyłać piechotę do marszu na armaty) jest jeszcze nadzieja na kontynuację całej tej historii. Z resztkami armii i stu tysięcy młodych poborowych, Bonaparte odnosi serię drobnych zwycięstw i przybywa do Paryża. Robotnicy nie popierają już Napoleona, burżuazja już nie. Cesarz nigdy nie chciał polegać na francuskiej klasie robotniczej lub rosyjskim chłopstwie w celu utrwalenia zdobyczy, początkowo rewolucyjnych w dobrym tego słowa znaczeniu. Ponadto, po stracie 1,2 miliona żołnierzy, 28 milionów Francji po prostu wykrwawiło się. Coraz więcej wojsk sojuszniczych dąży do Paryża. Ich liczba sięga miliona. Cesarz z dwoma fregatami próbuje wyjechać do Ameryki w poszukiwaniu nowych przygód. Na morzu jego statek jest blokowany przez angielską eskadrę. Napoleon poddaje się Brytyjczykom pod Bellerophon i zgodnie z oficjalną historią kończy swoje dni na wyspie St. Heleny w 1821 roku

…Napoleon François (1811 — 1832), znany również jako „Orlik”, syn Napoleona, niekochane dziecko Marii Austriackiej de iure rządzi 14 dni, dlatego też jest oficjalnie uważany za Napoleona II. Przypuszczalnie chłopiec został otruty przez te monarchiczne kręgi, którym samemu sprawiał wiele kłopotów.

Napoleon III, Charles-Louis (1808—1873) kończy krótką dynastię z dość wysoką notą. Syn brata Napoleona I i pasierbica Bonapartego. Pierwszy prezydent Drugiej Republiki Francuskiej, potem podobnie jak jego wujek — znowu cesarz Francji. Nominalna idea to «rządzi z woli ludu». W 1859 roku, w bloku z Sardynią i Garibaldami, Charles-Louis odebrał Austrii terytorialne prowincje włoskie Niceę i Sabaudię. Wraz z sojuszniczą Anglią podjął dwie nieudane próby zdobycia Meksyku. Monarcha prowokuje wojnę ze zjednoczonymi Niemcami w 1870 r., Która pociąga za sobą utworzenie Komuny Paryskiej i zajęcie kraju przez obce wojska. Napoleon III umiera w Anglii po długim pobycie w niewoli niemieckiej.

Dynastie Anglii i Wielkiej Brytanii

…Po upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego do Anglii wylądowały germańskie plemiona Anglików i Sasów pod przywództwem wodzów — królów. Podstawą zdobywców jest południowo-zachodnia część Anglii, prawie półwysep Wessex. Miejscowi Brytyjczycy, którzy zapomnieli, jak walczyć podczas panowania rzymskiego, przenieśli się na północ Francji. Lub, otrzymawszy obraźliwą nazwę „loki”, pozostają, aby wiernie służyć obcym panom — „panom chleba”.

…Dynastia Wessex rządziła królestwami mglistego Albionu od VIII do połowy X wieku. Uroczystą przemianę lokalnych królów przerywa Wilhelm Zdobywca, pochodzący z kontynentalnej Normandii. Tchnie nowe życie w dynastię Normanów. Została założona w 911 roku przez norweskiego Viking Rollona.

Sto lat później Sasi tracą swoje pierwotne, rozległe swobody i zamieniają się w wieśniaków wykonujących nieograniczone obowiązki. Jednak dzięki służbie wojskowej niektórzy z nich stają się wolnymi ludźmi, „wolnymi” i „wolnymi rolnikami” — „wolnymi rolnikami”.

W 1100 roku, wybrany królem z naruszeniem prawa do dziedziczenia, aby przyciągnąć sympatię panów feudalnych, kościoła i wszystkich wpływowych wolnych ludzi, Henryk I przedstawia pierwszą edycję Karty Wolności. Usprawnione zostają obowiązki państwa i jednostki, postępowania sądowe, podatki. Ta proklamacja jest udana, zarośnięta dodatkami, aż do pojawienia się na tronie Johna Lacklanda (1199). Reformy tego monarchy sprowadzają się do ustanowienia królewskiej tyranii, wymuszeń wojennych, czasem nawet nie rozpoczętych, zadziwiających kar i ograniczenia ruchu mieszkańców kraju. W 1207 roku monarcha wydalił głowę kościoła anglikańskiego, mianowanego przez papieża, i otrzymał osobistą ekskomunikę. Dzieci nieochrzczone, małżeństwa bezprawne mają właściwy wpływ na Brytyjczyków. Najwyższe władze przegrywają walkę z Kościołem rzymskim i ludem. Dzięki tej konfrontacji do 1215 roku Anglia staje się pierwszym krajem prawa i prawa na planecie.

Podstawą ustawodawstwa angielskiego do dnia dzisiejszego jest zasada podporządkowania władzy prawu pod groźbą uzasadnionego zbrojnego sprzeciwu ludu.

…Plantagenets. Rządzą od 1154 roku. Najbardziej znanym przedstawicielem dynastii jest Ryszard Lwie Serce. W trzeciej krucjacie król Ryszard zbliża się do Jerozolimy, zdeterminowany, by się poddać. Jednak zaniepokojony wewnętrznymi problemami politycznymi swojego kraju król traci szansę.

O samych krucjatach możemy powiedzieć, że z wielu powodów ich znaczenie i znaczenie są pomniejszane. Zanim katolicka Europa zareaguje, Arabowie przejmują pierwotnie chrześcijańską Syrię, Palestynę i Egipt. Azja Mniejsza i Hiszpania wpadają w cień islamskiego podboju. Jednostki rycerzy i milicji ludowej powstrzymują tę presję.

Dynastie Anglii i Francji są mieszane. Powiedzieć: „W takim a takim okresie Anglią rządzi dynastia Plantagenetów” nie jest do końca poprawne. W ten sposób wojnę stuletnią, trwającą sto szesnaście lat, rozpoczął angielski król Edward III (1312—1377), ze względu na przynależność do bardziej francuskiego Kapetusza.

Bitwy węzłowe tej wojny, bitwy pod Crécy, Poitiers i Agincourt, są podobne. Wojska francuskie wyprzedzają małą angielską armię najeźdźców. Z marszu do bitwy wkraczają zmęczeni rycerze, ponaglani rozkazami niecierpliwego króla. Są strzelani z dwumetrowych łuków i dobijani przez brytyjskich strzelców.

Po dziesięciu latach tej rzezi wybucha epidemia dżumy (szczyt epidemii w 1348 r.). Mieszkańcy są ciasni w oblężonych miastach. W zasadzie nie dbają o higienę. Ulice są pełne brudu. „Czarna śmierć” obejmuje nawet połowę Europejczyków, podważając jej hierarchię społeczną, a nawet fundamenty religijne.

Po tak strasznym wytchnieniu, działania wojenne są wznawiane.

Wiele osób w północnej Francji uważa się już za Brytyjczyków. Francuscy szlachcice wprowadzają dodatkowe podatki. Ten ruch prowadzi do Jacquerie, powstania „Jacques-simpletons”, znacznie bardziej bezsilnych niż angielscy farmerzy. W pierwszej połowie XIV wieku duch walki Francuzów, ich tożsamość narodowa została wskrzeszona przez Joannę d’Arc. Anglia jest pozbawiona wszelkich posiadłości na kontynencie. Ostatnią z jej dłoni jest port de Calais, w najwęższej części kanału La Manche.

Ale Brytyjczycy, których kraj, w przeciwieństwie do utraty dwóch trzecich mieszkańców Francji, jest w idealnym stanie, chcą kontynuacji list. Oddział z dynastii Plantagenetów, Yorki, walczy o koronę w Domu Lancasterów. Rozpoczyna się trzydziestoletnia rywalizacja między czerwonymi (Lancaster) i białymi (Yorkie) symbolicznymi różami.

W połowie XIV wieku, po śmierci w bitwie ostatniego króla z Lancaster, Ryszarda III i ogłoszeniu nieślubnego spadkobiercy rodu Yorków, znużone wojną społeczeństwo angielskie koronuje Henryka Siódmego Tudora.

W jego żyłach płynie krew Lancastera. Poślubia Elizabeth of York (oczywiście York) i jednoczy w ten sposób walczące dynastie. Nowy emblemat Tudor to połączenie czerwieni i bieli w jednej róży. Kolejne dwadzieścia cztery lata jego panowania zostały zapisane w historii Anglii jako ogólna sielanka. Chłopi masowo stają się wolni. Zależność pańszczyźnianą zostaje zastąpiona zależnością od ziemi. Wysokość ceł rządowych jest ściśle określona. Majątki znajdują wspólny język na podstawie religii i sukcesu finansowego. Jednak era Dobrej Starej Anglii kończy się wstąpieniem na tron Henryka VIII. W trosce o małżeństwo z Anne Boleyn i łatwy rozwód z irytującą byłą żoną, król wydaje ustawę o zmianie religii państwowej. Zasada zaczyna działać: czyja moc, to jest wiara. W transkrypcji ta wątpliwa reguła brzmi: kuyus ireyjo, eidus erelidj

Głowa kościoła anglikańskiego, bardziej protestanckiego niż katolickiego, zostaje monarchą i sytuacja ta trwa do dziś. Kościoły katolickie, klasztory, w tym urokliwe ruiny opactwa Glastonbury, zostały postawione przez króla na gruzach za drogi. Rolnictwo koncentruje się teraz na produkcji wełny, a owce, które się rozmnożyły, „zjadają ludzi”. Tam, gdzie wygodnie mieszkało dwustu chłopów, pili piwo, jedli mięso, wychowywali dzieci, pozostało trzech lub czterech pasterzy. Nowy reżim bez procesu wysyła bezrobotnych do ciężkiej pracy, a nawet na szubienicę. W latach panowania Henryka VIII siedemdziesiąt dwa tysiące ludzi trafia na szafot, to jest spore trzy procent populacji Anglii.

Maria, córka Henryka, pierwsza dama zasiadająca na tronie przez długi czas, przywraca katolicyzm, godzi się z Papieżem i od jakiegoś czasu otrzymuje poparcie ludu. Jednak szalejące egzekucje, w tym masakra nieśmiałej «królowej dziesięciu dni», 16-letniej Jane Grey, w najmniejszym stopniu nie zwiększają popularności pani monarchy. Małżeństwo dynastyczne z hiszpańskim księciem Filipem powoduje jedynie dezorientację w społeczeństwie. Mary, teraz «Bloody» umiera na gorączkę, nie pozostawiając bezpośrednich spadkobierców.

Elżbieta Pierwsza jest najmłodszą córką Henryka VIII z małżeństwa z Anne Boleyn. To małżeństwo zostało unieważnione. Ale tym razem dziecko, które się w nim narodziło, staje się pełnoprawnym monarchą. Psychika Elżbiety jest uciskana tyranią jej ojca, egzekucją jej matki i przedostatniej żony «Henryka VIII, lady Keith Howard, która stała się dobrym przyjacielem sieroty. Jednak Elizabeth nie zapomina o monitorowaniu swojego wyglądu, wygląda młodzieńczo, a zwłaszcza lubi nakładać na twarz wiele warstw pudru. Panowanie Królowej Dziewicy uważane jest za złoty wiek Anglii.

Stewarts.

Mary Stuart, prawnuczka Henryka Siódmego, królowej Szkotów, od szesnastego roku życia żona króla Francji Franciszka II. Drugie małżeństwo, po śmierci Franciszka, zostanie zawarte sześć lat później z kuzynem Heinrichem Stuartem. W wyniku serii nierozwiązanych wydarzeń monarcha umiera. Trzecie małżeństwo, z najbardziej prawdopodobnym mordercą Henry’ego, hrabią Bothwellem, pozbawia Mary Stuart jej wiarygodności. Panowie powstają w buncie. Królowa podpisuje wyrzeczenie się syna od ostatniego małżonka. Ponadto Mary angażuje się w konfrontację ze szkocką szlachtą, od razu przegrywa walkę i ucieka do Anglii, aby uzyskać patronat nad Elżbietą Pierwszą. Królewski uciekinier cieszy się szacunkiem i zadowoleniem. Angażuje się jednak w korespondencję z osobami starającymi się o fizyczne usunięcie królowej Anglii Elżbiety. Sekret staje się jasny …

Mary, która nadal domaga się swoich praw do tronu Anglii, nawet ze łzami w oczach, zostaje wysłana przez Brytyjczyków na blok do rąbania.

Anglia i Szkocja po raz pierwszy stały się jednym królestwem pod przywództwem Jakuba Pierwszego, a mianowicie syna straconej szkockiej królowej Marii Stuart.

Jego syn, Karol I, po śmierci księcia Buckingham, doradcy i kochanka jego ojca, traci kontrolę nad tym, co się dzieje. Parlament brytyjski postanawia ściąć dumnemu królowi głowę.

Dynastia Olivera Cromwella, Lorda Protektora Anglii, ma tylko dwóch władców. Rok po śmierci ojca Richard Cromwell dowiaduje się, że nie jest w stanie zarządzać państwem, które nie ostygło jeszcze po wojnie domowej. Przypuszczalnie, przypominając sobie bardzo smutną historię Karla Stewarta, rezygnuje.

…Syn króla, który stracił głowę, Karol II zasiada na tronie swojego ojca. Klasyczna monarchia Wielkiej Brytanii mści się.

Wilhelm III Orański, władca Holandii, zyskuje sympatię większości mieszkańców Wielkiej Brytanii. Obiektem współczucia są urząd króla, a Wilhelm się z tym zgadza. Pod jego rządami kultura (Swift), nauka (Newton) i porządek społeczny (Karta Praw) przeżywają bezprecedensowy wzrost. Między innymi, według dość zagmatwanej kroniki, Wilhelm spotyka się z rosyjskim carem Piotrem Wielkim w obu jego dominiach, Anglii i Holandii.

…Hanowerian House. Zgodnie z nowym aktem sukcesji na tron katolicy, którzy są w jakikolwiek sposób spokrewnieni ze Stuartami, nie mogą liczyć na tron. W tych warunkach Brytyjczycy wzywają przedstawicieli niemieckiej rodziny Welfów, która rządziła Brunszwikiem przez długi czas, a tym samym jego stolicą Hanowerem. Imiona pierwszych czterech królów to «Georg», dlatego czas panowania dynastii nazywany jest erą gruzińską.

Po kilku próbach zamachu królowa Wiktoria, ostatnia z dynastii, rządziła przez sześćdziesiąt cztery lata. Dziewięcioro dzieci «babek Europy», książęta i księżniczki, cementuje harmonię między większością europejskich dynastii. Epoka wiktoriańska to złoty wiek Wielkiej Brytanii.

Za panowania królowej Wiktorii Imperium Brytyjskie osiągnęło swój rozkwit. Anglia stoi na czele cywilizacyjnych ataków białego człowieka, chroniąc rdzenną ludność przed jeszcze twardszymi władcami. Victoria wyraża pełne pasji aspiracje swoich poddanych w następujący sposób: «Nie jest w naszym zwyczaju anektowanie krajów, jeśli nie jesteśmy do tego zobowiązani i zmuszeni».

Swoistym hymnem kolonialnej i misyjnej działalności Anglosasów („Brzemię Białego Człowieka”) staje się wiersz „If”, znany nam bardziej z „Mowgli”, brytyjskiego kultowego pisarza Rudyarda Kiplinga:

…A jeśli możesz być sobą w tłumie

Pozostań w kontakcie z ludźmi w obecności króla

I szanując każdą opinię

Rozdziały poprzedzające plotki nie kłaniają się

A jeśli zmierzysz odległość

Sekundy, zaczynając na dłuższą metę

Ziemia jest twoja, mój chłopcze, własność

Co więcej, jesteś człowiekiem

(przekład S. Marshak)

Syn Wiktorii i niemieckiego księcia Alberta, Edward Siódmy, zostaje założycielem dynastii Saxe-Coburg-Gothic. W 1917 roku, podczas wojny z Niemcami, zmieniono obcą nazwę dynastii na Windsor, od nazwy Zamek Windsor. Królowa Elżbieta II, córka Jerzego Szóstego, cieszy się dobrym zdrowiem od 2019 r., Jest żoną greckiego księcia Filipa i ma czworo dzieci, które mogą kontynuować dynastię.

Dynastia Czyngisydów

Dynastia Czyngis-chana. Temujin («Kowal»), Czyngis-chan, urodzony w 1155 lub 1162 r. — założyciel największego imperium kontynentalnego. Przypomnijmy: rekordzistą jest kolonialne Imperium Brytyjskie, rozproszone na całej planecie, 1918 r., Terytorium 42,75 miliona metrów kwadratowych. km. (pomimo faktu, że sto lat wcześniej Stany Zjednoczone opuściły Albion). Największą monarchią kontynentalną jest Rosja, 23,7 miliona metrów kwadratowych. km. w 1866 roku obszar imperium mongolskiego wynosi 38 milionów kilometrów kwadratowych.

Dzieciństwo wielkiego i strasznego zdobywcy naznaczone jest przeciwnościami losu, niewoli, upokorzeniem. Etapy dorastania to długa walka z nazwanym bratem Jamuqa, zwycięstwo, zwycięstwo, ogłoszenie Temujina jako wielkiego chana. Dowódca uzyskuje tytuł „Czyngis-chana” — „Władcy bezkresnego morza”. Wszystkie nowe zakony azjatyckich „siłowików” podburzają klany, plemiona i koczowników. Według zbioru praw — Yase, ludność liczy się teraz w setkach, tysiącach i tumach (dziesiątki tysięcy). Od teraz ludzi określa się mianem „aratów”. Mongołowie przywiązują ich do ziemi i tym samym zniewalają. W 1207 roku południowa część Syberii znalazła się w cieniu podbojów. Od 1213 roku Czyngis-chan podejmuje inwazję na Chiny (państwo i dynastia — Jin). Następnym celem jest Azja Środkowa, Północny Iran, Kaukaz. Kalifat bagdadzki i stan Khorezmshahs leżą pod kopytami kudłatych koni stepowych. Na rzece Kalka (dzisiejszy region Doniecka) zjednoczone wojska rosyjskie i połowieckie giną od chmur strzał i błyszczących szabl. Wojska mongolskie poniosły ofensywną klęskę nad Wołgą w Bułgarii. Sześć lat później wracają z nową energią i przywracają reputację niepokonanego.

W 1225 roku umiera najsłynniejszy syn Czyngis-chana Jochi, oskarżony o zdradę. W następnym roku Temujin ponownie przechodzi przez zachodnie Chiny. Wzmacnia swoją władzę w Niebiańskim Imperium, ale w 1227 roku przegrywa z samym Czasem. Następcą Czyngis-chana jest syn Ogedei z jego pierwszej żony Borte.

Syn Jochi, Batu (Batu), niszczy południową Rosję, zamieniając ją na wieki w «dzikie pole», nakłada hołd księstwom północy i najeżdża Europę Wschodnią. Zdobywcy podbijają Polskę, Węgry, część ziem niemieckich. Następnie, decydując, że wojska mongolskie w Europie, wysadzane silnymi zamkami, Batu skręca konie.

W 1320 roku, za panowania chana uzbeckiego, islam stał się oficjalną religią Cesarstwa. Największy stan rozpada się na Złote, Niebieskie, Białe, Wielkie Hordy.

Potomkowie Czyngis-chana z jego pierwszego małżeństwa (czterech synów, pięć córek), Czyngisydowie, rządzili kurczącym się i pożerającym siebie imperium mongolskim do lat dwudziestych XX wieku. W sumie Temujin ma 26 oficjalnych żon księżniczek podbitych ludów i 2 tysiące konkubin.

Imperium Czyngis-chana jest niesamowicie duże. Jednak ci zdobywcy nie budują zamków. Ze stolicy Karokorum pozostało kilka kopców i żółwi kamiennych. System polityczny wiecznej armii jest raczej nudny. Całkowicie zaprzecza społecznej i kulturalnej działalności „zwykłego człowieka”. Dlatego po stu latach imperium mongolskie wygasa, a granice nowych państw zostają wytyczone w jego ciele.

Tamerlan (1336—1405), Żelazny Kulawy lub Timur ibn Taragay Barlas (z tureckiego plemienia mongolskiego Barlas) jest jednym z nowych zdobywców i najbardziej znanym. Założyciel dynastii Timuridów urodził się na terytorium współczesnego Uzbekistanu (południowo-wschodnia część kraju), według legendy, z wilka, który wszedł do sypialni swojej matki. Timur od jakiegoś czasu bierze udział w serii morderczych wojen na terenach współczesnego Iranu i Afganistanu. W walce traci dwa palce prawej ręki, rani rzepkę prawej nogi. W 1370 roku Tamerlan odniósł szereg wielkich zwycięstw i poślubiwszy wdowę po pokonanym wrogu, córkę Chingizida Kazan Chana, dodał do jego nazwiska tytuł «Kurgan», czyli: «Zięć Khana». Teraz dorównuje Chingizidom, chociaż mimo to nie ma prawa nazywać się «chanem» zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wydaje się, że jest całkiem zadowolony z tytułu Wielkiego Emira («Władcy»).

Samarkanda stała się stolicą nowego stanu Turan («Zjednoczenie plemion»).

Tamerlane kontynuuje swoje kampanie i do 1384 roku zdobywa prawie całą Persję. Na północy, w walce Niebieskich, Białych i Złotych Hordy, wspiera Khana Tokhtamysha. Po wzmocnieniu czeladnik-czeladnik zajmuje bardzo wrogie stanowisko w stosunku do patrona. Od jakiegoś czasu Timur krąży między Zachodnią Persją a Złotą Ordą. Nad Irtyszem i Wołgą w 1389 roku pokonuje wojska Tokhtamysha. Rok później następuje nowa miażdżąca ekspansja. Wojska Tamerlana szturmem zdobywają Bagdad, zajmują całą Persję i atakują Zakaukazia. W Darial Gorge — «Bramach Kaukazu», wojownicy Timura, ograniczeni przez skały, zostają pokonani. Iron Lamer odchodzi w tym kierunku. Po raz trzeci pokonuje armię Tokhtamysha już na rzece Terek. Ścigając wroga, Tamerlane najeżdża Ryazan i dociera do obecnego regionu Tula. Jednak 26 sierpnia 1395 roku Timur odwraca wojska.

Ziemie rosyjskie, zniszczone trzynaście lat temu przez Tokhtamysha, nie są głównym celem emira. Moskwa jest również odnotowana w księdze jego zwycięstw «Zafar-imię». Być może jest to jednak tylko znak, że miasto na czas wysłało odpowiedni okup.

Timur zdobywa i niszczy miasta Tana (Azov), Sarai-Batu, Astrachań, Kafa (Teodozja) iw 1396 roku wraca do Samarkandy. Po dwóch latach odpoczynku udaje się teraz do Indii. Dowódca zdobywa Delhi, zdradza pod miecz «na wszelki wypadek» sto tysięcy schwytanych wojowników indyjskich, dociera do brzegów Gangesu i nie ustanawiając tam trwałej potęgi, wraca do Samarkandy z bogatym łupem.

Ale nie wszystko w Iranie, pozostawionym bez opieki przez Wielkiego Era, jest w porządku. Cała dawna wroga moc jest przywracana. Timur przemierza Persję jako huragan, szturmuje Damaszek (1401), zdobywa Syrię. Rok później na obrzeżach współczesnej Ankary dojdzie do wielkiej bitwy z wojskami osmańskiego sułtana Bajazyda Pierwszego. Tamerlane zwabia 85-tysięczną armię Osmanów na równinę do swojej 140-tysięcznej armii. Turcy tracą 15—40 tysięcy ludzi i zabijają 15—25 tysięcy żołnierzy Timura. Piorun Bayazid zostaje schwytany. Imperium Osmańskie wpada w otchłań walk domowych. Gratulacje dla Tamerlana od królów Anglii, Francji i Kastylii.

W 1404 roku Timur przygotowuje kampanię dla nowego godnego celu — Niebiańskiego Imperium. Już zaczyna posuwać się naprzód, budowa fortec i magazynów żywności, ale z powodu mroźnej zimy zatrzymuje się. Luty 1405 to śmierć Wielkiego Emira.

Timur chce zostać jedynym władcą świata muzułmańskiego. Robiąc to, niszczy go. Khromets gromadzi wielu robotników, rzemieślników i naukowców w swojej ukochanej Samarkandzie. Jednak w pozostałej części kraju ruiny wielkich miast rozpierzchają się pod falami wiatrów, a pola pokryte czaszkami pozostają nieużytkowane.

Ku naszemu wielkiemu szczęściu, duchowi miłości i stworzenia — nie można uderzyć szablą…

Poezja Persji:

Jesteś kopalnią, jeśli szukasz rubinu

Jesteś kochany, ponieważ żyjesz w nadziei na randkę.

Zrozum znaczenie tych słów, zarówno prostych, jak i mądrych

Wszystko, czego szukasz — na pewno znajdziesz w sobie!

(Omar Khayyam, astronom i poeta, 1048—1131)

…W połowie XV wieku imperium kurczy się, ale stabilizuje. W tym czasie wraz z ojcem rządził wielki naukowiec, matematyk i astronom Timurid Ulugbek (dokładne imię nie jest znane, to tytuł). Zostaje obalony przez własnego, niezbyt mądrego syna. Rok później on sam traci głowę. Następny Timurid, Abu-Seid, chcąc stłumić konflikt społeczny, który wymknął się spod kontroli, zaprasza koczowniczych Uzbeków do swojego rozpadającego się stanu Maverannahr. Ci są posłuszni woli Timuridów przez bardzo krótki czas. W 1501 roku najemni żołnierze zajmują Samarkandę i wypędzają w nieznane ostatniego przedstawiciela wielkiej dynastii, Muhammada Babura.

Babur musi szukać nowej ojczyzny dla siebie i swojego ludu. W 1504 roku zdobył Kabul i wykorzystując go jako ogromną bazę wojskową, podjął kampanię w Indiach. Piętnaście tysięcy żołnierzy z niezwykłą jak na tamte czasy bronią i armatami wystarczy, aby zmiażdżyć dwukrotnie liczniejszą armię sułtana Delhi. Islam w Indiach jest szeroko rozpowszechniony od XIII wieku, z wyjątkiem regionów południowych, tak więc grunt został przygotowany dla nowej dynastii muzułmańskiej, która nie została odnotowana w konfliktach wewnętrznych.

Babur to nie tylko dowódca, ale także utalentowany poeta:

Jakiego rodzaju cierpień i ciężkich kłopotów on nie znosił, Babur?

Jakie zdrady, obelgi, jakie oszczerstwa nie wiedział, Babur?

Ale kto czyta «imię Babur», zobaczy, ile męki

I ile żalu wycierpiał król i poeta Babur

Wielkie Mughale, to baburydzi i do pewnego stopnia Timurydzi rządzą Indiami do połowy XVIII wieku. Padishah Jahan the First próbuje odzyskać ojczyznę przodków z potężnej Persji, ale mu się to nie udaje. Jego bardziej znanym dziełem jest mauzoleum Taj Mahal, poświęcone pamięci jego żony Mumtaz Mahal.

Syn Jahana prowadzi jeszcze dłuższe i bardziej nieudane wojny. Zwolennicy buntu hinduizmu. Zostali pokonani, ale zwracają się ku działaniom partyzanckim i powszechnym tajnym sabotażem. Potomkowie Babura ulegają degeneracji. Urzędnicy sądowi mają do czynienia ze swoimi nominalnymi władcami, gdy tylko wyczują ich najmniejszą próbę uwolnienia się od obsesyjnej kurateli. Persowie i Afgańczycy wtargnęli do Indii, spustoszyli regiony, wciągnęli mieszkańców w niewolę.

…We wrześniu 1852 roku Brytyjczycy szturmem zdobyli Delhi i ogłosili likwidację imperium Mogołów.

Królewska Rosja

Od V wieku naszej ery większość Rosji, z wyjątkiem Pomorie, została wyznaczona na starożytnych mapach jako część imperium Attyli Hunów. Hunowie to nomadowie z północy Chin, poszukujący przygód i zdobyczy, pędzący na Zachód. Po bitwie z połączonymi siłami rzymskimi i niemieckimi na katalaunijskich polach ich przywódca Attila zwalnia. Rok później z nieznanych przyczyn umiera. Jego synowie kłócą się ze sobą i nie mogą (i nie chcą) zrobić nic sensownego dla swojego imperium. W 530 roku ta narzucająca się formacja państwowa jako całość przestaje istnieć. W germańskich legendach heroicznych, takich jak «Pieśń o Nibelungach», Hun Attila wygląda jak oświecony władca, którego struktura państwa praktycznie nie różni się od europejskiej.

…Avar Kaganate, składający się z kolejnej potężnej azjatyckiej fali migracji, rozciąga się od linii od Krymu na północ do granic współczesnej Francji, zajmując część Bałkanów. Od jakiegoś czasu dominacja Awarów w końcu irytuje szefa Świętego Cesarstwa Rzymskiego Karola Wielkiego. Król organizuje rozległą koalicję wojskową, obejmującą i zdobywające w siłę plemiona słowiańskie.

W 805 roku kaganat ponosi katastrofalną klęskę. Obry, rudowłosy, silny, zawzięty i dumny, jak świadczą kroniki, znikają na całym terytorium swojej dawnej rezydencji.

…Po drugie, Khazar Kaganate ma swoje centrum we współczesnym Dagestanie. Kontroluje fragmenty Krymu, regionu Wołgi i Kazachstanu. W 660 roku ten kaganat pokonuje wojska sąsiedniej (częściowo przecinającej się z kaganatem) Wielkiej Bułgarii. Przegrane plemiona są zasiedlone na całym świecie. Niektóre z nich tworzą znaną Bułgarię nad Morzem Czarnym. Inne grupy wyjeżdżają nad Wołgę i Kamę, z Wołgi do Bułgarii, stając się przodkami Kazańskich Tatarów i Czuwasów. Z reguły przechodzą na islam w walce z kaganatem, licząc na pomoc współwyznawców z Persji. Trzecia grupa pozostaje na miejscu i składa hołd Chazarom.

…W 964 roku rosyjski książę Światosław pokonuje armię Chazarów i umieszcza twierdzę Belaya Vezha w strategicznie ważnym miejscu nad Donem (obecnie dno zbiornika Cymlańsk), zdobywa Tmutarakan, obecny półwysep Taman. Wreszcie Chazarowie zostają wykończeni przez nową falę nomadów, wszechobecnych i niestrudzonych Połowców.

Znacznie później, w XIII wieku, Połowcy staną się częścią Złotej Ordy, zasymilują się i przekażą zdobywcom swój (kipczak) język. Chazarowie są rozproszeni po całym kraju, prawdopodobnie stanowiąc znaczną część europejskich społeczności żydowskich. Niektóre z ich plemion osiedliły się na Krymie i dały początek Karaimom.

Od 576 r. Kaganat turecki, rodzaj odbicia kaganatu chazarskiego, wysiedlonego na wschód do Chin, odrzuca Bizancjum część Krymu i Kaukazu Północnego.

…Informacje o tych wszystkich podmiotach państwowych są bardzo fragmentaryczne. Często kaganaci są łączeni zarówno terytorialnie, jak i chronologicznie. Jest tylko jasne, że zajmowali znaczną część przyszłej Rusi, wchodzili w interakcje z plemionami słowiańskimi, walczyli lub zawarli sojusze. Religią państwową Awarów i Chazarów jest judaizm, fantazyjnie zmieszany z pogańskimi zwyczajami, religią turecką jest szamanizm i buddyzm.

Początek oficjalnej chronologii

…IX wiek naszej ery. Varyag (Viking, Norman), czyli pruski Rurik, króluje na zaproszenie ludowego veche w Nowogrodzie Wielkim, z braćmi Truvorem i Sineusem. Władca z dobrym rodowodem, poza lokalnymi konfliktami, do dziś jest praktyką ogólnoświatową.

Niektórzy badacze identyfikują słowo „Rus” od staro-islandzkich „żeglarzy, wioślarzy”. Inni historycy określają to jako imię własne starożytnych bałtyckich (słowiańskich) Prusów. Istnieje również wersja, która wyprowadza „Rus” ze starożytnych irańskich ruksi — „białe, jasne”. Imię jednego przedstawiciela ludu początkowo brzmi jak „Rusyn”.

…Książę Oleg jest regentem syna Ruryka, Igora, przejmuje centrum szlaków handlowych, dobrze prosperujący Kijów. Następnie udał się z ambasadą do Bizancjum, gdzie po raz pierwszy został nazwany Wielkim Księciem w synchronicznych źródłach bizantyjskich i europejskich. Oleg Prorok umiera, jak mówią eposy, z powodu ukąszenia węża.

Książę Igor jest po raz pierwszy odnotowany w kronikach bizantyjskich jako rosyjski dowódca, który zaatakował Konstantynopol znacznymi siłami — tysiącem czterdziestoosobowych wież. Eskadra bizantyjska używa ognia greckiego. Ta starożytna superbroń niszczy większość rosyjskiej floty. Remis. Traktat pokojowy z cesarzem Bizancjum Romanem Pierwszym Lacapenusem. Tworzą się zdywersyfikowane więzi handlowe, polityczne i religijne.

Gdzie znajdowała się baza pierwszej rosyjskiej floty? Być może w Tmutarakan — na obecnym Półwyspie Taman lub w rejonie współczesnego Kerczu („Korczew”). Krym w tym czasie był rządzony z Tamanu. Część półwyspu kontrolowana przez miasto Chersonez, czyli inaczej Korsun (w granicach dzisiejszego Sewastopola), jest kontrolowana przez wielkie Bizancjum.

…Książę umiera ze swojej chciwości, próbując odzyskać daninę od plemienia Drevlyan. Jednak okoliczności śmierci starożytnego zwolennika podwójnego opodatkowania są niejasne.

Ukochana żona Igora, Olga, imię Prekras, została ochrzczona osobiście przez cesarza Bizancjum, Konstantyna Siódmego. Buduje rząd kraju, odpokutowuje za grzechy, zajmuje się wychowaniem syna Światosława.

Światosław jest w stanie wojny z Bułgarią. Następnie zwraca swoją broń w stronę posiadłości Bizancjum w Tracji. W 970 roku wojska cesarza Jana Pierwszego zmusiły księcia do odwrotu. Wracając, książę wpada w zasadzkę Pieczyngów (koczownicze plemię znane do połowy XI wieku) i ginie.

Następnym władcą jest Włodzimierz I Światosławowicz, czyli Włodzimierz Święty, owoc związku Światosława z pewnym dawcą jałmużny Malushą. Drań wychowuje się pod okiem księżnej Olgi.

W 988 odbędzie się kolejna wojna z Bizancjum. Vladimir zdobywa Korsun (Tauric Chersonesos) i zawiera traktat pokojowy. Aby zawrzeć dynastyczne małżeństwo z siostrą cesarza bizantyjskiego Bazylego II, Anną, tutaj, w zdobytym przez niego mieście, książę zostaje ochrzczony.

Pierwszy metropolita kijowski, potwierdzony przez źródła pisane — Teofilakt. Kapłan obejmuje czterech biskupów — Biełgorod, Nowogród, Czernigow i Połock. Teofilakt opuszcza swój wysoki posterunek w 1018 roku.

Vladimir Krasnoe Solnyshko jest znany z udziału w dobrowolno-przymusowej zmianie religii państwowej. Jest bohaterem wielu opowieści ludowych. Za Władimira Świętego wprowadzono przywilej kościelny, rozpoczęto bicie «srebrnych monet»; wysokiej jakości klasyczne monety, które zastąpiły wydłużone srebrne hrywny. Około 980 r. Władimir zabija Rogwoloda, księcia księstwa połockiego (terytorium współczesnej środkowej i północnej Białorusi). Jego córka Rogneda przymusowo się żeni. Trzej synowie z tego małżeństwa stają się odgałęzieniem Ruryka, Izyasławicza Połocka lub, innymi słowy, Rogwolodowicza.

Jarosław Władimirowicz Mądry, syn Włodzimierza, księcia Nowogrodu, Kijowa i Rostowa. Okres rozkwitu rosyjskiego królestwa. Wprowadzenie zbioru praw państwowych. Książęta i księżniczki Jarosławia oraz jego żona, córka króla szwedzkiego Indigerdy są witani we Francji, na Węgrzech, w Grecji, Norwegii, Polsce i Austrii.

Jarosławowi dochodzi do tego, że omijając prawa patriarchy Konstantynopola, Metropolita przez radę biskupów w 1051 r. Objął w 1051 r. Urodzonego w Rosji księdza Hilariona. Jednak za następcy Jarosława od 1055 r. Przywrócony został porządek rzeczy.

Krystalizują się trzy ośrodki władzy — Kijów, Włodzimierz i Nowogród Wielki. Tutaj możemy dodać Połock, stolicę przyszłej Białorusi. Kijów to placówka cywilizacji rosyjskiej. Dalej na południe, za systemem Wężowych Szybów wzniesionych przez kogoś nieznanego, znajdują się posiadłości Połowców i Mongołów, z wyspą posiadłości rosyjskich Tmutarakan.

Kolejnym popularnym władcą (zgodnie z zasadą «drabiny» starszeństwa rodu książęcego, od brata do brata) jest Władimir Wsiewołodowicz Monomach, tj. «Kombatant» (1113—1125), wnuk piątego syna Jarosława Mądrego i cesarza bizantyjskiego Konstantyna Monomacha, księcia Rostowa, Czernigowa, Perejasławia, wielkiego księcia kijowskiego. Znany jest z odpychania Połowców od granic Rosji (1111, «Krucjata» na Wielki Step), tekstów autobiograficznych («Nauczanie dzieci», «Kronika życia»), ograniczających samowoli lichwiarzy z byłych Chazarów w Kijów, uwolnienie dłużników.

Mniej znana jest wojna księcia z Bizancjum o interesy męża jego córki, oszusta «Leo Diogenesa», a następnie jego syna (wnuka). Istnieje opinia, że w serii zaciętych i generalnie niepotrzebnych bitew, Władimir wyczerpuje potencjał swojego kraju, przygotowując go na okres fragmentacji i upadku.

W XII wieku, od śmierci ostatniego silnego władcy Mścisława Wielkiego, syna Włodzimierza Monomacha, po starciach książąt Andrieja Wołyńskiego i Jurija Dołgorukiego rozpoczyna się wojna domowa. Córki Mścisława poślubiają prestiżowych królów europejskich — Norwegię, Węgry, Danię. Wtedy spada popularność swatania w tych częściach królewskiej krwi.

Rosja jest podzielona na piętnaście lub osiemnaście księstw z własnymi dynastiami lub nawet bez nich. Veliky Novgorod, decyzją mieszanego bojara i ludowego veche, zaprasza najbardziej godnych książąt. Za jego przykładem idą trzy księstwa, decydując się na panowanie młodszych synów głównej dynastii, którzy pozostali bez pracy. W Kijowie trony rządzące niektórymi krainami działają obok siebie, na wzór Rady Federacji.

Od 1240 roku księstwa rosyjskie zostały przejęte przez najeźdźców mongolskich, którzy niedawno podbili imperium Jin. Północne fragmenty Rosji pozbywają się bezpośredniej inwazji, ale płacą wysoką daninę majątkiem, pieniędzmi i ludźmi. Książę Aleksander Newski woli «zaprzyjaźnić się» ze Złotą Ordą, nieuchronnie wprowadzając azjatyckie rozkazy i zwyczaje w Rosji, zamiast konkurować z jej siłami, liczącymi zaledwie czterdzieści tysięcy regularnych żołnierzy. W teorii jest to możliwe. Tak więc Wołga Bułgarzy w 1223 roku pokonali potężną armię mongolską. Ponad pięć tysięcy schwytanych Mongołów jest kpiąco wymienianych przez zwycięzców na tę samą liczbę baranów. Ale w 1236 roku korpus ekspedycyjny Ubedei powiększył się do 120—150 tysięcy żołnierzy. Bułgarzy z Wołgi nie mają już przyjęcia przeciwko temu… Połock unika najazdu mongolskiego, ale wpada w strukturę księstwa litewskiego — zachodniej Rosji. Wielu książąt, którzy nie zgadzają się z doktryną Newskiego, wyjeżdża wraz z oddziałami do Inflant (współczesna Litwa jest dawną prowincją tego państwa). Tutaj doświadczają działania dwóch ośrodków ciężkości — Rusi Moskiewskiej i Polski. Oddzieleni od Hordy przez Dzikie Pole, a także przez państwo, które już płaci daninę, zostają pozostawieni samym sobie.

Ze względu na swoje położenie geograficzne stepowe księstwa południowe narażone są na najpotężniejsze ciosy Mongołów, tracą na znaczeniu i nie są już w stanie samodzielnie się odbudować. Od XIII wieku Kijówem rządzą Baskacy z Nogai ulus, lokalni administratorzy, którzy nie muszą nawet stawiać się w siedzibie chana, aby zatwierdzić etykietę. Miasto przestaje być rezydencją metropolity. W połowie XIV wieku Kijów zdobywa i obejmuje Księstwo Litewskie. Aby to zrobić, musi walczyć z wojskami Hordy osłabionymi w walkach domowych.

Gotówka znów staje się nisko wyrazistą dwustu gramową podłużną sztabką. Na północy, ze względu na zwyczaj dzielenia takich pieniędzy na kilka części, pojawia się nazwa «rubel».

Epoka Dmitrija Donskoya, rozpoczynająca się od drugiej połowy XIV wieku, budzi kontrowersje. Zwycięstwo nad wojskami Mamaja, teścia władcy Hordy Berdibka, w 1380 roku, tak naprawdę niczego nie zmienia. Resztki wojsk Mamaja, zdobywających siłę na Krymie, wykańcza spadkobierca Czyngis-chana, Chana Tokhtamysha. Mamai mieszka niedaleko Kafy, wdaje się w bójkę z Genueńczykami, którzy go schronili, w wyniku czego traci głowę. Jagiełło (Jakow), sprzymierzeniec Mamaja, to także Władysław II Jagiełło, książę witebski, wielki książę litewski, późniejszy król Polski, nie bierze udziału w bitwie. W 1384 roku, w jednym z aspektów historii, rozwiązano ważną kwestię. Unia z Polską czy sojusz z Rosją? Pierwsza opcja odpada. Dwa lata później księstwo litewskie przeszło na wiarę katolicką. Wielki Książę poślubia 13-letnią polską księżniczkę Jadwigę. Jego potomkowie (od drugiej i czwartej żony) tworzą dynastię Jagiellonów, która rządziła Rzeczpospolitą do 1572 roku.

Wasilij Pierwszy Dmitriewicz, najstarszy syn Dmitrija Donskoja (1371—1425) — jest przetrzymywany jako zakładnik w Hordzie, ucieka do księstwa mołdawskiego, z powodzeniem poślubia córkę wielkiego księcia litewskiego Witolda Zofię. W 1389 r. W siedzibie chana otrzymał etykietę i został wielkim księciem moskiewskim. W międzyczasie Witold postanawia zmierzyć siłę ze sobą, Złotą Ordą, tocząc wewnętrzną walkę. Książę odmawia ekstradycji Tokhtamysha, który został pozbawiony stanowiska, innemu ubiegającemu się o tytuł chana, Edigei. Maksymalnym zadaniem jest zasadzenie Tokhtamysha w Hordzie i objęcie tronu Rosji z pomocą potężnego protegowanego. Siły stron. Witowt, rycerze zakonu krzyżackiego, Tokhtamysh — 38 tysięcy bojowników. Złota Horda — 90 tysięcy żołnierzy. Bitwa odbędzie się na rzece Worksla. Interesem zakonu jest Psków, obiecany przez Witowta, w przypadku zwycięstwa. Ciężko uzbrojeni rycerze ścigają udawanego wycofującego się wroga. Ich lekko opancerzone konie otrzymują wtedy grad strzał z łuków i kusz. Na ramionach już całkiem szczerze wycofujących się Krzyżaków, Horda wpada na piechotę i kończy ucieczkę. Straty «Litwina» — 18 tys., Hordy według kroniki — «bardzo mało».

Witowt, wraz ze swoim rywalem, przyjacielem, polskim królem Jagiełłą, wciąż marzy o byciu znanym jako zjednoczyciel wschodnich ziem rosyjskich. W 1408 roku ma miejsce pierwsze stanowisko na rzece Ugra (nieco na północ od współczesnej Kaługi). Z jakiegoś powodu (atak wojsk Edigei na terytorium Rosji i samej Litwy), wobec jeszcze groźniejszego wroga, do bitwy nie dochodzi. Następnie Horda, niezadowolona z opóźnienia w zapłacie daniny, zbliża się do Moskwy, rujnuje okolicę i po otrzymaniu solidnego okupu wraca na swoje stepy.

Wasilij Pierwszy, zobligowany Wielkiemu Księstwu Litewskiemu za swój początkowy awans, swoją żonę i nie wiadomo co jeszcze, z łatwością ustępuje swoim zachodnim sąsiadom Wiazmie, Smoleńskiemu i innym ziemiom rosyjskim.

Wasilij Drugi Wasiljewicz (ciemny), 1415—1462, syn Wasilija Pierwszego i Zofii Witoldowej. Spędza dużo czasu w ciężkiej walce o tron. Jednym z konkurentów jest książę Zvenigorod Jurij Dmirievich Shemyaka («Szemjaka», ten, który może zmienić szyję — pseudonim ogólny), syn Dmitrija Donskoja. Rywalem jest także jego najstarszy syn Wasilij Juriewicz (pseudonim «Oblique»), wnuk Donskoja, a młodszy — Dmitrij Juriewicz Szemiaka. Sąd Złotej Ordy w tym sporze wydaje Wasilijowi Wasiljewiczowi etykietę. Następuje seria bitew o niepewnym wyniku, represje wobec zwolenników przeciwników, dające początek «piątej kolumnie» i nowym zamachom stanu. Wszyscy wyznaczeni tu książęta od jakiegoś czasu zajmują tron rosyjski. Wasilij Drugi to ten, któremu udaje się wytrzymać dłużej niż innym.

Drugim najbardziej udanym jest książę Dmitrij Juriewicz. Utraciwszy panowanie moskiewskie, stoi na czele prestiżowej Republiki Nowogrodu. Ale w końcu mieszkańcy Wasilija Mrocznego przekupują kucharza księcia (nazywanego «Toadstool») i ten eliksir «zbroi» (najwyraźniej arszenik) w kurczaka podanego władcy.

Prawo do dziedziczenia staje się bezpośrednie, a nie «po drabinie» jak poprzednio, ale od ojca do syna, z pominięciem młodszych braci.

Ważne wydarzenie tamtych czasów — Kościół rosyjski staje się autokefaliczny. W 1435 roku Izydor (Kijowski), Grek z pochodzenia, został ogłoszony metropolitą Wielkiego Księstwa Moskiewskiego (formalnie — Kijów i Cała Rosja), na sugestię patriarchy Konstantynopola. W Moskwie przekonuje Wasilija II o pilnej potrzebie zwołania Rady Ekumenicznej, na której zostaną zatarte sprzeczności między katolikami a prawosławnymi. Książę przekazuje metropolicie setkę świty, pieniądze i wysyła je do Włoch z rozkazem: «Aby nic nowego się z nami nie wydarzyło». W marcu 1441 r., Jeżdżąc po Europie, Izydor wrócił do Moskwy. W tym miejscu przekazuje Bazylemu II przesłanie od papieża Eugeniusza IV z prośbą o pomoc w zjednoczeniu Kościoła katolickiego i rosyjskiego. Podczas posługi biskupa w katedrze Wniebowzięcia Izydor wymienia Papieża jako jednego z prymasów Kościoła. Trzy dni później, z rozkazu Wasilija II, metropolita został przeniesiony do klasztoru Cudów, używanego jako więzienie dla szlachciców. Później, prawdopodobnie za tajemną zgodą księcia, Izydor uciekł do Europy, Bizancjum, a następnie Rzymu, gdzie kontroluje dochody Świętego Kolegium Kardynałów.

Tak więc pierwsze poważne nieporozumienie w Rosji między władzą kościoła a świeckością kończy się zwycięstwem ziemskiego księcia. Wasilij Drugi, poprzez radę biskupów rosyjskich kontrolowanych przez niego w 1448 roku, potwierdza na duchowym tronie niekwestionowanego patriarchę Jonasza, którego od dawna począł. Rosja traci duchowy związek z Europą, całkowicie odmawia sporów i zatrzymuje się w rozwoju. Prowadzi to do kolejnych, dwieście lat później, pospiesznych i gwałtownych reform Nikona, schizmy Kościoła prawosławnego, która do tej pory nie została wyleczona.

Ważnym problemem Rosji jest brak wasalstwa jako takiego. W Europie Zachodniej, do pewnego stopnia samodzielnie, ogniwa hierarchii społecznej zawierają umowy o świadczenie usług. Rycerz, baron, hrabia, książę, król przysięgają sobie nawzajem. Przysięga zobowiązuje do narażania życia dla wiary, ochrony duchowieństwa i kościołów, wdów i sierot, unikania niegodnej komunikacji i brudnych zarobków, iść na pojedynek o zbawienie niewinnych, służyć cesarzowi, żyć nienagannie przed Panem i ludźmi. W Rosji nie ma ludzi galopujących po królestwie w nadziei na dokonanie wyczynu. Procedura hołdu została zastąpiona naturalną koncepcją przynależności poddanych, od niewolnika po bojara, do księcia. Nie zawiera się umów z niewolnikami. Ten stan rzeczy został wydedukowany jako odzwierciedlenie porządku Hordy w Rosji. Wśród wiecznej armii jest posłuszeństwo, żelazna dyscyplina, ale nie ma honoru jako takiego.

Iwan III Wielki panował w Księstwie Moskiewskim od połowy XV do początku XVI wieku. Stawia Kreml moskiewski, mocny, złożony, imponujący do dziś. Ostateczne wyzwolenie zostaje osiągnięte od Złotej Ordy, która pochłonęła samą siebie, zmiażdżona przez Tamerlan (drugie miejsce nad rzeką Ugra, 1480). Inwazja chana krymskiego Mehmeta Gireja Pierwszego rozpada się krwawymi iskrami na obrzeżach stolicy, a moskiewska Rosja z potężnym chanatem nawiązuje przyjazne stosunki dyplomatyczne i handlowe. Wybuchają wojny z Wielkim Księstwem Litewskim, będą toczyć kampanie przeciwko Smoleńskiemu (księstwu litewskiemu), Nowogrodzie, Kazaniu i Pskowowi.

Syn Iwana III, Bazyli III (także Wielki), w traktacie z cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego, pod patronatem jego matki, Zofii z bizantyjskiej dynastii Paleologa, został po raz pierwszy nazwany królem. W małżeństwie z Eleną Glińską, córką księcia, prowadzącą rodzinę z temnika Mamai, rodzą się Jurij i Iwan, przyszły Grozny.

Tydzień po śmierci Bazylego Wielkiego bojary zabijają Jurija, głównego pretendenta do tronu. Pięć lat później, być może z powodu trucizny Shuiskys, matka, która przejęła stery, umiera. Kolejne jedenaście lat zarządu powierniczego, a Iwan IV (1530—1584) został koronowany na króla w katedrze Wniebowzięcia NMP. Epoka książąt, zrównanych tylko z książętami i książętami w europejskim rankingu rangi, dobiega końca. Tytuł jest uznawany przez Anglię i cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego, ale odrzucony przez Watykan, który w XIII wieku nadał tytuł «Rex Russiae» księciu ziem południowej Rosji Danielowi Galitskiemu.

Dalsze wydarzenia przedstawiają się następująco:

…Zdobycie Kazania, zniszczenie stolicy Złotej Ordy, osiemdziesiąt kilometrów od współczesnego Astrachania, Saray-Berke. Początek psychicznej degradacji króla. Oprichnina i terror, z których ponad czterdzieści lat rozstaje się ze swoim życiem osiem tysięcy ludzi (stosunkowo niewiele jak na tamtą epokę według standardów europejskich).

Druga połowa XVI wieku. Ponownie — inwazja wojsk Chana Krymskiego, obecnie Devlet Girej. Wcześniej, w sojuszu z sułtanem tureckim, Tatarzy podbili górzyste księstwo Teodoro na zachodnim wybrzeżu półwyspu zamieszkane przez 200 tysięcy chrześcijan i są w pełni przygotowani do podbojów na dużą skalę.

Przedmieścia stolicy są spalone, z wyjątkiem Kremla i Kita-gorodu. Rok później odbędzie się druga kampania i bitwa pod Molodi, sto pięćdziesiąt kilometrów na południe od Moskwy. Krymscy Tatarzy i Turcy przeprowadzają katastrofalny frontalny atak na rosyjski «Gulajgorod», składający się z wagonów obronnych. Zagłada 120-tysięcznej armii turecko-tatarskiej prowadzi do tego, że Chanat Krymski traci większość męskiej populacji. Aby jednak uniknąć małych nalotów, państwo rosyjskie musi jeszcze do samego epoki Piotra Wielkiego płacić «upamiętnienie», czyli daninę, czyli w końcu daninę.

Zniszczenie opriczniny, która nie usprawiedliwiała się w walce z wrogami zewnętrznymi (1565—1572). Zdobycie Iskera, stolicy Chanatu Syberyjskiego, w sojuszu z wolnym Kozakiem Ermakiem. Włączenie pozostałości Jochi ulus do Rosji. Zdobycie Połocka w 1653 r. Stanowi zagrożenie dla Wielkiego Księstwa Litewskiego (mimo że życie na terenach zajętych przez cara nie poprawia się) i przesądza o wielu niezbyt przyjemnych konsekwencjach dla Rosji. To praktyczne, a nie tylko napisane, stworzenie państwa związkowego — unickiej i katolickiej polsko-litewskiej «Rzeczpospolitej». Król Polski, książę litewski, formalnie wasal Imperium Osmańskiego, Stefan Batory podbija Połock, przenosi się w głąb Rusi Moskiewskiej. Tutaj ugrzęznął w oblężeniu Pskowa (1581—1582). Około 16 000 obrońców twierdzy przeciwstawia się 50 000 oblegających. Ogromne wycieczki objazdowe, artyleria dużego kalibru, miny i chodniki są w użyciu. Ostatecznie wojska polsko-litewsko-szwedzkie tracą 20—24 tys. Ludzi i znoszą oblężenie (podpisanie traktatu pokojowego Jam-Zapolski).

…Przez ostatnie sześć lat swojego życia car z powodu haniebnej choroby nie mógł samodzielnie chodzić i poruszał się na noszach. Iwana Czwartego leczy się na kiłę za pomocą typowych dla średniowiecza i początków naszych dni maści rtęciowych.

Rtęć miesza się z tłuszczem zwierzęcym, siarką i wciera się w nogi. Alternatywnie, ogólną mercuryzację przeprowadza się umieszczając pacjenta w zamkniętym pomieszczeniu z miską z podgrzewaną rtęcią. Jeśli dana osoba nie umiera, objawia się pozytywny wynik. Rtęć jest środkiem antyseptycznym, a czynnik wywołujący chorobę, treptonema, jest na nią bardzo wrażliwy.

Iwan Groźny umiera. Na tronie, zgodnie z decyzją soboru ziemskiego, wstępuje środkowy syn Fiodor, «poszczący i milczący, na tronie święty». Panuje od 14 lat, niekończącymi się modlitwami ustanawia pokój na rosyjskiej ziemi. W rzeczywistości jego opiekun, dobrze urodzony bojar Borys Godunow, rządzi. W wieku czterdziestu lat (1598) car umiera, nie pozostawiając spadkobierców ani spisanego testamentu. Siedem lat wcześniej w wyniku wypadku zmarł z siódmego małżeństwa najmłodszy syn Groznego, nieślubny i nieuprawniony do tronu Carewicz Dmitrij. Dynastia głównego, moskiewskiego oddziału Rurykowiczów zostaje przerwana. Żona Fedora, Irina — siostra Godunowa, tydzień po śmierci męża ogłasza chęć strzyżenia w klasztorze. Rzeczywiście wyjeżdża do klasztoru Nowodziewiczy, otwierając bratu drogę na tron. Początek panowania Godunowa kończy się sukcesem. Jednak najwyraźniej brakuje modlitw jego poprzednika. W latach 1601—1603, po niekończących się deszczach i wczesnych przymrozkach, które zrujnowały zbiory, rozpoczął się ostry głód. Koszt zboża rośnie stokrotnie. Panowie i opaci klasztorów trzymają go w stodołach, czekając na wzrost cen. Car nie odważy się zamówić wyprzedaży chleba. Pół miliona ludzi umiera.

W 1604 r. Fałszywy Dmitrij Pierwszy z oddziałem kozackim i polskim (14 tys. Żołnierzy) rozpoczął kampanię z Polski do Moskwy. Armia rządowa pod dowództwem Wasilija Shuisky’ego, trzysta armat z kompetentnymi artylerzystami, łucznicy wyszkoleni w strzelaniu naprzemiennym, pokonują oszusta. Wszystko będzie dobrze, ale w przyszłym roku po obfitym posiłku, po zbadaniu Moskwy z wieży, Godunow czuje się «słabo» i «stracił język» umiera. Jego szesnastoletni syn Fiodor (Drugi) został królem, z regencją jego matki Marii Godunowej (Skuratowej), córki adwokata Iwana Groźnego Maluty Skuratowa. Król nie ma czasu na małżeństwo z królestwem. Znaczna część armii składa przysięgę fałszywemu Dmitrijowi.

«Car wybrany», czyli Godunow i jego następcy, w opinii ludu, nie jest równy carowi «dziedzicznemu, władcy Boga z woli, a nie z woli ludzkiej». Z tego powodu, a także z faktu, że wojska carskie rozpętały na ziemi brutalne represje wobec zwolenników oszusta, Moskale sprzeciwiają się nowemu, choć dobrego władcy. Nie poprawia wizerunku Godunowa juniora, przodków jego dziadka od kata Maluty Skuratowa. Po półtora miesiąca panowania Fedor i Maria Godunova giną z rąk zdrajców («ludzie milczą»). Patriarcha Hiob, sojusznik upadłej dynastii, zostaje pozbawiony władzy. Jego miejsce zajmuje arcybiskup Riazań Ignacy. Ksenia Godunova, siostra nieszczęśliwego monarchy, zostaje wygnana do klasztoru przez zwycięzców.

Tak więc w czerwcu 1605 r. Fałszywy Dmitrij Pierwszy, po uzgodnieniu szczegółów z Dumą, uroczyście wkracza na Kreml i spotyka się z matką Dmitrija, Marią Nagą. Rozpoznaje nowego pomazańca jako syna, wiarygodnie, szlochającego, być może po to, by opuścić mury klasztoru. Odtąd Dmitrij nazywa Dumę Senatem, a siebie cesarzem («Cezarem»). Ogólnie jego rządy są dobre dla kraju. Wielu bojarów wraca z wygnania. Zniewolenie chłopów zostało zawieszone. Podatki idą w dół, gospodarka się poprawia. Przeszkody w poruszaniu się w państwie i poza nim są usuwane. Król polski nie otrzymuje obiecanych ziem rosyjskich. Jednocześnie plany wojny z Turcją, wciąż żarliwym Krymem Tatarem Krymem, osobistym strażnikiem zwerbowanym przez Niemców, a także frywolne zakony europejskie nie są popularne wśród mas.

Wszystko to byłoby całkiem znośne, ale w połowie maja 1606 roku na wesele Dmitrija i jego ukochanej, córki gubernatora Mariny Mniszek, przybyło dwa tysiące Polaków. Podczas festiwalu pijani husaria prześladują przechodniów, włamują się do domów i atakują kobiety. Wykorzystuje to ambitny bojar Wasilij Shuisky. Wzywa lud, rzekomo w celu ochrony króla. W trakcie wydarzeń akcja przenosi się jednak na swoje przeciwieństwo. Uciekając przed tłumem, ranny Dmitrij Pierwszy wpada w ręce oddziału łuczników straży zewnętrznej. Przez chwilę są zdezorientowani, a następnie dołączają do zwycięskiej strony. Strażnicy wzywają Marię Nagę. Z ust przybywającego posłańca wychodzi coś w rodzaju; — Marta odpowiedziała, jej syn został zabity w Uglich. Fałszywy Dmitrij Pierwszy to on, czyli Dmitrij, tego nie wiemy — on umiera. Ciało niedawno tak czczonego monarchy, z fajką włożoną do ust, przez trzy dni jest przywiązane do wózka po mieście. To nie jest dobre. Wielu otwarcie się smuci. Przy grobie króla ludzie zaznaczają złowieszcze znaki. Na koniec powiernicy nowego władcy wykopują zwłoki nieszczęsnego króla, palą je, prochami mieszają z prochem i strzelają w stronę Polski.

Tłum zwolenników „woła” króla Wasilija Shuisky (suzdalska gałąź Rurykowiczów), a on staje się nimi. Patriarcha zostaje zastąpiony, od Ignacego do Hermogenesa. Jeszcze mniej prawomocny władca od samego początku stanie w obliczu poważnych prób. W październiku 1606 r. Moskwa została oblężona przez 100-tysięczną armię upoważnionego przedstawiciela kolejnego fałszywego Dmitrija, galera wioślarza, obecnie wojewody wielkiego Iwana Bołotnikowa. W obozie buntowników szykuje się rozłam. Bojarowie i zbiegli chłopi nie są w stanie zawrzeć sojuszu. Moskale są gotowi się poddać. Żądają tylko pokazania postaci tylko trochę podobnej do prawdziwego carewicza. Ale „wojewoda Dmitrij” Iwan Bołotnikow w tej chwili go nie ma. Michaił Molczanow, jedno z morderstw carewicza Fiodora, niegdyś powiernika fałszywego Dymitra Pierwszego, a wreszcie oszusta, odmawia osobiście udziału w ryzykownej walce. Bołotnikow, podjęty pospiesznie w październiku, nie zdołał szturmować stolicy. Armia przywódcy chłopskiego, ponosząc klęskę, wycofuje się do Tuły. Udaje mu się zwerbować nowe siły, 40 tysięcy bojowników i przeprowadzić drugą kampanię przeciwko Moskwie. Sto kilometrów na południowy wschód od stolicy, niedaleko Kashiry w czerwcu 1607 roku, toczy się bitwa z armią cara Bazylego Czwartego (Shuisky). Chłopi buntownicy są dobrze zorganizowani. Mają skuteczną artylerię, są o krok od zwycięstwa. Ale jeden z dowódców z 4000-osobowym oddziałem oszukuje Bołotnikowa, uderzając w tyły milicji, siejąc panikę. Rebelianci rozpraszają się. Jednak wiele ocalałych milicji jest zaangażowanych w walkę stron za lub przeciw oszustom Dmitrija II i III.

…Pomysł Michaiła Molczanowa z Fałszywym Dmitrijem był słuszny dla armii Iwana Bołotnikowa, ale poszukiwanie prawdziwej osoby do tej roli zostało opóźnione. Przez pewien czas w Polsce i na Ukrainie (protektoracie Polski) rolę księcia pełnił sam Mołczanow. Ale w Moskwie znali go zbyt dobrze. Dopiero na początku 1607 r. Na Białorusi, będącej wówczas częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów (nazwa państwa polsko-litewskiego od łacińskiego res publica — „Rzeczpospolita”), jest osoba odpowiednia do sylwetki, wieku. W aureoli tajemnicy, najpierw jako krewny cara Andrieja Nagoya, Fałszywy Dmitrij II pojawia się przed ludem pod koniec wiosny 1607 roku.

Ten fałszywy Dmitrij nie ma czasu ani na pierwszą, ani na drugą kampanię Bołotnikowa przeciwko Moskwie. Spóźnił się w Tule, gdzie 10 października wojska Shuisky’ego, zmieniając kierunek rzeki, zmusiły resztki armii chłopskiej do poddania się. Ale teraz pod jego nazwiskiem gromadzi się 27 tysięcy ludzi. Swojego szczęścia chcą spróbować Polacy, kozacy dońscy i zaporoscy, łucznicy, szlachta i walczący niewolnicy. Fałszywy Dmitry wygrywa kilka bitew. Moskwy, otoczonej kamiennymi murami (wzdłuż obecnego bulwaru), nie można zdobyć. Obozujący w Tushino False Dmitry blokuje stolicę. Udaje mu się przechwycić Marinę Mnishek i po pewnej perswazji poślubić ją. Ponadto „zastępcy cara” udaje się pozyskać na swoją stronę metropolitę Filareta. Ten ksiądz staje się dublem patriarchy moskiewskiego. Włącza się podwójna moc. Shuisky i False Dmitry II (a dokładniej polscy ochroniarze, którzy kontrolują swojego pana) rządzą krajem równolegle. Wasilij IV osiąga pewne sukcesy z pomocą gubernatora Skopina-Shuiskyego i udziału protestanckiej Szwecji, niezadowolonej ze wzmocnienia katolickiej Polski. Polscy najemnicy otwarcie okazują pogardę rosyjskiemu „carowi”. W końcu, po wejściu do wózka pod matą, Fałszywy Dmitrij udaje się do Kałudze.

Duch powstania Bołotnikowa jest nadal silny w tym mieście. Dopiero tutaj oszust zaczyna odgrywać niezależną rolę, jakby zyskiwał drugi oddech. Obóz Tushino, pozostawiony bez królewskiego imienia, traci na znaczeniu jako druga stolica Rosji i zostaje spalony. Wojsko polskie jest rozproszone.

Fałszywy Dmitrij oblega Moskwę nową milicją. Pomysł dojrzewa wśród bojarów — «zmiennokształtnych». A jeśli usuniemy Wasilija Shuisky’ego i oszusta z pola politycznego, a potem cały świat wybierze nowego cara? W Moskwie szlachta naprawdę obala Bazylego Czwartego, siłą ścinając cara na mnicha i czekając na odwet ze strony osób bliskich Fałszemu Dmitrijowi. Ale nie spieszy im się z wypełnieniem tej obietnicy. W końcu ich pozycja jest niezwykle wzmocniona. Aby wypełnić próżnię władzy, Siedmiu Bojarów wybrało króla polskiego księcia Władysława Wazy, najstarszego syna Zygmunta III. Społeczeństwo rosyjskie jest mocno spolaryzowane. Upokorzeni i obrażeni biedacy, Kozacy i Kozacy (ukraińscy), gromadzą się do Fałszywego Dmitrija, pędzeni do Kałudze. Świtę Władysława Wazy, a dokładniej jego przedstawicieli w Rosji, uzupełniają szlachta.

Poza hierarchią nazbyt jednorodne masy ludzi znajdują się w uścisku instynktów. Pojęcie sprawiedliwości jako takie przestaje istnieć. Koło przerażenia obraca się w stronę wszystkich podejrzanych osób. Co więcej, False Dmitry spodziewa się wezwać Tatarów krymskich i nogajskich (astrachańskich), którzy już przenoszą się do centralnej Rosji, do marszu na Moskwę, aby natychmiast poprawić wszystkie swoje sprawy. Ale jego plany nie są skazane na urzeczywistnienie. W zemście za jedną z ofiar terroru oszust zostaje zabity przez własnego ochroniarza.

Tak więc Wasilij Shuisky zostaje siłą zmuszony do zostania mnichem. Wraz z dwoma braćmi jest przetrzymywany w zamku pod Warszawą. Były monarcha nie ma własnych dzieci. Trzyletni syn Marii Mnishek, Ivan, może zasiąść na tronie. Mimo to książę jest wciąż za młody. Car Władysław nie jest popularny wśród ludzi. Poza tym nie ryzykuje osobiście wyjazdu z Polski do Moskwy i wydaje się ochładzać się na myśl o zostaniu władcą Rosji. Gleba do pojawienia się trzeciego Fałszywego Dmitrija jest nadal żyzna.

A oszust zostaje ogłoszony w styczniu 1611 r. W Iwangorodzie, oblężonym przez Szwedów (150 kilometrów na zachód od miejsca, w którym stanie Sankt Petersburg). Fałszywy Dmitrij III udaje się zebrać milicję w Pskowie, a nawet odpędzić zdobywców. Jednak po dojściu do władzy oszust waha się przed przejściem do Moskwy. Rozpoczyna życie rozwiązłe, dopuszcza się przemocy i niepostrzeżenie traci popularność. Spiskowcy usunęli z Pskowa lojalnych mu Kozaków, rzekomo w celu walki ze Szwedami, którzy oblegali przedmieścia. Fałsz Dmitry wyczuwa, że coś jest nie tak i próbuje uciec. Łapią go, zamykają w klatce i zabierają do Moskwy. Oszust zostaje zabity po drodze lub stracony w stolicy.

Tymczasem Moskwa jest okupowana przez Polaków. Przecież nominalnie królem jest piętnastoletni Władysław Waza. Został wybrany, ale nie koronowany. Patriarcha Hermogenes (numer jeden), początkowo lojalny wobec obcego władcy, realizując plany szlachty, uwalnia lud od przysięgi. Listy Hermogenesa odbijają się echem przede wszystkim w Riazaniu, gdzie już tworzy się ludowa milicja. Polacy wysyłają Kozaków z Małej Rusi, aby zniszczyli miasta Riazań. Jedna część rejestru ginie, druga staje po stronie ludzi. Tymczasem do walki wkracza też Niżny Nowogród. W połowie marca 1611 r. Pod Moskwą jednoczą się dwie milicje. W sumie jest ich sto tysięcy. Siły okupacyjne liczą 5000 Polaków i 2000 Niemców. Przeprowadzają represje w mieście, podpalają domy, aby jeszcze przed rozpoczęciem napadu uporać się z oburzonymi ludźmi. Ogień i stal zabijają siedem tysięcy mieszkańców. Bojarowie i zależni od nich niewolnicy są w sojuszu z Polakami.

Milicja nie odważy się szturmować ścian z białego kamienia. Tworzy własny Sobór Ziemski i system władzy państwowej. Jednak między dwiema siłami — szlachtą, dążącą do przywrócenia pańszczyzny i Kozakami, którzy chcą zachować swoje wolności, powstaje niezgoda. Polacy to wykorzystują. Ich sfałszowane listy wskazują, że riazański przywódca milicji Lapunowa jest zdeterminowany, aby zniszczyć Kozaków. Kozacy wzywają Lapunowa «do kręgu», gdzie zabijają bez procesu i procesu. W rezultacie większość szlachty opuszcza obóz. Umierając w lochach klasztoru Chudov, patriarcha Hermogenes wzywa ludzi, aby przestali słuchać gubernatorów obwodu moskiewskiego D. Trubieckoja i I. Zaruckiego. Jednak archimandryt wpływowego klasztoru Trinity-Sergius, Dionizjusz, jest zwolennikiem zgromadzenia się pod ich przywództwem. Duży oddział kozacki pozostaje pod oblężeniem Moskwy do połowy lata 1612 r. Gdy zbliżają się oddziały II Milicji, wyjeżdża do Astrachania i nie bierze udziału w dalszych działaniach z interwencjonistami. Zarutsky ma ważną kartę atutową — Marinę Mnishek z synem Fałszywego Dmitrija II. Ataman chce go użyć do własnych celów. Pod murami stolicy pozostają siły Trubetskoya, które nie były bezpośrednio zaangażowane w zabójstwo Lapunowa.

…Druga milicja zbiera się w Niżnym Nowogrodzie. Opiera się na sojuszu przedstawiciela szlachty — księcia Pożarskiego i chłopstwa — naczelnika Minina. Z dobrowolnych datków tworzony jest skarb państwa. Hojnie płaci za pomoc doświadczonych pracowników służby. We wrześniu 1612 r., Po złożeniu fałszywego Dymitra III, udało się odzyskać pociąg zaopatrzeniowy dla oblężonych. Część Moskwy i Kitajgorod zostały uwolnione od szlachty. Pozostaje Kreml, w którego murach Polacy i rosyjskie rodziny bojarskie już wszędzie praktykują kanibalizm. Pożarski, umieszczając pułk pod jego murami, chroni bojarów i jeden z dwóch oddziałów polskich przed zlinczowaniem oddających jeńców. Druga formacja garnizonu polsko-litewskiego przechodzi w posiadanie Kozaków Trubieckiego i całkowicie ginie. Oddziały Minina i Pożarskiego wkraczają na Kreml 6 listopada 1612 r. Na miejscu egzekucji odbywa się uroczysta modlitwa. Nowa polska armia w połowie drogi do Moskwy zatrzymuje się w Wołokołamsku.

W styczniu 1613 r. Zwołano zebranie wszystkich stanów — sobór ziemski. Celem jest wybranie nowego króla. Wśród wnioskodawców są Pozharsky, Trubetskoy, szwedzki książę Karol Filip, Vladislav Vaza i Ivan, syn Marii Mnishek. Los tego dziecka jest smutny. W 1615 r. Został przetransportowany z Astrachania do stolicy, gdzie został stracony wraz z atamanem Zaruckim.

Wybory wygrywa syn patriarchy Filareta Michaił Fiodorowicz Romanow. Patriarchowie nie powinni mieć dzieci, ale Fiodor Romanow i jego żona Xenia nie zawsze mieli stopień zakonny. Musieli udać się do klasztoru pod Borysa Godunowa, ale do tego czasu mieli już syna Michaiła. W 1611 r. Filaret został «nazwanym» patriarchą w obozie Tushino, równolegle z pobytem Hermogenesa w Moskwie. Potem został zabrany przez Polaków do Polski, ale tam też znalazł sposób na porozumienie się z Soborem Ziemskim.

Tak więc do Michaiła Fiodorowicza i jego matki, którzy ukrywają się przed prześladowaniami Polaków w klasztorze Ipatiev (Kostroma), przybywa ambasada katedry ziemskiej i donosi o ważnych wiadomościach. Młody człowiek zostaje pierwszym królem z dynastii Romanowów.

Trzy lata później wojska polskie wraz z kozakami szlacheckimi Piotrem Konaszewiczem (Sagaidacznym) próbują przywrócić Władysławowi Wazie prawa króla, szturmują Moskwę, ale bezskutecznie. Niemniej jednak, zgodnie z traktatem z Deuliny, zawartym w 1618 roku, Rosja traci 26 miast. Są wśród nich Smoleńsk, Czernigow i Putiwl, wraz z ludnością, z wyjątkiem duchowieństwa i szlachty, którym wolno przenieść się na ziemie rosyjskie.

Władysław Waza nadal pretenduje do rosyjskiego tronu.

Michaił Pierwszy ma się ożenić i, badając linię narzeczonych, wybiera Marię Chłopową. Dziewczyna nie lubi królowej matki. Za jej namową lekarze dochodzą do wniosku, że «Maria Khlopova jest krucha wobec królewskiej radości». Inni lekarze dochodzą do innego wniosku, jednak ostatnie słowo należy do zakonnicy. Jakiś czas później, z pomocą powracającego z polskiej niewoli ojca, Michaił omal nie poślubia Chłopowej, ale przeważają wpływy jego matki. W końcu car zawiera sojusz z Evdokią Streshnevą, powierniczką jednego z bojarów, który przybył do panny młodej. Małżeństwo jest szczęśliwe, poza tym, że nawet pod królewską opieką sześć na dziesięcioro dzieci umiera przed osiągnięciem dorosłości (typowe statystyki z tamtych czasów).

W 1636 roku Michał wypowiada wojnę Polsce. Wojska rosyjskie oblegają Smoleńsk. Gubernatorzy wracają do Moskwy z 8 tys. Żołnierzy, początkowa liczba 32 tys. Stan rzeczy pozostaje. Jedynym plusem jest to, że król Polski Władysław zrzeka się roszczeń do tronu rosyjskiego.

W 1645 r. Carem został syn Michaiła, Aleksiej Michajłowicz (Najcichszy). Za jego panowania doszło do zjednoczenia Ukrainy i Rosji, zamieszek miedzianych i solnych oraz schizmy kościelnej. Sobór kościelny z 1666 r. Popiera reformę arcykapłana Nikona, potępia staroobrzędowców i mimo wszystko skazuje patriarchę na uwięzienie w klasztorze. Otwarty opór wobec nowego przywileju religijnego trwał do zajęcia klasztoru Sołowieckiego przez wojska w 1676 r. W 1654 r., W związku z aneksją Ukrainy, rozpoczęła się nowa wojna polsko-rosyjska. Połączone wojska Buturlina i Chmielnickiego robią postępy. Walczą już na terytorium etnicznej Polski i Litwy. Wejście do wojny silnego gracza Szwecji, która wyrwała Warszawę i Kraków z rąk Rosji, zmusza strony konfliktu do podpisania wileńskiego rozejmu. Niemniej jednak istnieje ciekawa perspektywa wyboru Aleksieja Michajłowicza na tron polski.

Wtedy Ukraina, zarówno w mowie potocznej, jak i we wszystkich dokumentach urzędowych, nazywana jest Małą Rosją lub Hetmanatem. Umowa między rosyjskim carem a kozakami została sporządzona w «języku białoruskim». Ruś moskiewska w tym czasie nazywana była «białą». Później toponim przenosi się na Zachód i oznacza dzisiejszą Białoruś.

W 1658 r. Wojna trwa, ale bez zmarłego Bohdana Chmielnickiego.

Były sekretarz Iwan Wyhowski, który sam został «hetmanem Wielkiego Księstwa Ruskiego», przeprowadza masowe represje wśród Kozaków i zawiera odrębne porozumienie z Rzeczpospolitą. Zgodnie ze swoimi klauzulami Hetmanat staje się jednostką federalną Polski. W tym samym roku Wygowski rozprawił się z majstrem kozackim, który próbował dowiedzieć się, dokąd trafiają carskie pieniądze przeznaczone na utrzymanie armii zaporoskiej.

W 1659 roku Wyhovsky zdołał przyciągnąć chana krymskiego Mehmeda Gireya Czwartego z 30-tysięczną armią jako sojusznikami. Razem pokonują rosyjski oddział A. Trubieckoja, który oblega Konotop. Strata siedmiu za siedem tysięcy. Na Ukrainie przeciwko Wyhovskiemu wybucha coraz więcej powstań. Kolejnym hetmanem jest 18-letni syn Bohdana Chmielnickiego. Yuri nie jest następcą dzieła swojego ojca, mówiąc ogólnie przeciwko zjednoczeniu ziem. Potomstwo Chmielnickiego jest poplecznikiem Polaków, Osmanów, nie prowadzi samodzielnej polityki. Zdając sobie sprawę, że hetmaństwo nie jest dla niego, zostaje mnichem, trafia do Tatarów, Turków, którzy ostatecznie odbierają mu głowę.

Jesienią 1663 r. Wojska polskie wraz z Tatarami krymskimi i oddziałami Księstwa Litewskiego na czele z królem Janem Kazimierzem dokonały ostatniej dużej operacji. Ciężkimi walkami zajmuje kilkanaście miast. Inicjatywa budzi się w rosyjskich dowódcach. Umiejętnie dowodząc oddziałami, wykonują zwodnicze manewry, blokują wrogie garnizony i napadają na tyły. Wojsko polsko-litewskie wycofuje się, tracąc trzy czwarte siły. W 1666 r. Prawobrzeżny hetman Piotr Doroszenko, ogłaszający się wasalem sułtana tureckiego, zbuntował się przeciwko Polsce. Trzydzieści tysięcy Tatarów krymskich przybywa na pomoc jego piętnastu tysiącom Kozaków. Zamieszanie trwa pięć lat. Polska przywraca stan rzeczy, ale całkowicie wyczerpuje swoją siłę. Ostatecznie 30 stycznia 1667 roku Rosja i Polska podpisały rozejm z Andrusowem. Rzeczpospolita uznaje aneksję Lewobrzeżnej Ukrainy, Smoleńska, województwa czernigowskiego, szeregu małych miasteczek, zachowuje prawobrzeżną Ukrainę i Białoruś. Rosja nie jest jeszcze w stanie zatrzymać niektórych ze swoich dużych nabytków terytorialnych.

…Latem 1672 roku Polska została zaatakowana przez Imperium Osmańskie. W tym czasie Turcy i ich wasal Doroszenko posiadali już całą prawobrzeżną Małorosję. Jest islamizacja, przebudowa kościołów w meczecie, rekrutacja chłopców do janczarów, dziewcząt, znowu chłopców do haremów i tym podobne. W obawie przed inwazją wojowników Portu na Lewobrzeżnej Ukrainie i nie chcąc poniżać świata chrześcijańskiego, Rosja przystępuje do wojny z Turcją. Relacje z Polską od razu się rozgrzały. Kozacy i Kozacy (zwykle Kozacy zaporoscy nazywani są przez samogłoskę «O») są zapraszani do ataku na Tatarów krymskich i tureckich z morza. Rosja próbuje uformować europejską koalicję, a nawet zostać jej przywódcą. Nie udaje jej się to, ale przynajmniej sama ta próba jest pozytywnie oceniana przez społeczność zachodnią. Walki szczegółowo opisała prasa europejska.

Polska przegrywa wojnę i oficjalnie oddaje prawobrzeżną Ukrainę Turkom. Aleksiej Michajłowicz uważa to za powód do rozszerzenia władzy korony na całą Małorosję, oczywiście w przypadku zwycięstwa nad potężnym Portem. Wydarzenia nie rozwijają się tak, jak chcą tego Rosjanie. Walczą z Turkami i Tatarami Krymskimi. Te zintensyfikują represje wobec ludności. Ludność odpada od Turków i natychmiast zostaje oddana dobrze funkcjonującej polskiej administracji. Znaczna część mieszkańców ucieka na rosyjską lewobrzeżną Ukrainę. Miasto Chigirin zajmuje wówczas szczególne miejsce na Ukrainie. To nieoficjalna stolica Hetmanatu, dużego obozu kozackiego, obejmująca strategiczne przejście przez Dniepr. Armia rosyjsko-ukraińska zdobywa miasto, zmusza Doroszenkę do złożenia przysięgi na wierność carowi Rosji i sporadycznie opiera się dwóm tureckim oblężeniom. Drugi z nich (1678) pokazuje brak doświadczonych strzelców, podczas gdy działa osmańskie strzelają prawie bez pudła. Cztery tureckie działa są «super ciężkie». Do przetransportowania każdego z nich potrzeba 32 bawołów. Stosunek sił w ludziach wynosi 1:10. Turcy tracą 30 tysięcy żołnierzy ze 120-tysięcznej armii. Koalicja rosyjsko-ukraińska traci 15 tys. Z pierwotnych 65 tys. W końcu wojska Romodanowskiego, uformowane na ogromnym placu, wycofują się w kierunku Dniepru i ewakuują na lewobrzeżną Ukrainę.

Wojna zbliża się do ślepego zaułka. W każdym razie prawobrzeżna Ukraina jest ułożona według polskiego modelu. Trudno go odzyskać i utrzymać bez sojuszu z Polską. Sami Polacy jako warunek sojuszu potrzebują ogromnych sum na wsparcie swoich wojsk. Ostatecznie, zgodnie z traktatem pokojowym Bakczysaraj (1680), Port uznaje wejście Lewobrzeżnej Ukrainy i Kijowa do Rosji. Prawobrzeżna Mała Rosja jest obecnie rządzona przez tureckiego wasala, mołdawskiego władcę Gheorghe Duca. Sicz Zaporoska uniezależnia się od Moskwy. Tak jak poprzednio, Rosja składa pozory hołdu chanowi krymskiemu.

W 1676 roku, po ogłoszeniu spadkobiercy piętnastoletniego Fedora (matki — Marii Milosławskiej), car zmarł na zawał serca. Fiodor Trzeci rządzi szczęśliwie, ale niedługo, pięć lat, nie pozostawiając spadkobierców. To nie on, a nie jego brat Iwan V, zostaje wielkim cesarzem, ale Piotr Pierwszy, urodzony w małżeństwie ze swoją drugą żoną Natalią Naryszkiną.

Klan Naryszkinów oświadcza, że umierając car Fiodor osobiście przekazał berło Piotrowi. Miłosławscy rozgniewali łuczników plotkami, że Naryszkinowie udusili Carewicza Iwana. Wojsko, pomimo tego, że są przedstawiane książętom na własne oczy, zabija kilku bojarów. Nie mają odwagi poradzić sobie z Piotrem.

W rezultacie przedstawiciele rodzin Miloslavsky i Naryshkin w tym samym czasie pobrali się z królestwem w 1682 roku. Dla książąt ustawiają nawet tron z dwoma siedzeniami. W rzeczywistości rządzi aktywna córka z pierwszego małżeństwa Aleksieja Tishaishy, drugiej regentki królewskich braci, księżniczki Zofii.

W 1686 roku carska podpisała z Polską «wieczny pokój». Kijów jest przypisany do królestwa rosyjskiego (wypłacane jest 146 tysięcy rubli odszkodowania), Zaporoże, Smoleńsk, Czernigow. Obszary buforowe obejmują szereg terenów zdewastowanych. Ponadto Rosja dołącza do krajów prowadzących wojnę z Imperium Osmańskim, Świętą Ligą. Wypełniając zobowiązania sojusznicze, podejmuje się pierwszą i drugą kampanię krymską. Obie kończą się w ten sam sposób. Prawie 100-tysięczna armia, cierpiąca na brak zapasów i świeżej wody, wraca. W pierwszym przypadku (1687) wojsko dociera do rzeki Konki, położonej 150 kilometrów na południe od Dniepropietrowska. W drugiej (1689) — dociera do Perekopu. Pomysł budowy fortec w celu gromadzenia zapasów nie jest realizowany. Oddziały bardziej proaktywnego Grigorija Kosagowa zdobywają strategicznie ważny Oczakow (Kara-Kermen, Czarna Forteca), położony na wybrzeżu Morza Czarnego w pobliżu ujścia Dniepru. Dopiero wtedy ostatecznie królestwo rosyjskie przestaje oddawać hołd chanowi krymskiemu.

Pierwsza, umowa Nerchinsk z Chinami zostaje zawarta. Ogólnie panowanie Zofii nie było naznaczone specjalnymi wydarzeniami. Rosja gromadzi siły, by przetrwać epokę Piotra Wielkiego. W maju 1689 roku Piotr kończy 17 lat i za namową matki poślubia Evdokię Lopukhinę. Miłość trwa rok. Car znajduje ukojenie w ramionach córki złotnika z niemieckiego przedmieścia Anny Mons. Pomimo początku dorosłości prawie nikt wokół Piotra nie traktuje poważnie jego rozkazów. Plotki o zbliżającej się próbie zamachu docierają do króla. Piotr wraz ze swoimi najbliższymi krewnymi i powiernikami znajduje schronienie w klasztorze Trinity-Sergius. Stąd wysyła polecenie dowódcom pułku, aby stawili się osobiście z kilkunastoma osobami. Przybywający łucznicy czekają na łaskę władcy, wódkę i uczty, ale sam Piotr prowadzi wzorowe życie moskiewskiego cara. Sophia traci swoich zwolenników. Musi przejść na emeryturę do klasztoru Nowodziewiczy, choć prawdziwą zakonnicą zostaje zakonnicą dopiero po stłumieniu powstania Streltsy. Iwan Piąty spotyka się z Piotrem w katedrze Wniebowzięcia i faktycznie oddaje wszelką władzę.

Peter lubi walczyć. W 1695 r. Przeprowadził pierwszą kampanię azowską. Ponad 30 tysięcy armii przedostaje się przez Don do Azowskiego (szczyt Morza Azowskiego), na statkach transportowych i drogą lądową. Tutaj okazuje się, że nie można zdobyć miasta bez okrętów wojennych. Zdobyto tylko dwie fortece nachodzące na rzekę.

W wiosce Preobrazhenskoye, nad brzegiem Yauza, niedaleko Moskwy, w pośpiechu budowane są nowe statki transportowe i wojskowe. Są demontowane i transportowane do Woroneża, do Dona, gdzie są ponownie montowane. Liczba żołnierzy sięga 70 tys. W maju 1696 r. Azow ponownie popadł w oblężenie. W lipcu, po masowym ostrzale, garnizon poddaje się. Zgodnie z umową Turcy opuszczają miasto wraz z rodzinami i ruchomościami. Wojewoda Szejn zostaje pierwszym rosyjskim generalissimusem. Na mocy traktatu pokojowego w Konstantynopolu z 1700 roku Rosja jest oficjalnie zwolniona z płacenia daniny chanowi krymskiemu. Otrzymuje Azow i kilka sąsiednich terytoriów. Ale główny cel — dostęp do Morza Czarnego, mimo że przez Cieśninę Kerczeńską, wciąż nie jest osiągnięty.

W 1697 r. Piotr Wielki, który rok temu został autokratycznym carem, przedstawiony jako «sierżant pułku Preobrażeńskiego», wyruszył w podróż po Europie. Celem «Wielkiej Ambasady» (60 osób) jest pozyskanie sojuszników w walce z Turcją, zakup broni i zatrudnienie rzemieślników. W tym okresie rządów jest wiele niekonsekwencji. Spotkania z angielskim królem Wilhelmem III w Utrechcie, władcą Austrii Leopoldem Pierwszym, z Newtonem, Leibnizem, Levengukiem, Halleyem (tym samym astronomem) są nadal klasyfikowane jako «tajne». Niektórzy historycy uważają, że Piotr Wielki w ogóle nie uczestniczy w ambasadzie.

.. Niemożliwe jest porozumienie z Austrią i Holandią w sprawie sojuszu przeciwko Turkom. Wiedeń odmawia nawet uznania transferu Kerczu i odpowiadającej mu cieśniny do Rosji, jeśli zostali przez nią schwytani. Młody car przyjaźni się tylko z królem Rzeczypospolitej Augustem II. W celu wyboru swojej kandydatury na Sejm RP Piotr Wielki w swoim czasie poczynił pewne wysiłki i środki. Między innymi rówieśnikom udaje się dojść do porozumienia w sprawie wspólnej wojny przeciwko Szwecji.

Kupowane są zielniki, narzędzia i 15 000 sztuk broni strzeleckiej.

Latem 1698 r. Na wieść o powstaniu łuczników car wrócił do Moskwy. Do tego czasu bunt został już stłumiony. Podżegacze zostali ukarani. Oddziały generalissimusa Szejna praktycznie jedną artylerią pokonały trzytysięczny oddział łuczników. Księżniczka Sophia, główna przyczyna buntu, zostaje pełnoprawną zakonnicą i udaje się do klasztoru Nowodziewiczy. Odpowiada za odwet, zgodnie z definicją księcia B. Kurakina, «… z powodu swojego wyglądu potwora, swojego temperamentu, złego tyrana, wielkiej niechętnej osoby do czynienia nikomu dobra, jest pijany przez wszystkie dni», władca Rosji pod nieobecność Piotra, książę Cezar Fiodor Romodanowski. Cesarz potrzebuje jednak więcej ofiar. Po raz pierwszy Moskale widzą rosyjskiego cara w przebraniu zaciekłego kata. Nie tylko osobiście odcina głowy łucznikom, ale także zmusza wybitnych bojarów do tego samego. Niektórzy rebelianci tracą życie w postępowy sposób «za granicą» — na kołach. Na rusztowaniach giną dwa tysiące ludzi. Kilkuset nieletnich «synów pułku» otrzymuje haniebne piętno i zostaje zesłanych na wieczną osadę na Syberii. Zlikwidowano 16 pułków strzeleckich, które nie brały udziału w powstaniu.

…Wtedy znaczna liczba rosyjskich dobrych ludzi decyduje, że Piotr Pierwszy (lub ten, który stał się nim) jest «bestią, która wyszła z otchłani» Antychrystem i Miroedem. Potwierdzeniem tego wyroku są «Rady Wszechmogące» regularnie zwoływane na wyspie pośrodku Yauza, gdzie sparodiowane są ortodoksyjne rytuały. Nazewnictwo stopni kościelnych i rytuały są zmieniane za pomocą wulgaryzmów. Wybrany przez katedrę «papież» pływa w chochli pośrodku kadzi z alkoholem, podczas gdy nadzy mężczyźni i kobiety z najwyższych rodów bojarskich piją wino i śpiewają nieprzyzwoite piosenki.

Rosja jest członkiem Związku Północnego, powstałego z inicjatywy władców Saksonii i Polski. Ogólnym kierunkiem jest wojna ze Szwecją, której król Karol XII wydaje się innym monarchom niewystarczająco doświadczony w sprawach wojskowych. Aspiracje Petera to Karelia i Ingria (inaczej Ingermanlandia, przyszły region Leningradu). Ponadto kieruje nim osobista uraza — chłodne powitanie w ówczesnej szwedzkiej Rydze podczas Wielkiej Ambasady.

W 1700 roku Narwę oblegały wojska rosyjskie, 35 tysięcy bojowników, w większości rekrutów, z lekką i zróżnicowaną artylerią, z niewystarczającym zaopatrzeniem. Kiedyś miasto to zamierzało objąć swoim majątkiem księcia (lub cara) Iwana III. Aby zmniejszyć straty w ludziach, naprzeciw siebie zbudował fortecę Iwangorod. Wtedy rosyjski monarcha odniósł sukces. Jednak 80 lat później Szwedzi odbili Narwę i łącząc obronę obu miast ufortyfikowanym mostem, stworzyli potężną cytadelę.

Karol XII, zmuszając sojuszników Rosji do wycofania się z wojny, rusza na pomoc oblężonym. Oddział Szeremietiewa wchodzi w starcia z jednostkami zaawansowanymi. Więźniowie, zgodnie z umową zawartą w tej sprawie z królem, podają liczebność armii szwedzkiej na 50 tys. Bojowników. Wierząc w te informacje, Peter opuszcza armię. Może chce szybko wezwać inne pułki na miejsce bitwy, spotkać się z sojusznikiem, królem Polski, albo w końcu po prostu boi się śmierci. Dowódcą armii pozostaje pewien książę holenderski. Faktyczna liczba żołnierzy Karla to 8—9 tysięcy bojowników. Król buduje żołnierzy w kolumny iw ten sposób atakuje armię rosyjską. Ta ostatnia to sześciokilometrowa linia, od pięciu do sześciu rzędów żołnierzy w ich obozie. Kolumny Szwedów przebijają się przez nią jak łom. W szeregach pułków wołają: «Niemcy to zdrajcy!». W obawie przed pobiciem przez żołnierzy zagraniczni oficerowie poddają się. Pułki Preobrażenskiego, Semenowskiego i Lefortowa, odgrodzone wozami, stawiają opór. Później będą mogli odejść. Niektóre jednostki opuszczają pole bitwy ze sztandarami i bronią, ale bez konwoju i artylerii, inne bez tego wszystkiego. Straty Szwedów to 700 żołnierzy, Rosjan — 9 tys., A także wszystkich, oprócz 5 dział ze 184, artylerii. Karol Dwunasty to dobry generał, ale słaby strateg. Zamiast natychmiastowego ataku na Moskwę, kieruje wzrok na Polskę i Saksonię. Tymczasem wojska Borysa Szeremietiewa, który nie był wówczas młody, ale doświadczony, zaczęły uczyć się sztuki wojennej w praktyce. Jeden po drugim rozbijają oddziały z piętnastotysięcznego garnizonu szwedzkiego pozostawionego w Ingermanland i Inflantach (dzisiejsza Litwa). Cała Narwa jest w rękach Rosjan. U ujścia, na terytorium wyspy Fomin, dwa i pół na cztery kilometry, z wioską z trzydziestoma domami i czterdziestoma mieszkańcami, 27 maja 1703 roku Piotr Wielki założył St. Petersburg.

Polski przyjaciel Piotra, August II, przegrywa z Karolem bitwę pod Fraustadt, w której bierze również udział pomocniczy korpus rosyjski. Zginęło 4500 rosyjskich żołnierzy (wszystkich 500 jeńców zostało straconych przez Szwedów), 700 sprzymierzonych Saksonów. Karl ma do swojej dyspozycji «ogromną liczbę jeńców niemieckich». Straty Szwedów — 450 osób. Sierpień z 12-tysięczną armią stoi 25 kilometrów od pola bitwy i nie bierze udziału w bitwie. W lutym 1706 r. 20-tysięczna armia szwedzka oblega 40-tysięczną armię rosyjską i saską w pobliżu Grodna. Piotr nakazuje komandorowi Mienszykowowi, aby «nie przyjmował na otwartym polu bitwy». Podczas oblężenia, odwrotu i przeprawy przez Niemen armia rosyjska traci 17 tysięcy ludzi. Z powodu dryfu lodu żołnierze Karla tęsknią za nią. Polski król, który wcześniej opuścił Grodno, zawiera pokój w Altranschnedt, zrywa sojusz z Rosją i zrzeka się tronu. Wielka armia litewska jest do dyspozycji szwedzkiego protegowanego w Polsce Stanisława Leszczyńskiego. W czerwcu 1708 roku szwedzki monarcha rozpoczął od dawna planowaną kampanię na wschód na dużą skalę. Jego celem, zdaniem grupy historyków, jest całkowite zniszczenie państwowości Rosji, jej podział na poszczególne księstwa, odrzucenie Pskowa, Nowogrodu, aneksja Ukrainy i innych terytoriów zachodniej Rosji. Inną dobrze znaną wersją jest to, że Karl planuje ustanowić bufor Republiki Pskow-Nowogród na północy, zwrócić wszystkie szwedzkie terytoria zajęte przez Piotra i ustanowić bezpośredni protektorat nad wschodnią Ukrainą.

Na początku kampanii rosyjskiej armia Karola osiągnęła 120 tysięcy ludzi. Spośród nich 38 tysięcy to armia najeźdźców. Liczba regularnych sił Piotra — 200 tysięcy, plus 100 tysięcy w nieregularnych oddziałach Kozaków i ludów azjatyckich. Wydatki obronne sięgają 80% budżetu. Kraj jest militaryzowany. Zboże trafia do miast, które są uznawane za twierdze. Kreml znów staje się pełnoprawną cytadelą. Są do niego dołączone bastiony. Rowy przy murach, wyschnięte od XVII wieku, wypełnia się wodą z rzeki Neglinka.

Wędrówka króla Szwecji rozpoczyna się na przedmieściach Mińska. Obie armie szybko pochłaniają zapasy miejscowej ludności. Mienszykow rozkazuje palić miasta — Witebsk, Orsza, Mohylew…

Dziewięć miesięcy przed bitwą pod Połtawą, w październiku 1708 r., W pobliżu wsi Lesnaya (na wschód od współczesnej Białorusi) dojdzie do bitwy z 12,5 tys. Oddziałów szwedzko-fińskich w 7 tys. Konwojów z prowiantem, artylerią i amunicją. Tak zwany «corvolant» — «latający oddział» Piotra Wielkiego ma taką samą liczbę żołnierzy i oficerów. Ale to są strażnicy, szlachetna kawaleria spragniona zwycięstw, pułki Preobrażenskiego i Semenowskiego. Większość Szwedów to nie w pełni zmotywowani Finowie, Karelowie, mieszkańcy terenów współczesnego Bałtyku. Jednak bitwa jest zacięta. Oddział generała Levengaupta traci 4000 zabitych, 800 więźniów, 1500 dezerterów. Karol Dwunasty otrzymuje tylko 6000 nowych żołnierzy — bez artylerii, amunicji i żywności. Armia rosyjska traci 3000 ludzi. Z powodu braku pożywienia Szwedzi kierują się na południe, na terytorium Siwerskie (północno-wschodnia Ukraina). Hetman Mazepa, który pod stopami szwedzkiego króla złożył symbole władzy hetmańskiej; sztandar, buława i pieczęć wojskowa, teraz otwarcie obiecują wsparcie Karolowi Dwunastemu. W mieście Baturin zbiera zapasy żywności, amunicji i trzysta niezbędnych armat armii szwedzkiej. Bardzo zirytowany Piotr rozkazuje Mienszykowowi podpalić miasto. Alexander Danilovich wykonuje rozkaz. Giną obrońcy — 5—7 tys. Kozaków, 4—5 tys. Mieszkańców i 4 tys. Oblegających. W marcu 1709 r. Mogli się zatrzymać wcześnie rano, a dokładniej w nocy, gdy przewaga Rosjan w artylerii maleje. O godzinie 2 nad ranem, 8 lipca 1709 r., Nieco zwlekając podczas formowania, wojska szwedzkie ruszyły na pole bitwy.

Pomysł Szeremietiewa jest nowością w ówczesnych sprawach wojskowych. Głównym celem jest stworzenie łańcucha sześciu fortyfikacji znajdujących się w odległości strzału między lasami. Za tą linią budowane są kolejne dwie reduty. Atakujący musieliby albo zaatakować ich, albo udać się do głównej armii, wystawiając flanki na ostrzał. Pomysł nowatorski, choć wątpliwy, zastosowany z podrażnieniem zranionego króla, jest całkiem skuteczny.

Około godziny 3 w nocy kawaleria Karola XII prześliznęła się między redutami prawie bez strat. Bierze udział w bitwie z kawalerią rosyjską, która naraża wroga na ostrzał artyleryjski i uzbrojeniowy umocnień. Próbuje pomóc szwedzkiej piechocie ugrzęznąć w ataku redut i dostać się pod ostrzał z obozu. Piotr wydaje rozkaz wycofania kawalerii. Ona, odwracając się na oczach wroga, galopuje trzy kilometry, aby oderwać się od pościgu. Ten manewr sprawia wrażenie klęski Rosjan w obozie Szwedów.

Obie strony poświęcają czas na przegrupowanie się i kontynuowanie bitwy. O dziewiątej Szwedzi ponownie atakują. Tym razem zdobyte lub zablokowane reduty nie dzielą armii. Siły przeciwników są. Rosjanie — 25 400 piechoty, 9—12 000 kawalerii szlacheckiej z 72 działami, Szwedzi — 8300 piechoty, 9 000 kawalerii, 4 armaty sygnalizacyjne. Potem następuje frontalna trzygodzinna bitwa. Karierowa piechota Karola Dwunastego widzi w bitwie wyższy cel. Przyzwyczajeni do przeciwności, purytanie maszerują do bitwy, śpiewając religijne hymny. Swego czasu protestanccy Szwedzi byli najlepszymi wojownikami w kontynentalnej Europie. Ważną rolę w bitwie odgrywa rosyjski rdzeń, łamiąc nosze króla szwedzkiego. Plotka o śmierci dowódcy zniechęca armię. Szwedzi wycofują się do wagonu, w którym znajduje się 7000 kawalerzystów i kilka tysięcy Kozaków, a następnie na przeprawę przez Dniepr. Przed wycofującym się Karlem z zaledwie kilkudziesięcioma świtami. Udaje mu się uciec do sojuszników osmańskich, obecnie ukraińskiego Bendery’ego. Tutaj król, nie wstając z łóżka, zaapeluje do szwedzkiego rządu o wysłanie nowych wojsk na rok. Pozostała armia, w tym 12575 żołnierzy i 3000 niewalczących, poddaje się.

Straty stron w bitwie. Szwedzi — 9300 zabitych, 15 000 więźniów. Armia rosyjska — 1400 zabitych. Schwytani Szwedzi maszerują pokonani ulicami Moskwy. Wrócą do domu, z uwagi na trwającą wojnę, dopiero po wielu latach.

W 1710 roku, nie czekając na zakończenie rozejmu, chcąc jak najszybciej wrócić Azow, aw odpowiedzi na zbyt gorliwe żądania Piotra, by wypędzić Karola z Bendery, Turcja wypowiada wojnę Rosji.

Piotrowi przychodzi do głowy, że ludy Wołoszczyzny i Mołdawii będą szczęśliwe, pozbywając się Osmanów, przyjmując jego protektorat, a nawet całkowite wchłonięcie. W marcu 1711 r., Oprócz 80-tysięcznej armii, zaprzyjaźnioną z jego sercem Jekaterinę Aleksiejewną, głęboko na pozycji, wyruszył na kampanię Pruta. Już w połowie lipca, od najazdów Tatarów, chorób, braku żywności i wody armia zostaje zredukowana do 56 tys. Jeszcze przed rozpoczęciem głównych bitew staje się jasne, że czas się wycofać. Prawie 170-tysięczna armia turecka i 20-tysięczny oddział Tatarów krymskich naciskają armię rosyjską na rzekę Prut. Obóz wojskowy jest pod ciągłym ostrzałem ze 160 dział. Wielki wezyr jest całkiem zadowolony. Za łapówkę zgadza się na warunki pokoju zaproponowane przez Piotra. Udaje mu się targować o więcej, niż spodziewa się król, już dość skłonny do utraty wszystkich północnych podbojów. To powrót Azowa do Turków, zniszczenie Taganrogu i innych rosyjskich osad nad Morzem Azowskim. Najlepsze statki floty południowej są sprzedawane do Sublime Port. Resztę trzeba podpalić.

…W 1712 roku Piotr poślubi swoją kochankę Marthę Skavronskaya, wdowę po szwedzkim smoku, obecnie Katarzynie.

W 1718 roku syn Piotra Wielkiego, Aleksiej, schronił się w jednym z zamków w Neapolu. Cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego pozwala wysłannikowi rosyjskiego monarchy rozmawiać z carewiczem. Dyplomata przedstawia fałszywe dowody, że ekstradycja Aleksieja przez rząd austriacki została już podjęta. Książę zgadza się, nie wiedząc, że jego prośba o pomoc dla Karola XII spotkała się z aprobatą króla. Cała armia szwedzka mogła zostać przekazana prawowitemu spadkobiercy. W domu Aleksiej zostaje natychmiast aresztowany. Umiera w więzieniu z powodu tortur, udaru, zaostrzeń gruźlicy, nie wiadomo dokładnie. Trzech księży, z którymi rozmawiał, zostaje zabitych. Carewicz zrzeka się tronu na rzecz syna Piotra Wielkiego z małżeństwa z Katarzyną, a także Piotra, który umiera później w wieku czterech lat. Jego jedyny syn, urodzony w małżeństwie z niemiecką księżniczką Charlotte, znowu Piotrem, został później cesarzem rosyjskim.

W tym samym roku rozpoczyna się pierwszy pełnoprawny spis («rewizja») populacji. Niektóre listy obejmują chłopów i pozbawionych praw niewolników z dziedzińców. Chodzi o to, aby podnieść to drugie do poziomu pierwszego. Ale okazuje się inaczej. Właściciel musi zapłacić podatek od każdego pracownika. To jest jasne. Ale chłopi, którzy mają własne środki produkcji i umiejętności, które umożliwiają zarabianie pieniędzy, gdziekolwiek, muszą teraz płacić za pośrednictwem właściciela. Człowiek jest uwolniony od potrzeby osobistego wydawania półtora rubla dla siebie i swoich synów każdego roku, ale popada w prawdziwą niewolę szlachcica, szefa działu księgowości.

…Piotr Pierwszy z grubsza rozumie, co się stało. Wydaje się nawet, że nie podoba mu się ten obrót wydarzeń. Ale aby powstrzymać to, co się dzieje, w obliczu monolitycznego sprzeciwu szlachty, potężny władca nie jest już w stanie.

W 1721 r. Podpisano traktat pokojowy w Nystadt między Rosją a Szwecją. Rosja zwraca podbitą Finlandię, płaci rekompensatę za resztę północnych nabytków terytorialnych. W tym samym czasie Piotr przyjmuje tytuł cesarza.

W 1722 roku Piotr Wielki przeprowadził kampanię perską. Powodem były ataki na kupców i rosyjski oddział zwiadowczy. Globalnym celem jest przywrócenie szlaków handlowych do Azji Środkowej i Indii poprzez podbój Morza Kaspijskiego i sąsiednich terytoriów. Same Indie również są apetyczne. Siły armii rosyjskiej — 30 tysięcy ludzi, 200 dział, 270 statków transportowych. Derbent, Baku, terytoria współczesnego Dagestanu i Azerbejdżanu znajdują się pod panowaniem Piotra Wielkiego zaledwie od dziesięciu lat. W latach 1732—1735, aby uniknąć nowej wielkiej wojny z Imperium Osmańskim, tereny te zostały zwrócone Persji.

Piotr zaczyna myśleć o następcy. On i jego brat Iwan Piąty nie mają już synów. Nowy dekret, zezwalający monarchie na wyznaczenie na następcę tronu dowolnej osoby, w tym kobiety, wywołuje pewien ferment w społeczeństwie. W tym samym 1724 roku doszło do zaostrzenia choroby kamicy nerkowej cara. Catherine jest podejrzana o cudzołóstwo. Jej kandydatura na wysokie stanowisko jest kwestionowana.

W lutym 1725 umiera Piotr Wielki.

Od dwóch lat rządzi Katarzyna Pierwsza (Skavronskaya), wdowa po królu. Wyczerpuje siły na balach i ucztach, aw 1727 roku opuszcza świat podświatowy.

Na tron zasiada ostatni przedstawiciel Romanowów w prostej linii, jedenastoletni Piotr Aleksiejewicz, syn zmarłego w więzieniu carewicza Aleksieja. Niemal natychmiast A. Menshikov, «pół-suwerenny władca», poślubił go swojej 16-letniej córce Marii.

Nowi władcy, a nie miłośnicy pospiesznych zmian, przenoszą stolicę z powrotem do Moskwy. Flota wojskowa podupada. Bojarowie i Najwyższa Tajna Rada rządzą, a nie spadkobiercami, skłonnymi do wina od dzieciństwa. Lokalnie i centralnie arystokraci robią wszystko, co przyjdzie im do głowy.

W 1730 roku Piotr II zmarł z powodu hipotermii i gorączki, które komplikowały chorobę ospą prawdziwą. To faktycznie kończy dynastię Romanowów.

Na Tajnej Radzie Dolgoruki przedstawia cesarzowi fałszywy testament; przyznać prawa do tronu pannie młodej Piotra II, Ekaterinie Dolgoruce. Potężni Golicynowie rozśmieszają swoich konkurentów. Anna Ioannovna, córka brata Piotra Wielkiego, Iwana Piątego, wdowy po księciu Kurlandii, zostaje cesarzową.

W 1735 roku rozpoczyna się kolejna wojna z Turcją i Chanatem Krymskim. Armia rosyjska zdobywa Azowa i Oczakow. Trzy podróże na Krym odbywają się w odstępie roku lub dwóch. Armia dociera nawet do Bakczysaraju, stolicy chanatu, ale wraca z powodu braku jedzenia i wody. Epidemia cholery, która wybuchła w 1736 r., Redukuje znaczną część armii, a także całą populację półwyspu. Europejscy sojusznicy wycofują się z wojny. Zgodnie z traktatem pokojowym w Belgradzie z 1737 r. Rosja traci wszystkie podboje, z wyjątkiem Azowa, pod warunkiem zburzenia jej fortyfikacji. Wyjście na Morze Czarne i handel są dozwolone wyłącznie na statkach tureckich.

Śmiejąc się z Dolgoruki, próbując uczynić monarchię możliwą do zarządzania, bracia Golitsyn wpadają w niełaskę pod zarzutem zdrady stanu.

W 1740 roku Anna Ioannovna umiera na atak kamicy moczowej. Zgodnie z testamentem cesarzem zostaje syn siostry cesarzowej, dwumiesięczny Ioann Antonowicz. Dzięki regencji matki i opiece Biron dziecko rządzi rokiem. Ponadto Elizaveta Petrovna, córka Piotra Wielkiego, urodzona przed ślubem cara z Ekateriną Skavronskaya, zasiada na tronie z pomocą strażników pułku Preobrażeńskiego, którzy nie chcą walczyć w zimnej Finlandii ze Szwedami. Wszystkie portrety, księgi kościelne, paszporty, monety z wizerunkiem młodocianego króla są konfiskowane. Iwan Szósty wraz z rodzicami udaje się do Twierdzy Shlisselburg. Tutaj on, bawiąc się pająkami i szczurami, jest przetrzymywany w izolatce bez komunikacji z ludźmi.

W 1741 r. Szwecja, nie zdając sobie jeszcze sprawy, że znalazła się w kategorii drugorzędnych militarnie mocarstw europejskich, chcących zwrócić Terytoria Północne, wypowiedziała wojnę Rosji. Główne działania odbywają się w tej samej Finlandii. Rok po wstąpieniu na tron Elżbieta pochyla mieszkańców tych ziem na stronę Rosji. Główną marchewką jest możliwość stworzenia własnego stanu. Siły stron są w przybliżeniu równe. Straty są również mniej więcej takie same. Armia rosyjska 10,5 tys., Szwedzka 12 tys. W końcu wojska szwedzkie kapitulują, wracają do domu, pozostawiając artylerię rosyjską.

W 1757 roku w ramach szerokiej koalicji Rosja rozpoczęła działania zbrojne przeciwko Prusom. Powodem jest bezprawna aneksja Saksonii. Wraz z wojskami austriackimi podczas bitwy pod Kunersdorf udaje jej się pokonać wojska Fryderyka II. Z 48 tysięcy żołnierzy, według samego niemieckiego monarchy, tylko 3 tysiące pozostało przy życiu. Ale alianci wplątują się w rozkazy i zamiast natychmiastowego marszu na Berlin, rozpraszają się. Przypuszczalnie ten «cud» jest związany z Katarzyną-Fridericą, przyszłą cesarzową i jej świtą — naczelnym wodzem Apraksinem i kanclerzem Bestuzhevem, którzy prowadzą swoją tajną grę na dworze Elżbiety. Drugi «cud Domu Brandenburskiego», na który Adolf Hitler po raz trzeci liczył później, nastąpi w styczniu 1762 roku. Piotr III, który wstąpił na tron, etniczny Niemiec, fanatyczny wielbiciel Fryderyka II, złamie traktat z Austrią bez wyjaśnienia i zawrzyj oddzielny pokój.

W 1761 roku bezdzietna i niezamężna Elżbieta umiera na nierozpoznaną chorobę po nagłym krwawieniu z gardła. Odziedziczył ją wnuk Piotra Wielkiego, syn jego córki Anny z drugiego małżeństwa i książę Holsztynu, dynastia książęca Holstein-Gottorp (Niemcy). Właściwie, zgodnie z dynastycznymi zasadami dziedziczenia, Anna dołącza do tego klanu. Jej dzieci nie mogą już w ogóle być «Romanowami». Ale w warunkach kryzysu politycznego na ten drobiazg nie zwraca się uwagi. Najważniejsze jest teraz przynajmniej odrobina «królewskiej» krwi.

Tak więc Karl Peter Ulrich, znany również jako Piotr Trzeci Fedorowicz, zasiada na tronie rosyjskim. Na zdrowie i wychowanie chłopca wpływa fakt, że niegdyś księcia chłostano rózgami, kolanami zakładano na groszek i poddawano bardziej wyszukanym torturom. Młody człowiek wydaje się być skłonny do spraw wojskowych. Jednak przywiązuje wagę nie do manewrów i wsparcia materialnego armii, ale do musztry i parad. W wieku 17 lat, już na dworze rosyjskim, Piotr poślubił Zofię Fryderyk Augustę, pochodzącą z niemieckiego miasta Szczecin, przyszłą Katarzynę II. Dostojnicy przydzielają nawet mentorów parze monarchów — wzorowej parze małżeńskiej. Ale to niewiele pomaga. Zamiast wypełniać obowiązki powierzone jej mężowi, według współczesnych, książę wieczorami bawi się z blaszanymi żołnierzami. Piotr jest niemile zaskoczony, gdy w 1754 roku Katarzyna nadal rodzi jego syna Pawła (przyszłego cesarza). Jednak więź emocjonalna między małżonkami pozostaje.

Za Piotra III zaczynają działać pewne rozsądne prawa, ale są one raczej pracą domową wpływowych szlachciców. Inicjatywa własna monarchy to powrót Prus Wschodnich, które od czterech lat są częścią Imperium Rosyjskiego, ich dawnemu właścicielowi, ukochanemu cesarzowi Fryderykowi II. Pomysł niezupełnie zrealizowany — redukcja majątku kościoła, zniesienie monastycznej własności ziemi, zakaz ikon. Trzecim niezwykłym pomysłem rodaka Holsztyna jest wojna dynastyczna z Danią, wieloletnim sojusznikiem Rosji, o Szlezwik (terytorium na południu Danii) przejęty od niemieckich przodków Piotra III.

Peter myśli również o poślubieniu swojej ulubionej Elizavety Vorontsovej. Relacje z jego prawowitą żoną, Katarzyną, naturalnie nieco się pogarszają. W szczególności cesarz uważa, że można ją nazwać «głupią» w obecności dworu i obcych książąt za odmowę wysłuchania toastu na stojąco.

Zainteresowane osoby szykują zamach pałacowy. Te rzeczy zwykle wymagają wysokiej jakości gotówki. Catherine zwraca się o pomoc do Francuzów i Brytyjczyków. Francuzi starają się nie rozumieć subtelnych wskazówek. Ale ambasador brytyjski z łatwością podaje żądaną kwotę: 100 tysięcy rubli złota.

Piotr Trzeci waha się przed marszem do Danii, chcąc należycie uczcić swoje imieniny (28 czerwca 1762) w Peterhofie. Jednak po przybyciu do pałacu nie znajduje oficjalnego organizatora święta — swojej drugiej połowy, Katarzyny. Jest już w Petersburgu, składając ślubowanie od św. Synod, Senat, pułki strażnicze i część ludności. Znowu wahając się katastrofalnie, monarcha pędzi jachtem do Kronsztadu. Jednak garnizon fortecy na wyspie zdołał już złożyć przysięgę wierności pani Katarzynie. Ostatnim sposobem na uratowanie tronu i siebie jest armia w Prusach Wschodnich. Ale cesarz męczy się takim rzucaniem. Piotr wraca do rezydencji i podpisuje dekret abdykacyjny.

Jedynym pragnieniem jest teraz, aby żona pozwoliła mężowi wyjechać do rodzinnego Holsztynu. Jest to teoretycznie możliwe. Prawie nigdy. Sytuacja wymaga całkowitej pewności.

Piotra Trzeciego znajduje się w pałacu miasta Ropsza (przedmieścia Sankt Petersburga), pod opieką wybitnych braci Orłowów. Oficerowie nie odważają się dobić cesarza własnymi rękami. Znajdują wyjście. W akcji biorą udział senator Grigorij Teplov i Fiodor Wołkow, aktor, założyciel Teatru Rosyjskiego, których Piotr III nie raz został uznany za geniusza scenicznego. Ten ostatni, jak wynika z badań historyków, jest najbardziej prawdopodobnym mordercą cesarza.

Katarzyna II wstępuje na rosyjski tron. Otwiera się epoka Katarzyny, złoty wiek szlachty. Tak, niemiecka cesarzowa, przedstawicielka suwerennego rodu Gottorpów z dynastii Oldenburskiej, która objęła tron podczas zamachu stanu. Ale to właśnie niepewność sytuacji zmusza Catherine do poszanowania interesów stron, do znalezienia równowagi, do dokładnego zbadania procesów zachodzących w społeczeństwie. Nie jest regentką pod rządami swojego syna Pawła, ale wbrew regułom, «z woli wszystkich Naszych lojalnych poddanych, wyraźnych i nieudawanych», pełnoprawną cesarzową.

Jedną z innowacji jest sekularyzacja ziem klasztornych. Wcześniej poborem podatków, zarządzaniem wsiami należącymi do kościoła zajmowali się sami duchowni. Rolnicy pracowali jako pańszczyzna, wykonywali wiele naturalnych obowiązków wprowadzonych «z przyjaźni» i popadali w niewolę za długi. Teraz chłopi, których jest milion, a to tylko mężczyźni, są uwalniani od feudałów kościelnych. Uzyskują wiele swobód, praw, nazywają się «gospodarczymi» i płacą państwu osobiście półtora rubla rocznie. Ich wioski są pod nadzorem emerytowanych oficerów. Klasztory, których liczba jest trzykrotnie zmniejszana, otrzymują kwoty na utrzymanie ze skarbu państwa.

Rosną wpływy Rosji w Polsce. Polscy i litewscy magnaci otwarcie przeciwstawiają się monarchowi Stanisławowi Poniatowskiemu, który został wybrany w 1764 roku. Stronę byłej kochanki Katarzyny II przejmuje potężny wschodni sąsiad. Na zaproszenie króla imperium wprowadza na terytorium Rzeczypospolitej kontyngent wojskowy. Konfederaci, ponosząc klęskę po klęsce ze strony wojsk Suworowa, nie znajdują nic lepszego niż zwrócenie się do Turcji (nagrodą za pomoc Turków jest Wołyń i Podole).

…W maju 1764 roku cesarzowa po konsultacji z naukowcem M. Łomonosowem wysyła wyprawę na biegun północny. Dowódcą sześciu statków wyposażonych w doskonały wówczas sprzęt był kapitan V. Chichagov. Wyprawa zatrzymuje się na północny zachód od Spitsbergenu (wyspa Grumant), osiągając szerokość 80 stopni i pięć minut, przed lodem nie do pokonania. Druga kampania wygrywa na północy tylko o jedną minutę geograficzną. Nie ma więc uzasadnienia nadzieja Łomonosowa, że «lód się rozproszy» i rosyjskie statki dotrą do brzegów Ameryki Północnej.

…Pod jakimś pretekstem władze tureckie więzią rosyjskiego ambasadora Obreskova w zamku z siedmioma wieżami. To, zgodnie ze zwyczajem osmańskim, oznacza początek wojny na pełną skalę. W odpowiedzi 29 listopada 1768 roku Katarzyna również wypowiedziała wojnę. Rosyjska flota zostaje wysłana na Morze Śródziemne pod kontrolą faworytów, braci Orłowa. Jego głównym celem jest wzniecanie antytureckich powstań wśród ludów chrześcijańskich podbitych przez Turków. Tatarzy krymscy przekraczają granicę rosyjską i atakują Noworosję. Koło wojny się kręci. Oddział rosyjski zajmuje Azow i Taganrog. Brzęk toporów i zgrzytanie pił oznacza odrodzenie flotylli Azov. Po drugiej stronie teatru działań wojennych książę Golicyn prowokuje Turków, odchodzi i dwa miesiące czeka, aż łup sam do niego dotrze. Rzeczywiście, Turcy przybywają, ale z powodu korupcji, która panuje teraz w społeczeństwie osmańskim, są wyczerpani, głodni i zdemoralizowani. W 1770 roku dojdzie do serii zaciętych bitew. Należy zwrócić szczególną uwagę na bitwę nad rzeką Cahul, na południu współczesnej Mołdawii. Siły stron: armia rosyjska — 32 tys., 118 dział, armia turecka — 150 tys. Ze 140 działami. Oddział Tatarów, 80 tysięcy bojowników przygotowuje się do ataku na wozy Rumiancewa. Dowódca wycofuje część żołnierzy, aby ich chronić. Do ogólnej bitwy pozostało tylko 17 tysięcy ludzi. W nocy 1 sierpnia żołnierze ustawiają się na kwadracie 800 żołnierzy i ruszają w przyspieszonym tempie w kierunku armii osmańskiej. Kawalerii tureckiej, podobnie jak kawalerii w ogóle, trudno jest zaatakować piechotę kadrową przygotowaną do bitwy. Rosyjskie działa są skuteczne. Zamieszanie jest spowodowane dziesięcioma tysiącami janczarów, którzy pojawili się na flance. Po interwencji funkcjonariuszy plac kontynuuje ofensywę. Oddział Kurdów w ramach armii osmańskiej, zamiast pomagać Turkom, zostaje zabrany, aby ich splądrować. Następnego dnia rosyjski oddział atakuje przeprawę przez Dunaj. Tutaj na 300 statkach resztki armii tureckiej próbują się ewakuować. Straty stron. Armia turecka liczy 8 tys. Żołnierzy, 140 dział, 4 tys. Jeńców «umiarkowanych». Armia rosyjska — 364 osoby.

Co więcej, prawie bez oporu, wojska rosyjskie po raz pierwszy zdobywają strategicznie ważną fortecę Izmail. Problemy z dostarczeniem zapasów, nawiązaniem wszechstronnych relacji z sojusznikami należą już do przeszłości. Katarzyny pozostaje na zimę w Mołdawii i Wołoszczyźnie.

Rosyjska flota przemieszcza się z Bałtyku na Morze Śródziemne, tracąc 40% sprzętu z powodu wycieków i innych incydentów. W celu zajęcia tureckich ufortyfikowanych punktów wraz z greckimi rebeliantami lądują desantowe siły desantowe. Na początku wszystko się udaje, ale po tym, jak Grecy okrutnie rozprawili się z jeńcami wojennymi — już nie. Ponadto na czele floty stoi dwóch admirałów, co może powodować pewne tarcia. Ulubiony Katarzyny II, Aleksiej Orłow pełni rolę potężnego arbitra. Po rozgrzewkowym starciu w Cieśninie Chios, gdzie straty stron są w przybliżeniu równe, dochodzi do bitwy pod Chesme. Rozwija się po prostu. Po poważnym ostrzale artyleryjskim rosyjskie okręty wypuszczają cztery statki strażackie przeciwko flocie tureckiej skulonej w zatoce. Przy dwóch takich torpedach wioślarskich załoga jest ewakuowana na łodziach zbyt wcześnie. Trzeci statek osiadł na mieliźnie w pobliżu baterii przybrzeżnej, uniemożliwiając jej prowadzenie celnego ognia. Czwarta «torpeda» zazębia się z pancernikiem, podpala go i kilka minut po tym, jak drużyna opuści statek strażacki, eksploduje.

Gruz spada na inne tureckie statki, powodując burzę pożarową. 14 tureckich pancerników, 6 fregat i niezliczona liczba małych statków płonie i tonie. Z 15 tysięcy tureckich żeglarzy ratuje się 4 tysiące. Rosyjska flota kontroluje całe Morze Egejskie. Rozpoczyna się blokada Dardaneli — wielu cieśnin między wyspami u zachodniego wybrzeża Turcji. Głównym celem w przyszłości jest zdobycie Konstantynopola. Obywatelstwo rosyjskie przyjmuje 27 wysp Archipelagu Egejskiego. Flota liczy do 50 proporczyków. W sierpniu 1773 roku rosyjska eskadra rozpoczyna oblężenie Bejrutu (wówczas Syryjskiego). Dwa miesiące później miasto kapituluje. Jest przekazywany sojusznikom, którzy przyjęli patronat Rosji. W tym samym czasie 200 000 piastrów odszkodowania, zgodnie z przepisami morskimi (nie jest to zwykła poprawna wojna dla Rosjan), jest rozdzielanych między załogi statku.

W lipcu 1774 roku strony konfliktu podpisały traktat pokojowy Kuchuk-Kainardzhiyskiy (miejsce we współczesnej Bułgarii). W porównaniu z sukcesami armii rosyjskiej i wydanymi środkami jest skromny. Rosja przejmuje Kercz i część północnego wybrzeża Krymu, z prawem żeglugi po Morzu Czarnym i Śródziemnym (swobodny przejazd przez Cieśniny), a także 4,5 mln rubli odszkodowania. Chanat Krymski uniezależnia się od Turcji. W posiadaniu portu pozostaje szereg terytoriów, w tym Oczakow. Ludność Dardanel, która przyjęła obywatelstwo rosyjskie, musi zostać przetransportowana statkami do Kerczu i Petersburga. W 1778 r. Aleksander Suworow zorganizował przesiedlenie 30 tysięcy prześladowanych chrześcijan z Krymu na Azow.

Środki przeznaczone na wyprawę wojskową są naprawdę ogromne. Katarzyna II po raz pierwszy w historii państwa rosyjskiego sięga po pożyczki zagraniczne. Wzrasta dług zewnętrzny, który czasami przekracza roczny budżet. Inflacja terytoriów, która sama w sobie nie jest czymś złym i rosnący prestiż międzynarodowy, nie poprawia jakości życia ludności Rosji Centralnej. Koszt chleba wzrasta 4—6 razy. Rolnicy często głodują i powoli, ale na pewno zamieniają się w niewolników.

W 1769 r. Do obiegu wszedł pierwszy rosyjski pieniądz papierowy. Jest to pokwitowanie nakazu otrzymania monety (jeśli miedzianych dziesięciocentówek, 20 kilogramów za 20 rubli). Bardzo popularne banknoty są w obiegu do 1843 roku. Krowa i koń kosztują półtora rubla, tyle samo, co dziesięcina z ziemi (nieco ponad hektar). Sermyaga (proste ubrania) — 20—40 kopiejek, siekiera 7 kopiejek, pud żyta — 5 kopiejek. Najpopularniejsze wśród ludzi są dziesięciocentówki. Złote monety są używane do płatności międzynarodowych. Majster w zakładzie państwowym otrzymuje rocznie 120 rubli (33 kopiejek dziennie), a pracownik niezależny 20 rubli.

Za czasów Katarzyny II ostatecznie uformował się rynek dla ludzi. W cenach z 1782 r. Standardowy inwentarz osiedla: «… Na tym dziedzińcu dziedzińca lud: Leonty Nikitin ma 40 lat, według szacunków 30 rubli. Jego żona Marina Stepanova ma 25 lat, szacowaną na 10 rubli. Efim Osipov ma 23 lata, według szacunków 40 rubli. Jego żona Marina Dementieva ma 30 lat, szacuje się na 8 rubli. Mają dzieci — syna Guryana 4 lata, 5 rubli, córkę dziewczynki Vasilisa 9 lat, według szacunków na 3 r., Matryona ma rok, według szacunków 50 tys. „Dobra wiejska «dziewczynka» może kupić właściciel ziemski za 200 rubli. Szczenięta rodowodowe są droższe — do 10000 rubli.

…Na Donie następuje rozwarstwienie Kozaków na «starych», służących państwu i uciekinierów. Ci drudzy mają poważne problemy finansowe. Ponadto w warunkach spokoju pragną zdobyć sławę. Syberia i Ural to wielki kocioł wojny. Powstanie chłopów pod wodzą Katarzyny II ma podłoże historyczne.

Księżniczka Idy, bohaterka słynnej piosenki. Według legendy Kozak składa rzekę w ofierze obciążoną bogatą dekoracją dziewicę.

Wiosną 1670 r. Razin wszedł w otwartą konfrontację z administracją carską. Pod jego kontrolą znajduje się cała Wołga i część regionu Wołgi. Głównym zamysłem jest rozszerzenie kozackiego systemu militarno-demokratycznego na państwo rosyjskie. Gubernatorzy starają się pokojowo załatwić sprawę. Wysyłają ambasadorów do Stepana, ale w obozie rebeliantów czeka ich tylko śmierć. Kozacy twierdzą, że jest wśród nich syn Aleksieja Michajłowicza, Aleksieja Aleksiejewicza i wygnany patriarcha Tichon.

Kozacka struktura życia komunalnego z biegiem czasu nie jest lubiana przez wszystkich chłopów. Mimo to uczestnicy zamieszek zajmują Astrachań, Carycyn, Saratów, Samarę i zatrzymują się przed Symbirskiem. Tutaj biorą udział w bitwie z 60-tysięczną armią carską pod dowództwem Ju. Baryatyńskiego. Razin jest poważnie ranny. Zwolennicy zabierają atamana nad Don, do miasta Kagalnitsky. Tu «swojscy» Kozacy oddają Razina w ręce namiestników carskich.

Astrachań, stolica rebeliantów, trwa niecały rok.

…Prawdopodobnie nie wszyscy rosyjscy poddani podzielają przekonanie Katarzyny II, że została wybrana na cesarzową «na prośbę wszystkich…”. Co ciekawe, zarówno Stepan Razin, jak i Emelyan Pugaczow urodzili się w odstępie 112 lat w tej samej wiosce kozackiej Zimoveyskaya (Zimoveiko). Cesarzowa Katarzyna II nakazuje dosłownie zrównanie wioski z ziemią. Teraz wieś znajduje się na dnie zbiornika Tsimlyansk w obwodzie wołgogradzkim.

Pugaczow bierze udział w wojnie siedmioletniej z Prusami, wojnie rosyjsko-tureckiej 1769—1774, kiedy jest chory, prosi o rezygnację, ale jej nie przyjmuje i ukrywa się przed władzami. Kozak uciekł do Noworosji, stamtąd za radą staroobrzędowca do Polski. Tutaj, deklarując się jako schizmatyk pragnący wrócić do normalnego życia, otrzymuje paszport i pozwolenie na pobyt w Mechetnaya Sloboda (późniejsze miasto Saratów, nad dopływem Wołgi). Emelyan nazywa się Piotr Trzeci i prosi swojego przyjaciela, emerytowanego żołnierza Stepana, o doprowadzenie go do podżegaczy do dawnego powstania kozackiego. Ludzie są niezadowoleni z przydziału chłopów państwowych do fabryk. Katarzyna II zabrania poddanym nawet narzekania na właścicieli. Krąży pogłoska o przeniesieniu wszystkich chłopów «do skarbca», gdzie życie jest naprawdę lepsze, czy nawet dekret o wolności sporządzony przez zmarłego Piotra III. Jesienią 1773 roku pojawili się pierwsi naśladowcy śmiałego Kozaka. Koło zamachowe zamieszek samo się obraca. Pugaczow nie może już dowodzić armią. Brygadziści kozacy organizują wszystko, co jest potrzebne w jego imieniu. Z biegiem czasu Kozacy szukają narzeczonej «carskiej» od «swojej» — Ustiny Kuzniecowej. W 1774 r. Podczas oblężenia Orenburga, po ślubie, uzyskała tytuł «cesarzowej». Rebelianci przejmują wozy, fabryki wojskowe, ale wyczerpują ich siły podczas oblężenia Ufa i Orenburga. Otwiera się seria porażek.

Wojska rządowe pchają powstańców. Jednak śmierć głównodowodzącego z powodu choroby daje oddziałom E. Pugaczowa miesiąc na przegrupowanie. Istnieje związek z formacjami poety Salavata Yulaeva, przywódcy powstania w Baszkirii. W szczytowym okresie powstania połączona armia sięga 40 tysięcy bojowników. Aby nim zarządzać, Pugaczow tworzy Kolegium Wojskowe z sądami polowymi i innymi.

Armia chłopska niemal w jeden dzień zdobywa większość Kazania (z wyjątkiem Kremla). Tutaj, w więzieniu Tajnej Komisji, Pugaczow odkrywa swoją pierwszą żonę Sophię z trójką dzieci. Zabiera je ze sobą osobno, mówiąc, że to rodzina kozaka, «wychłostana» za swoje imię. Czasami wspomina także o swoim «synu», Pawle Pierwszym.

«Car Piotr Trzeci» rozprowadza dla chłopów manifesty o wolności, rozdając mieszkańcom zapasy soli i chleba. Jego armia, witana z entuzjazmem przez lud, zbliża się do prowincji moskiewskiej.

Saratow otwiera się z brzękiem dzwonka.

Zamiast natychmiastowego ataku na Moskwę, Pugaczow skręca na południe. Według jednej wersji — aby schwytać Carycyna i zdobyć siłę w armii Dona, według drugiej — zakończyć ten występ i rozpuścić się na rozległych stepach Kubania. Po drodze milicja wyprzedza duży oddział rządowy. Z powodu szybkiego najazdu kawalerii rebelianci natychmiast tracą 24 działa. Artyleria już wtedy była bogiem wojny. Oddziały nacierających chłopów rozpraszają salwy armat. Pułkownicy kozacy, chcąc zasłużyć na przebaczenie, wiążą przywódcę i przekazują go generałowi A. Suworowowi, który przybył na czas. Przyszły generalissimus osobiście strzeże klatki z Pugaczowem. Po śledztwie, 10 stycznia 1775 r. Na placu Bołotnaja w Moskwie, stracono cara ludu.

Obie żony chłopskiego przywódcy i jego dzieci zostają uwięzieni przez władcę w klasztorze.

…W imię wzmocnienia aparatu administracyjnego rząd Katarzyny redukuje prowincje. Zamiast 23 centrów władzy jest ich 56. Biurokracja i blok władzy podwajają się, a ich koszty rosną cztery i pół razy.

W wyniku powstania sytuacja chłopów pańszczyźnianych uległa nieznacznej poprawie, ale nie płyną wnioski o odpustach dla całego chłopstwa.

W 1772 roku następuje pierwszy podział Rzeczypospolitej. Sejm RP narusza zasadę zakazu dyskusji nad uchwałą przez co najmniej jednego zdającego. Ambasador Rosji Repnin pracuje nad utworzeniem warstwy prorosyjskiej. Król Polski Stanislav Poniatowski, dawniej kochanek Katarzyny, jej protegowany, jest przyjazny Rosji. Ale on i jego zwolennicy nie są już w stanie nic poradzić. Kraj jest podzielony na wiele małych republik, zanim jeszcze zwrócą na to uwagę państwa scentralizowane. Tak więc za obopólną zgodą kontyngenty Prus, Austrii i Rosji wkraczają do Polski. Wojska A. Suworowa zajmują dawną stolicę Krakowa, a także część dzisiejszego Bałtyku i Białorusi. Prowincje połockie i mohylewskie po sześciu latach zostaną przekształcone w jedną prowincję białoruską. Prusy otrzymują obecne Prusy Zachodnie. Austria otrzymuje Galicję bez Krakowa, Lwowa i szeregu sąsiednich ziem. Alianci okupują Warszawę i żądają od Sejmu ratyfikacji legalności incydentu. W celu jak najszybszego podejmowania decyzji uchyla się zasada «liberum vito», a większość mówi «tak».

W 1775 roku, zgodnie z dekretem Katarzyny, Sicz Zaporoża została ostatecznie zlikwidowana. Turcja się godzi. W nocy 5 czerwca 50 połączonych pułków kawalerii — Kozaków Dońskich, Węgrów, Wołochów i do 10 tys. Piechoty — zbliża się do Novaya Sicz. Kozacy po gorących dyskusjach przyjmują ultimatum i opuszczają fortecę. Następnie fortyfikacje zostają zniszczone przez ostrzał artyleryjski. Część kozaków trafiła do Chanatu Krymskiego (pod protektoratem Rosji, ale dość niezależnego), a następnie do Turcji, by służyć Turkom (Sicz Zadunajski). Niektórzy pozostają w służbie Rosji. Starsi otrzymują szlachtę. Niższe stopnie, jeśli są w stanie wytrzymać dyscyplinę, dołączają do pułków dragonów i huzarów. Nieregularna «Armia Lojalnych Kozaków» osiedla się na lewym brzegu Kubania.

W 1777 r. Następca tronu (23 lata) Pavel i niemiecka księżniczka Sophia-Dorothea urodził syn Aleksandra, ukochanego wnuka Katarzyny.

W 1783 r. Cesarzowa wydała manifest w sprawie przyłączenia Półwyspu Krymskiego i Kubania do Imperium Rosyjskiego. Wszystko to razem nazywa się teraz Tavrida. Ostatni chan, Shahin-Girej, człowiek o europejskiej mentalności, choć rozrzutny i despota, któremu nie udało się zbudować łączności z władzami rosyjskimi i jego ludnością, abdykuje z tronu. Później, z pensją 200000 rubli (to dużo), mieszka w Kałudze. Później były monarcha prosi rząd rosyjski i Vysokaya Porto o powrót do ojczyzny. Tam, w twierdzy na wyspie Rodos, dokonają na nim egzekucji władze osmańskie.

Gruzja Wschodnia przechodzi pod protektorat Rosji 4 sierpnia 1783 r. Traktat Georgievsky nie przewiduje wejścia królestwa do Cesarstwa, a tym samym ochrony wszelkimi siłami i środkami. Rusza budowa Gruzińskiej Drogi Wojennej. W 1787 roku z ukrytych powodów Rosja wycofuje dwa bataliony z posiadłości Kartvels. Gruzja nadal będzie poddawana potężnym ciosom ze strony dagestańskiego Umma Khana i perskiego szacha Agha Mahometa, zanim dokument podpisany przez Pawła Pierwszego i silny rosyjski garnizon zapewnią spokój jej ziemiom.

Latem 1787 roku w trzytysięcznym orszaku, w towarzystwie Potiomkina i przedstawicieli misji zagranicznych, cesarzowa wyruszyła w Taurydzki rejs przez Noworosję i Krym. Procesja przebiega przez Kijów, Cherson, Bakczysaraj, Sewastopol, Sudak (Suroz), Stary Krym, Teodozję, Mariupol i Azow.

Ten wybieg nie pozostaje niezauważony w Porcie. Tam podsycają się nastroje rewanżystów. Sułtan przedstawia notatkę o zrzeczeniu się Krymu przez Rosję. Z kolei wysłannik Rosji zwraca się do Turcji z żądaniem zaprzestania ataków na granice Gruzji. W końcu dyplomata zostaje uwięziony w Zamku Siedmiu Wież, co oznacza wojnę. Walki rozpoczynają się w sierpniu 1787 roku.

W tym czasie Rosja była już zaniepokojona zawiązaniem sojuszu z Austrią. Oddziały Suworowa i Potiomkina oblegają Oczakowa. Naczelny wódz waha się, powołując się na troskę o lud, ale nadchodzi zima, a wyprawy Turków przynoszą wymierne straty. Musimy zaakceptować plan Suworowa — zdecydowany atak. Atak z różnych stron w sześciu kolumnach prowadzony jest przy 20-stopniowym mrozie. Ochakow zostaje schwytany i na rozkaz Potiomkina zostaje zniszczony. Akcje przenoszone są na terytorium współczesnej Rumunii (rzeka Rymnik), gdzie Suworow, dowodząc także wojskami austriackimi, zadaje Porte szereg poważnych porażek. Sama Austria, wyzwoliwszy Belgrad, ale także poznawszy gorycz klęski w kilku bitwach, po zmianie cesarzy, wycofuje się z wojny. W grudniu 1790 r. Suworow rozpoczyna szturm na Izmail, który według niego reprezentuje «fortecę bez słabych punktów». Siły boczne: wojska rosyjskie 31 tys. Ludzi, 600 dział, garnizon turecki — 35 tys., Z 260 działami, plus 10-metrowe mury twierdzy i rów. Po dwóch dniach przygotowań artyleryjskich, o trzeciej nad ranem, na flary sygnalizacyjnej, konwoje żołnierzy szturmują fortyfikacje. Noc przechodzi niepostrzeżenie w dzień. Półtora tysiąca koni uciekających z płonącej stajni potęguje zamieszanie. Turcy nie mogą się wycofać. Sułtan określa egzekucję jako jedyną karę dla tych, którzy opuszczają fortecę. Karciany ostrzał 20 dział wspierających piechotę czyści ulice, ale każdy dom trzeba walczyć. Suworow rzuca do bitwy strażników, którzy, działając bezlitośnie, kończą rozgromienie o czwartej po południu, używając samych bagnetów.